Summa główna Statutów Kazimierza Wgo Króla polskiego Z tłómaczeniem magistra i doktora Xiędza Świętosława z Wojcieszyna Kustosza Warszawskiego. CZĘŚĆ PIERWSZA. I. * Constitutio non respicit praeterita, sed praesentia et futura.— Reus non parens 1 in judicio pro hereditate obligata, actor hereditatem lucrabitur, pecunia nihilominus reo 2 restituta. „Quum omnes" Ustawienie nowe nie patrzy przemi­ nęłych rzeczy, ale niniejszych tylko a przyjdących. A takoż3 sąpierz alibo strona pozwana, gdy nie stoi w Sądzie o dziedzinę zastawioną, powód, to jest strona, jaż pozwała, dziedziny zyscze, ale wzdy pieniądze pozwanej stronie wróciwszy. (Księgi ustaw Polsk. i Mazow. str. 15) I. *) Nadpisy kodexu D I. i D IV: De constitucionibus et statutis in colloquio generali Vislicensi per Regem et Prelatos Regni Polonie editis (veridice D IV). — Stosław: Którą moc ma mieć albo ima ustawienie nowe. 1) non patitur, D II. — 2) nihilominus restituta, D III, Os II; — nihilominus eo (!) pecunia ex toto restituta. D IV— 3) Tu, i następnie wciąż odmiennym kursywy drukiem oznaczamy bądź przydatki, bądź odmiany tłómacza. t) Summę niniejszą zawierają kodexa: B I, B II, D I, D II, D III, D IV, Os II, P I, P II, Stsł., Stron. I, SV, i YB, z których siedm tylko, jakie miałem pod ręką, posłużyły mi do czerpania testu po­prawnego; t j. Działyńskiego kodexa cztery, Ossolińskiego jeden (IIgi), Puławski jeden (IIgi), i przedruk Świętosława. Kodexa D I. i SV. podają nad summa tytuł następujący: Summani casus juris terrestris polonicalis editi per (Illustrem SV.) Regem Kazimirum, Prelatos et Barones«. Tak też P II, i D IV; lecz pierwszy dodaje słowa: ejusdem in Vislicia confirmati, a drugi: et per comentum (sic!) oranem (sic!), co bardzo podobne do iconventionem Cracoviensem«. Kod. D II. daje tytuł: Incipit Regislrum juris polonici et terrestris, et etiam jura eadem«. Kod. D III. zaś: »In nomine Sie Trinitatis et individue unitatis, amen. Incipit regestrum Statutorum Serenissimi D. Kazimiri Regis Polonie etc. Świętosław kładzie tytuł Summy tak: Przygodnych rzeczy zgromadne wyprawienie praw Króla Kazimierza niemi tu ttoi popisane. — Do królewskiego prologu Statutów, żaden z pomienionych kodexów Summy nie podaje. Natomiast kodex Jag., który Summy niniejszej wcale nie zawiera, podaje z początku następującą glossę do prologu Non debet: »Hic dominus rex reprobat sensus illorum, qui antiquitus absque firmitudine libri juris, temere erroneeque, inefficaciter et inconstanter iudica?erunt causam vel causas, quilibet secundum caput suum, non unanimiter et uniformiter, sed diversis racionibus, animis et sensibus, in