Przedmowa.

 Przedmiot tej pracy od niedawna dopiero zajął uwagę ba daczów i ludzi ukształconych. Wzmiankując o rojeniach społecznych zaledwie paru znakomitych myślicieli, całą pozostałą literaturę utopijną zaliczano do osobliwego bajkopisarstwa, które nęciło tylko szczególną ciekawość. Tymczasem te socyologiczne mity rozwijały się ciągle jak barwne pasy tęczy, aż wreszcie zaczęto w nich dostrzegać coś więcej, niż grę wyobraźni, mianowicie ideje, nadające ruch i kierunek dążeniom ludzkim do udosko nalenia form spółzycia. Pierwszym, który starannie spisał i ocenił bibliograficzny inwentarz utopij, był R. Mohl. Naprzód w Zeitschrift fur die g esammte Staatswissen-schaft (1845), a potem w Geschichte u. Literatur d. Staatswissenschaften (1853) zamieścił on dokładny wykaz i streszczenia „powieści społecznych". Poszukiwania jego uzupełnił sumiennie F. Kleinwachter w Die Staatsroma-ne (1891). Nieznana mi jest (bo wyczerpana w handlu księgarskim) praca M. Brascha Sozialistische Phantasie-staaten (1885). Bezimiennie wydana (Kirchenheima) „histo-rya utworów w najlepszem państwie" p. t. Schlaraffia po-litica (1892) jest od poprzednich pełniejsza, ale mało krytyczna. Natomiast Der Idealstaat (1904) E. H. Schmitta zawiera prawie wyłącznie krytykę głównych systematów utopijnych,