Wyimki z najdawniejszych ksiąg sądowych ZIEMI KRAKOWSKIEJ, mianowicie z lat 1388, 1389 i 1390. Kilka słów o niniejszych wyimkach. W Krakowie znajduje się bogate archiwum dawnych aktów Sądów Ziemskich i Grodzkich Ziemi Krakoicskiej. W archiwum tem najdawniejsze są tak zwane Libri colloquiorum, z któ­rych księga pierwsza pisana na złym bawełnianym papierze, równie jak wszystkie najdaw­niejsze, w formacie arkusza małego przez szerokość na pól przełamanego; dla czego też z po­wodu wązkości, z dawna księgi te dudkami, lub języczkowemi księgami w kancellaryi akt tych zwanemi były. Pismo nie wszędzie jednej ręki, przepełnione skróceniami, pręd.kie i na­der samo z siebie trudne do odczytania. Prócz tego zaś utrudnia czytanie, często wypłowia-łość atramentu, często wyszarzanie kart, i zepsucie onychże zgnilizny po krawędziach. Wksię-dze pierwszej, z której wyimki co ważniejsze podajemy, kart pierwszych i tytułu brakuje. Oprawna w pergaminowy wietki pokrowiec, księga ta w niektórych miejscach ma karty bądź pojedynczo, bądź to zeszycie kart kilku ze grzbietu wyrwane; tak, iź czasem nie ma pewności, czy w właściwem miejscu są włożone. Kilku zeszytów zupełnie brakuje. — Ile mi wiadomo, jedna tylko ta księga, zawiera z XIVgo wieku zapiski Sądów Ziemskich, małych i wiecowych wiel­kich Roków; inne okazane mi późniejsze pod nazwą Libri colloquiorum księgi, są właściwie tylko księgami Sądów Grodzkich Krakowskich. Dawniej musiało być ksiąg takich, jak pierw­sza, więcej; zwłaszcza że i w tej, którą wyczerpaliśmy, nie masz zapisek sądowych ze wszyst­kich Powiatów dawnej Ziemi Krakoicskiej, lecz tylko z Powiatu Krakowskiego, Proszowskie­go, i Xięskiego.— Przy największej części zapisek osobnych, pisarz zapisujący je, kładł na boku mały znaczek, który cechował kategoryę zapiski. Znak no. oznaczał „nota", tam, gdzie umieszczono wyznaczenie Roku dla stron, lub zapis prawa nabytego; pe. oznaczało „pena" czyli zapiskę, w której karę sądową wyznaczono; p` m., gdzie „privilegium" wykazane było; rotha, gdzie podana przysięgi rota; lra, gdzie list lub dokument pismienny (litera) okazano; T., gdzie „Testes" występowali, lub mianowani byli; co , gdzie zachodziła „confessio" strony. Przy wielu zapiskach nie ma żadnego znaczku.— Z kolei następujących po sobie Roków w zwykłych trzech miastach powiatowych, z których Xiąż w pewnych miesiącach po­mijano, a do Żarnowca natomiast zjeżdżano, nie opuściłem daty żadnej. Zamieściłem wszyst­kie, dla uwidocznienia ówczesnego obiegu Sądów. W niektórych miejscach, z kartami księgi zaginęły i Roki. W zapiskach z roku 1389, Roki Krakowskie są w księdze razem zestawio­ne, a Proszowskie i Xięskie kolejno przemieniające się, są dopiero w końcowej części księgi zawarte, i to dopiero po zapiskach z roku 1390. Snadź kiedyś mylnie przeszyto księgę, a przy tem znaczna część zapisek Roków Krakowskich zaginęła. Przywróciłem właściwszy spraw tych porządek, zbliżając do siebie zapiski z jednego roku, a nie naruszając ciągu Roków