9 Item festum Assumptionis Mariae babet vi giliam et ieiunium. Item festum Bartholomaei habet vigiliam et ieiunium. Item Matthaei ha bet vigiliam et ieiunium. Item Simonis et Ju dae habet vigiliam et ieiunium. Item festum omnium Sanctorum habet vigiliam et ieiunium. Item festum Andreae habet vigiliam et ieiu nium. Item festum Thomae habet vigiliam et ieiunium. Item festum Nativitatis Domini ha bet vigiliam et ieiunium. Item alia ieiunia populus non tenetur ex praeeepto Ecelesiae [observare], quamvis ad alia ieiunia potest hortari pie. Item ieiunia quatuor temporum habentur et haberi possunt per hos versus: Vult Crux, Lucia, Cineres, Carismata dija, ut sit in angaria quarta sequensque feria. Item Quadragesima per omnes dies. Item ie-iuniae (sic) Rogationum, et S. Marci consue-tudo servetur. Volumus igitur et mandamus in virtute sanctae obedientiae et sub excommunicatio-nis poena omnibus clericis, curatis et non curatis, cuiuscunque conditionis et eminen-tiae existant, quatinus nostra praedicta sta-tuta fldeliter observent, et sub poenis eis annexis. Et si alicui statuto de praemissis non est poena apposita, illam reservamus no-stro arbitrio statuendam. Mandamus insuper ut vicarii cathedralis et collegiatae ecclesia-rum et quivis plebanus praefata nostra sta-tuta habeant scripta iufra sex menses a die praesentis Synodi, et in sua ecclesia pure locata. Quociens enim archidiaconi, vel qui-libet eorum in suo archidiaconatu ad aliquam ecclesiam venerit post praedictos sex menses, et ista statuta nostra non invenerit, tociens poterit plebanum eiusdem ecclesiae poena unius fertonis 1) monetae currentis mulctare. Et ipsi archidiaconi tenentur nobis trans-gressorem nostrorum statutorum praesentium praeseftare. Mandamus etiam quatinus sacer-dos pro bono pacis in fme ultimae complen-dae 2) imponat sequentem clausulam: Et pa-cem tuam nostris concede temporibm, et nos indignos famulos tuos ab omni adversitate custodi. Et in flne missae legant sacerdotes Evangelium: In principio erat Verbum 3). Sub anno nativitatis Domini 1402, septima die mensis aprilis, hora quasi vicesima 4). Amen. III. ACTA SYNODI ANNO 1418. Johannes Dei gratia episcopus Wladisla-viensis universis et singulis DD. abbatibus, prioribus, praepositis, decanis, archidiaconis, eantoribus, custodibus et thesaurariis, nec non canonicis, altaristis ecclesiarum nostrarum cathedralis Wladislav. et collegiatae S. Pe-tri Crusviciensis, omnibus et singulis eccle-siarum parochialium rectoribus ac prioribus et officialibus hospitaliariorum (sic) S. Johannis Sepulcri dominici Jerosolimitani 1), ac illi vel illis qui de iure vel consuetudine ad nostram dioeeesanam synodum venire tenentur, in ter-ra Cuiaviae nostrae dioecesis consistentibus, salutem in Domino et nostris mandatis firmi 1) Quae nosocomia in dioecesi Wlad. horam equitum curae tradita fuerint, ignoro, neque qnidquam ea de re apud historicos immi, ter obedire. Pastoralis offteii debitum exe-quentes, ad hoc nostri animi exacta versatur intentio, ut circa gregis a Deo crediti custo 1) polonice wiardunek; quarta pars raarcae. 2)         oratio in missa, quam nune Postcommumonem vocamus. 3)         Ea aetate missa finiebatur benedictione populo impertita. In quibusdam regionibus ab XIII saec. addebatur Initium Evangelii S. Johannis, cui gratia divina insignis tribuebatur. Primtltt quidem recitabant illud sacerdotes ab altari discedentes. Saec. XV tralatitinm iam erat, ut caeteras missae partes, coram altari dicere. Bemum XVI saec, qunm in Concilio Trid. revisio et eorreetio missalis constituta esset, recitatio Evangelii S, Johan. in missa lege generali est iniuneta. Bona, Rerum Uturg. lib II, eap. 20, § 5. 4) In Italia tempus numerabatur a nostra 6 hora ve-spertina ad eandem horam diei proximi. Inde 20 hora eadem est, ac nostra 1-a pomeridkna, qui modus tempo-ris designandi, usitatus hodiednm in pluribus regionibus Italiae, in Polonia vigebat ad fmem saee. XVI.