Przedmiot socjologji i jej podział.

 Kształtowanie się biologji, odbywające się w pierwszej połowie XIX stul., jako nauki, obejmującej wszystkie przejawy życia tworów organicznych, i wykłady biologa Blainville'a, których pilnym słuchaczem był August Comte, i które wielce on cenił, musiały mu nasuwać myśl, że jest rzeczą możliwą i pożyteczną utworzenie również nauki samoistnej, któraby tosamo czyniła względem życia społecznego, co czyniła biologja względem życia osobnikowego. W dziele swoim Cours de philosophie positive w czwartym tomie, wydanym w 1839 r., poświęcił on pierwszy obszerny rozdział uzasadnieniu potrzeby i korzyści utworzenia samodzielnej nauki o życiu społecznym i w trzech tomach (4-tym, 5-tym i 6-tym) pierwsze zręby tej nowej budowy założył1). Pomysł ten jednak ukształtowania samodzielnej nauki o życiu społecznym nie doznał na razie przyjaznego przyjęcia w świecie uczonych. Zaprzeczano możliwości a nawet potrzebie takiej nauki. Nie można porównywać życia cielesnego, jakim się zajmuje biologja, z życiem duchowym człowieka w społeczeństwie, a którego główną cechą jest wolność, podstawa odpowiedzialności ludzkiej. Mówić więc o jakichś prawach społecznych w tym znaczeniu, jak mówimy

 l) Streściłem zasadnicze myśli Comte'a w tym przedmiocie w dziełku moim p. t Socjologja Augusta Comte'a (Lwów 1875 r.).

 Limanowski: Socjologja. II.

 1