— 203 —

 dzy, młodość w ciężkiej pracy, a całe życie w tułaczce. Włócząc się jako wędrowny krawiec przez jakiś czas po Niemczech, dotarł do Wiednia, gdzie się nauczył robienia kwiatów. Ale pozyskawszy czułą sympatyę pewnej arystokratki, musiał uciekać przed zemstą zazdrosnego o nią księcia i zatrzymał się dopiero w Paryżu. Tu zaznajomił się z socyalizmem francuskim, wstąpił do „związku równych" i rzucił się odrazu w wir walk i działań rewolucyjnych ludu roboczego; tu napisał pierwszą swoją pracę utopijnego charakteru p. t. Ludzkość jaka jest i jaka być powinna. Złożyli ją, wydrukowali i zbroszurowali tamtejsi socyaliści. Ze sławą pisarza i gorącego agitatora przeniósł się Weitling (1840 r.) do Szwajcaryi, którą uważał za najlepsze miejsce do rozpalenia ogniska propagandy komunistycznej. Od jego wystąpienia na tej widowni datowany bywa początek historyi niemieckiego ruchu robotniczego w nowszych czasach. Rozwinąwszy poprzednią swą pracę, wydał najobszerniejsze dzieło: Rękojmie harmonii i wolności, które w ciągu 7 lat miało jeszcze dwa wydania, rozeszło się szeroko, zajęło uwagę poważnej prasy i długo było katechizmem komunizmu niemieckiego. Młodemu Marxowi (który potem zmienił zdanie) pisma Weit-linga wydawały się „genialnemi", a on sam postacią „atletyczną". Upojony i podniecony powodzeniem, przygotował w Lucernie do druku książeczkę p. t. Ewangelia straceńca*), w której wydobył komunizm z nauki Chrystusa i uczynił ją nadzwyczaj wpływoAvym środkiem agitacyjnym, czem ściągnął na siebie kary i prześladowania, które nękały go do końca życia. W Zu-richu, gdzie rozpoczęto jej druk, prokurator na podstawie prospektu, w którym dojrzał obrazę Boga, polecił

 *) Die Menschheit wie sie ist und wie sie sein sollte, 1808. Die Ga-rantien der Harmonie und der Freiheit, 1842. Das Evangelium eines ar-men Sunders, 1845.