2

 Deus non fecit, rationalis creatura propriis ma-nibus et pedibus quaesivisset; nec nirnirum iu-ris statuta primaevi protinus iustitia poscitura subsequitur ab eodem regularum auctore pro-cedens, quae sub mortis interminatione morsum pomi noxialis prohibuit. Qua prohibitione con-tenta terrae maledictio nostrae prodiit ab au-ctore, nec non tamen ultio inferretur in aucto-res scelerum, videlicet in progenies damnato-rum. Exhinc usu hominis exigente et animo 1) rerum introducto, quod iuris primaevi regula nesciebat, ex humanis necessitatibus quaedam sibi iura homines condiderunt. Traditae sunt a Domino per Moysen iustitiae leges, cu-ius 2) singulis pene statutis Christus inclu-ditur. Deinde prophetae inseruntur et reges, qui Christi praeconia evidentiori sermone de-scribunt, donec temporis plenitudine venien-te 3), impleta veritate figurisque cessantibus, Rex noster in aeternum iura mensura dispo-suit; datae enim sunt B. Petro claves per-petuae, a quo totius iuris ecclesiastici pulcri-tudo emanavit, quam ad singulas provincias ad vindictam in nationibus et increpationes in populis faciendas, ut per summorum nunc pontitlcum, nunc Sedis Apostolicae legato-rum, nunc episcoporum statuta, tanquam per quosdam rivulos teneantur, ut hominum cres-cente malitia et asueta cupiditate, qua nova litigia non cessant generare, sub discretione iurium coartamus. Discant honeste promere, alterutrum non laedere, ius suum unicuique tribuere. Hine est quod nos Nicolaus, Dei et Apostolicae Sedis providentia Episcopus Wladislaviensis ecclesiae, in parte sollicitu-dinis immeriti, Deo propitio, vocati, assidua meditatione urgemur et curis innumeris angi-muf supra modum, ut iuxta nobis creditam dispensatioAem, ollcium una cum fratribus no-stris praelatis et canonieis, qui utique no-biscum per nostratn dioecesim personalis so-lertiae onera efficaciter partiuntur, subditc-rutn commodi et quieti, quanto nobis ex alto concessum extiterit, intendamus. Volentes enim inordinatos et innoxios appetitus aliqua sub brevitate in ista sancta Synodo ad cor 1) Forte ordine Forte: quamm,—3) in Ms. plenitudinem venientem     

 rectionem morum et quietem subditorum [iuri-bus frenare] 1), per quae humana coarceatur audacia, et tuta sit inter improbos innocen-tia, quodque metu poenae mali boni, [boni] meliores spe praemiorum effieiantur, communi necessitate et utilitate suadentibus, de con-silio et consensu venerabilium fratrum nostro-rum, infra scripta duximus statuenda. Non quod per ea statuta Eeverendi Patris fratris nostri D. Johannis 2), praedecessoris nostri, quae observanda statuerat, velimus revocare, sed eis confirmatis, alia superaddere ad pro-fectum. Cum igitur divinis cultibus manci-pandi tales esse debeant qui digne tractare possent dominica sacramenta; ideoque statui-mus, ut clerici habeant tonsuram competen-tem, et linguam et oculos et omnia membra sub freno castitatis et modestiae debeant coarcere 3). Item clerici non deferent vestes ineisas, vel virgultas 4), sive varii coloris, neque virides, neque rubeas, neque nimis longas vel breves. Item clerici 5) armis offem-sis, vel gladiis, cultellis magnis, cuspidibus et aliis huiusmodi, nisi in necessitate, non utantur. Item clerici cum mulieribus non eo-habitent, nec suspectas sive iuvenes apud se foveant, exceptis duntaxat a iure concessis 6). Item nullus clerieus praesumat concubinam tenere in domo vel exlra domum. Quod m notorius concubinarius extiterit, citra poenas in statutis provincialibus 7) editas contra concubinarios, quas infringere non possu 1) Haec vel similia verba in Ms. omissa. 2) Johannes Kropidlo, dux Opoliensis. 3) Potius coarctare.

4)       Potius virgulatas, i. e. virgatas, seu ex panno virgis quibusdam in longum vel in latum varia serie et colore porreetis distinctas. 5)       Hie in Ms, leguntur verba,: restractis in superiori parte excisis armis etc. sed haec ad snperiorem periodum, de vestibus agentem, pertifere videntur.

 6)       Concilium Nidaenum elericis interdixit habitore cum mulieribus excepta matre, aut serore, aut amita, vel iis tantum personis, quae suspicionem effugiunt. Oommtmiter tamen Canonistae pro iege aniversali habendum tenent decretum Innocentii III (dap. A nobis 9, de cohabit. cler. et mulier.) editttm his veribis: Oum chricis quoque non permittas mulierculas habitare, nisi forte de Mis personis existant, m qmbm naturale foedus nihil permittit saevi criminis suspmari.

 7)       Inter cottstittttiones synodales, qaae nostram aetatem talerunt, eae solum agunt do concubinatu clericorum: aa. 1233, 1279, 1285 et 1309. Ad constitttttotiem Wladislaviensem proxime aceedit decretum archtep. Nicolai Trąba, tit, de cohabit cleric cum mulier.