— 287 —

 dalej, bo aż w stulecie 24 i 39. Już w r. 2371 ziemia jest zajęta pod kulturę, skutkiem tego domy wznoszą się na wysokich słupach, chodniki znajdują się na gale-ryach, a żegluga powietrzna zastąpiła ziemską. Przestwór roi się od fruwających statków, które osiągnęły taką szybkość, że ludzie z Niemiec jeżdżą na krótką wycieczkę do wodospadu Niagary i powracają tego samego dnia, jedzą pomarańcze „zerwane przed godziną w Sardynii" i łabędzie ,,wczoraj zastrzelone bronią elektryczną w Nowej Ziemi." Oprócz naturalnych pokarmów, ludzie posilają się chemicznie wytworzonemi pigułkami pożywnemi. Samopiszący telegraf przynosi co chwila wiadomości ze wszystkich punktów globu. Jednym z oryginalniejszych wynalazków tej epoki jest „odo-dion" — fortepian węchowy, z którego po naciśnięciu klawiszów zamiast dźwięków wydobywają się i mieszają w akordach rozkoszne wxmie. Istnieją osobne przybytki „odoratoria", w których odbywają się koncerty pach-nidłowe znakomitych artystów. „Gdy doprowadzono muzykę do takiej doskonałości —• mówi autor — że już ucho nie mogło jej znosić, zwrócono uwagę na zaniedbany nos." Ale i ta sztuka tak dokuczyła sąsiadom, jak niegdyś gra na fortepianie. Chociaż ludzkość ma mowę powszechną, niemcy jednak wyrażają „słodkie dźwięki" w swoim języku.

 Wiek 39 posunął się dalej, głównie w kierunku wynalazków technicznych. W tym okresie zniknęły niektóre dawne lądy, a wynurzyły się z morza nowe, zwłaszcza w okolicach podbiegunowych. Powstała przytem nowa „rasa arktyczna". W wychowaniu nastąpił zupełny przewrót. Najważniejszą dźwignią oświaty jest „szkoła mózgowa". Systemat pedagogiczny polega w niej na tem, że dzieci z początku przez dwie, później przez trzy

 *) Bis zum Nullpunkt des Seins gegen das Weltgesetz. Bilder aus der Zuhunft, wyd. trzecie 1874. Pierwsze szkice wyszły 1871.