napady Rusinów, Litwinów, Jadźwingów. Dopiero z początkiem XIV w. zaczyna się pomyślniejsza epoka w rozwoju zrujnowanej i wyludnionej zapewne osady. Władysław dziedzic królestwa polskiego, oddaje r. 1317 Mateuszowi wójtowi z Opatowca, wójtowstwo w Lublinie. Miasto otrzymuje 100 łan. magdeb. , osadnicy 20 lat wolności i wolność od ceł i opłat w całem państwie. Urządzenia według prawa magdeburskiego Kod. mał, II, 237. W r. 1342 Kazimierz król sprzedaje Franczconowi civi de Moguncia wójtowstwo lubelskie za 140 grz. Do wójtowstwa należą wsi Bronowice i Konopnica Kod. mał. , III, 46. Piotr kasztelan i starosta lubelski zobowiązuje się aktem dnia 16 wrześn. 1379 r. wydanym w Krakowie, wynagrodzić mieszczanom lubelskim wyrządzone im krzywdy wedle oceny, którą mają dokonać na miejscu Jan z Tarnowa kaszt. sandomierski i Dobiesław wojew. krakowski Kod. mał. , III, 328. Szereg znanych najdawniejszych kasztelanów tworzą Woychec 1224 1229, Signeus 1252, Nicolaus 1255, Petrus 1258, Jacobus 1271, Joannes 1284, 85, Florianus 1286, Johannes 1333, Pelca 1353, Eustaehius 1358, Abraham 1362, 63, Groth 1364 1371, Petrus 1375 1382. Wedle regestru pogłównego z r. 1676, miasto zapłaciło od rajców, ławników, burmistrza, wójta, kupców trzech klas, mieszczan w obrębie murów i przedmieszczan fl. 4584 i od 328 osób w dworach szlacheckich. Prócz tego Drohojowskiego fundus od 21 osób, Gorayskiego fundus od 28 osób, Białkowska góra 49 osób, Słomiany Rynek, Stanisław Trębiński od siebie, 11 ludzi w papierni i 42 komorników. Czwartek od 33 osób i św. Mikołaja fundus od 50 osób, Sierakowskiego fundus 125 osób. Ojców Jezuitów fundus in Canalibus od 53 osób. Bursa jezuicka od 125 osób. Zakonnic św. Brygity, od 106 osób. Pod zamkiem 131 osób. Kotarbszczyzna Karmelici, kościoła paraf. i kościoła greckiego część szlachecka 99 osób, 2 szlach. . Żydzi lubelscy od 50 osób. W r. 1900 miasto miało 56, 108 mk. 25, 932męż. i 29, 176 kob. . W r. 1891 było śród ludności 3743 praw. Zakładów fabrycznych miał L. 59, z produkcya roczną na 1, 358, 482 rb. Archiwum akt dawnych przeniesione zostało przed kilkunastu laty z L. do Wilna. W roku 1890 powiat lubelski miał 139, 941 mk. z miastami, w tej liczbie 26, 340 zapisanych do ksiąg niestałej ludności, 13, 009 zapisanych do ksiąg a nieobecnych. W miastach mieszkało 48, 475, w gminach wiejskich 91, 466. Śród zapisanych do ksiąg stałej ludności było 1280 prawosł. 722 w miastach, 558 w osadach i wsiach, 1997 prot. 362 w miastach i 26, 833 żydów 16, 848 w miastach. Katolicy stanowili 76, 2 ogółu ludności. W r. 1891 było w powiecie 193 fabryk z produkcyą na 3, 881, 046 rubli. Gubernia lubelska obejmuje 1, 503, 834 dziesięcin, z tego pod uprawą 753, 645 dz. łąk 148, 382 dz. , nieużytki i wody 100, 090 dz. Na obszarze gubernii jest 2980 osad prócz miast, z tych 1193 ma dwory i folwarki, oddzielnych folwarków i kolonii 584. Duża własność składa się z 1886 jednostek gospodarczych, mała własność ma 120, 209 osad. Ludność bezrolna tworzy 11 ogółu zaludnienia. Niżej 3 morgów ma 6213 osad, od 3 10 morg. 20 000, od 10 30 morg. 59, 611, od 100 300 morg. 133, od 300 do 1000 morg. 295, od 10003000 morg. 268. Po nad tą normą stoi obszar dóbr ordynacyi Zamojskich. W r. 1899 uprawa żyta zajmowała 350, 000 morg. , zebrano 2, 151, 300 korcy, owies 200, 000 morg. , zebrano 2, 123, 000 kor. , pszenicy zebrano 1, 125, 000 kor. , jęczmienia 974, 200 kor. , gryki 211, 000 kor. , strąkowych roślin 412, 000 kor. , buraków cukrowych na 15. 000 morg. 1, 520, 000 kor. , kartofli na 100, 000 morg. około 7 milionów korcy. W 43 gorzelniach wyrobiono 1899 1900 w jednej kampanii zimowej 984, 250 wiader spirytusu wartości rubli 2, 666, 836. W 12 cukrowniach wyrobiono cukru za 8 milionów rb. Produkcya chmielu na 500 morg. wydała około 15 tysięcy pudów. W roku 1900 było 1715 fabryk, 8445 robotn. , produkcya wynosiła 12, 888, 959 rb. W r. 1900 gubernia lubelska miała 1, 266, 293 mk. 628, 697 męż. i 637, 596 kob. . W powiatach było bez miast biłgorajski 109, 272, chełmski 151, 457, hrubieszowski 115, 488, janowski 123, 211, krasnostawski 107, 332, lubartowski 104, 562, lubelski 125, 109, nowoaleksandryjski 114 626, tomaszowski 104, 000, zamojski 122, 505. W r. 1890 ludność ogólna bez nieobecnych wynosiła 996, 551 484, 444 męż. , 512, 107 kob. . Śród 989, 666 zapisanych do ksiąg ludności stałej było 202, 729 praw. 9434 w miastach, 26, 325 prot. 465 w miastach i 135, 554 żydów 58, 848 w miastach. Katolicy stanowili 63, 1 ogółu ludności. Do miasta L. i obszaru gubernii odnoszą się następujące wydawnictwa i opracowania Kodeks dyplomatyczny lubelski opracował i do druku przygotował H. Łopaciński w rękopisie. Tenże badacz wydał z objaśnieniami Najdawniejszy widok Lublina wyjęty z dzieła Brauna, Theatrum Mundi, in folio, Warszawa, 1901. r. Ulanowski B. Wyjątki z najdawniejszej księgi miejskiej lubelskiej, Kraków, 1885 r. Inne prace do L. się ściągające są A. Berganzoni Lublin podług ustaw medyki uważany, Lublin, 1782. Statystyka województwa lubelskiego ułożona przez Ignacego Lubowieckiego prezesa Komisyi Wojewódz. Lubel. , Lublin, 1824, str. 70. L. R. Lublin i Lubelskie przed półwiekiem Gaz. Lubelska, n. 34 51, rok 1885. Pomian Kobierzycki Alfred Monografia Lublina, Lublin, 1901 r. , str. 112. Jestto bezkrytyczna kompilacya. R. M. A. Ilustrowany przewodnik po L. część

Lublin