X ACTA SYNODI DIOECESANAE, WLADISLAVIAE

Anno 1568

PER STANISLAUM KARNKOWSKI EPISCOPUM CELEBRATAEL.

STANISLAUS CARNCOVIUS,

Dei gratia, Wladislaviensis et Pomeraniae Episcopus universo clero suo, a Deo Patre et Domino nostro,humanaeque salutis auctore lesu Christo gratiam et pacem.



 In tanta rerum omnium conversione, quantam oculis ipsi nostris cernimus, non raro cogitatum est a nobis, qui tan-dem factum sit, ut hic esset in patria nostra rerum status, quem nunc proh dolor, esse vi-demus, et ingemiscimus: cum praesertim tam firma solidaque initio fuissent a maioribus no-stris, cum Beipublicae, tum religioni praeci-pue addita praesidia, ut ea vis erroris et haeresum, perrumpere vix unquam potuisse videretur. Multos etiam alios graves alioquin et prudentes viros, in eadem cogitatione ver-satos fuisse animadvertimus, qui hac de re sententiam familiariter a nobis rogati, etsi multa eommemorarent, pro eo ac erat sensus et ingenium cuiusque, in eam tamen praeci-pue senteritiam propendere videbantur, ut existimarent potissimam fuisse causam horum malorum omnium, depravatos hominum ordi-nis nostri mores: qui cum ab officii religione deilexissent, studiaque instituto suo contraria sequi coepissent, statim non ipsi modo in ma-ximas calamitates sunt prolapsi, verum alios etiam, quibus ad veram veri Dei cultum, et ad omnem honestatem exemplo esse debebant, in similem ruinam traxerunt. Hos tamen, cum ea propius ad anitnum, qui mos noster est, revocare, diligentiusque in tali eogitatiene,

 versari coepissemus, quamvis nec omnino fal-sa essent, quae dicebant et aliqua insuper veri similitudine vestita viderentur, nullam tamen causam existimavimus satis dignam vel fuisse unquam, vel etiamnum esse posse: quamlibet ea vel hominum nostrorum vitio introducta, vel quorumcunque tandem iudicio, esse gravissima putaretur, ut a prisca religio-ne catholicaque fide, cuius apud omnes sa-crosancta semper auctoritas esse debet, vel minima discessio, et ad satanismum inclinatio fieret, quandoquidem christianae fidei ratio, non ab hominis cuiuscumque tandem, sive docti, sive magni persona, quae falli potest et fallere: verum a Dei solius, qui nec falli potest nec fallere, verbo proprie praecipue-que dependet.

 Quod cum certum, constans et aeternum sit; nullo cuiusquam vitio, nullo etiani tempo-rum intervallo, quamlibet longissimo vel tolli potest, vel mutari. Vetus est vox illa ma-gni cuiusdam in lcclesia viri 1): Ex personis fidem probandam non esse, quam etiam pri-mi illi sacrosanctae religionis nostrae duces et antesignani, vera verae Ecclesiae Dei lu-mina, diltgenter accurateque suo tempore ser 1) Tertull. de Praescriptionibus.