Summa DO STATUTU WARTSKIEGO. 1. Terminus colloquialis primus per simplicem infirmitatem, secundus per veram infirmitatem prorogatur. Idem de terminis particularibus servetur. 2. Uxor marito mortuo, tantum circa dotem et dotalitium remaneat, alia vero bona, in quibus dotem non habuerit, pueris vel proximioribus teneatur resignare. 3. Uxor marito mortuo, solum circa paraphernalia remaneat, videlicet domcstica, pecuniis, argento, equis magnis, armis, equireis [exceptis]. etc. 4. Pater vivens potest pueris suis et uxori constituere certos tutores, quos voluerit, qui 1 post mortem constituentis per proximiores a tutela non poterint removeri. 5. [Pater habens filios, et ad seeundas nuptias convolans, non tenetur iisdem portionem hereditariam assignare, scd tantum ipsorum matris dotem.] 2 6. Pater non habens filios cum secunda uxorc, sed filias, et cum prima filios, extunc mortuo patre puerorum, pars aliqua secundae uxoris filias non continget. 7. Patrui habentes filiastras et eorum feona in tutela, ipsas maritando, ab eis earum bona removere non possunt. 8. Virgines jam puberes apud patruos in tutela existentes, si eas patrui nuptui tradere nolent, ut eorum bona possideant, poterint viros recipere sine eorum consensu. 9. In obligationibus [hereditatum] praescriptio triginta annorum est observanda. 10. Possessor conventus pro hereditate, quod eam in obligatione habcat, possessoris probatio admittitur. 11. Ille, qui meliora signa ac scopulos [ostenderit, tenebitur admitti ad probandum]; et si [utraque pars signis notabilibu3 caret, extunc] actor ad probundum limites de jure admittitur 3. 1) Summa Statutu Wartskiego w kodexie D III. ciągnie się bezpośrednio, bez przerwy, i bez wszelkiego osobnego jej odznaczenia, tuż po ostatnim artykule Summy drugiej do Statutu Kazimierza Wgo zastó­sowanej (pag. 36. kodexu). Ten tez jedyny kodex z pomiędzy tych, które miałem pod ręką, nam jej dostarczył; z kodexów o których pośrednie zaledwo mam wiadomości, jeden tylko jest taki, który według doniesień zawiera skrócenie Statutu Wartskiego; a tym jest kodex Ptrb. II. z r. 1449.— (Ob. Ma­ciejowskiego rozpr. o nauce i hist. prawa, w Bibliot. Warsz. Tomie LIV. str. 8.). Czy text w kodcxie Ptrb. II. zgadza się z niniejszym?, lub nie, czy jest poprawniejszym, lub gorszym?, wiedzieć nie mogę. To pewna, iż trudno, aby mógł być wiele gorszym niż w rękopismie kodexu D III, które tedy często na domysł poprawiać mi wypadło.— Summa Statutu Wartskiego, podana w bocznych glossach u Łas­kiego, a za nim i w Jus polonicum, (p. 201—220.) zupełnie jest odmienną. 2) et zamiast qui, ma kodex.— 2) Całą tę summę według analogii Statutu, i naśladując sposób układa innych artykułów, dorobiłem: w kodexie bowiem widocznie przez omyłkę, do artykułu Wartskiego 4go, powtórzono summę poprzednią dosłownie.— 3) Słowa w klamrach, bez których artykuł zupełnie jest niezrozumiałym, dorobiłem w mysl Statutu. W kodexie prócz tego zamiast extunc, mylnie est wyrażono.