W tej liczbie było 26, 194 katol. , 6110 ewang. , 193 praw. , 3301 żydów. Wzniesiono tu obecnie drugi kościół katolicki, ostrołokowy z dwoma wieżami. Niezadługo Ż. ma otrzymać urządzenia miejskie i zostać siedzibą władz powiatowych mieszczących się obecnie w Grodzisku. W r. 1902 pracowało w fabryce tutejszej 8296 robotników. Kapitał akcyjny fabryki wynosił 9 mil. rubli, obligacyjny 3 mil. Zarząd fabryki na utrzymanie ochron, szkół, szpitala, kąpieli, apteki, emerytury robotnicze, wydaje 205, 000 rubli rocznie. Ochrona mieści w 16 oddziałach 1020 dzieci z tych 120 niemieckich. Do 27 szkółek uczęszcza 2482. Szpital ma 80 łóżek i 10 miejsc dla chorych umysłowo. Świeżo wzniesiono budynek teatralny na 600 osób. Ob. ,, Płótno, garść wrażeń z pobytu w Ż. Kraj, z r. 1903, n. 46 i 47. Żyrak, chutor, pow. krzemieniecki, gm. Białozorka. Żyrawka, r. 1565 Zerawka, wś, pow. lwowski. Według lustracyi z r. 1565 wś w ststwie lwowskiem, miała te swobody co Sołonka. Sie działo tu 40 kmieci, pop dawał zł. 2, karczmarz zł. 18 i kamienie 2 łoju. Suma zł. 21 gr. 18. Żyrków, ob. Żerków. Żyrmuny, pow. lidzki. Śród lasu, przy drodze do Radunia, grupa kurhanów stożkowych, zarosłych lasem. Żyrycze, wś, pow. kowelski, gm. Zabołocie, 57 w. od Kowla, przy trakcie z Kowla do Brześcia, o 2 w. od kanału turskiego, 262 dm. , 1340 mk. , cerkiew drewn. niewiadomej erekcyi, kaplica cmentarna z r. 1840. , szkółka cerk. od r. 1887. Do par. należą wsi Konobyl 5 w. i Sielce 20 w. . Wś wchodziła w skład ststwa ratneńskiego. Podług lustracyi z r. 1565 we wsi Zerzicze było dość ludzi osiadłych, lecz tylko z 4 dworzyszcz płacono czynszu po 20 gr. , dawano po 10 motków lnu, 2 kołody owsa, 10 wozów siana i t. p. Ogólny dochód wynosił 42. złp. 21 1 2, gr. Żyrylec, chutor, pow. włodzimierski, gmina Krymno. Żytanie, wś, pow. włodzimierski, gm. Mikulicze, 12 w. od Włodzimierza, 60 dm. , 372 mk. Żytlin, pow. słonimski, gm. Hiczyce nie Chyczyce. Pod wsią w urocz. Zimnik, kurhan. Żytniki, wś, pow. uszycki. Źródło mineralne nazwane, ,Regina, ze smaczną wodą obfitą w kwas węglowy. Eksploatacya wody jako napoju stołowego, rozpoczęta około r. 1902. Żytomierz, miasto. W okolicy miasta odnaleziono dwieście kilkadziesiąt kurhanów. O kurhanach tych i początkach miasta wydał dziełko w języku rosyjskim Sergiusz Gamczenko zaś J. Prusinowski streścił tę pracę w, ,Gazecie Polskiej z r. 1891, n. 193 i 194. Tarassenko W. Sur les Gabbros dans les districts de Zitomir et du Radomyśl. Kijew, 1897, str. 347 w języku rosyj. . Sobkiewicz R. Roślinność i zwierzęta okolic Ż. Pam. Fizyogr. , t. IV. Dyecezya łuckożytomierska obejmowała w r. 1902 27 dekanatów w gub. wołyńskiej, kijowskiej i podolskiej, 247 kościołów parafialnych obsługiwanych przez 297 księży i 738, 056 wiernych. W seminaryum żytomierskim było 69 alumnów i 9. w akademii w Petersburgu. Żytowice, kol. i fol. , pow. łaski. W dok. z r. 1357 śród włości arcyb. gnieźn. Wydawca Kod. Wielk. mylnie odnosi tę nazwę do Żydowa pod Kaliszem. Dziesięcinę z ról kmiecych dawano kollegiacie łęczyckiej, a z fol. do Dalikowa. Zapewne drogą zamiany przeszła na własność kapituły krakow. przed połową w. XV. Żytowo, wś, pow. sierpecki. W dok. z w. XIII śród włości bisk. płockich. Żytyń Mały, wś, Ż. Wielki, wś, fol. i rafinerya cukru, pow. rówieński, 14 w. od Równego. Ż. Mały 71 dm. , 457 mk; Ż. Wielki wś 92 dm, 647 mk. ; fol. 7 dm. , 199 mk; rafinerya 18 dm. , 1062 mk. Dobra należały do dóbr Zaborolskich Cieciszewskich, były w długoletnim zastawie u kupca Jankla Josia Horensteina, od sukcesorów którego nabył W. Rau. Rafinerya założona została około r. 1880 przez J. Blocha i W. E. Raua. Wyrabia ona cukier kostkowy z melasy nabywanej w innych cukrowniach. Żytyńce, wś, pow. nowogradwołyński, 88 w. od mta pow. , 60 dm. , 378 mk. Żywaczów, wś, pow. horodeński. W roku 1469 włada ta Podwirzbiecki ze wsi Podwerbce. Ob. Niezwiska. W r. 1578 Podwierzbiecki płaci tu od 4 łan. , 5 zagr. . a Żywaczowski od 6 łan. , 2 zagr. , 2 kom. , 1 łanu, popa, 3 zagr. Żywiec, miasto. W reg. pob. z r. 1662 podano w parafii Ż. aż 28 wsi ze znaczną ludnością bo wynoszącą 3821 głów. Największą ludność miały Milówka 275, Czyściec 311, Kamesznia 203, Przyborów 263, Koszarawa 204, Rajcza 213, Radecz 173, Krzyżowa 173, Rycerka 153, Solka 173, Sare 170, Tresno 128, Korbielów 207, Sopotnia Wielka 123, S. Mała 121. Żywocice, r. 1228 Civocici, wś, pow. opolski. Wspom. w dok. Kazimierza ks. opolskiego z r 1228 Kod. dypl. pol. , III, 15. Żywołoki, pow. lepelski, ob. Wydryn. Żyznikowce, wś, pow. ostrogski, 72 dm. , 491 mk. Żyżkowa, ferma przy wsi Stupiczna, pow. zwinogródzki. Żyrak Żyrak Żyrawka Żyrków Żyrmuny Żyrycze Żyrylec Żytanie Żytlin Żytniki Żytomierz Żytowice Żytowo Żytyń Żytyńce Żywaczów Żywiec Żywocice Żywołoki Żyznikowce Żyżkowa