też dla siebie piękny pałac piętrowy. W parku pałacowym stoją ruiny dawnego zamku. Poprzedni kościół drewniany pochodził z r. 1748. Na cmentarzu mieści się zagadkowy pomnik grobowy z granitu, przedstawiający rycerza w zbroi i koronie, niewiastę z pękiem kluczy i dziecię. Wedle podania ma to być grobowiec starosty, który bronił zamku tutejszego przeciw Szwedom, lecz został pochwycony do niewoli i okrutnie zamęczony. Na tej legendzie osnuł Wł. Bełza utwór wierszem, p. t. Zamek grójecki 2. G. , r. 1254 Grodek, wś, pow. będziński. Według dok. z r. 1254 Grodek cum tabernis, molendinis, silva et pratis, należy do klasztoru zwierzynieckiego Kod. kat. krak. . Wedle Długosza wś ma kościół par. drewniany, p. w. św. Katarzyny, 80 łan. km. , folwark klasztorny Wś ta, położona w ziemi siewierskiej, była wedle Długosza dana klasztorowi przez ks. cieszyńskiego Thesznensem, z prawem książęcym, wzamian za dziesięciny klaszt. z 12 wsi. Grodzisk 1. w dok. z r. 1474 Grodzecz. os. miej. , pow. błoński. Wspomniany w dok. z r. 1474 Grodzecz Kod. maz. , oznacza widocznie Grodzisk a nie Grójec W r. 1479 G. jest wsią z kościołem par. , należy do pow. mszczonowskiego. W reg. pob. z r. 1579 parafię tutejszą podano w pow. sochaczewskim. Wś G. ma trzy działy. Krzyszt. Cholewiński płaci od 1 łana, 1 zagr. , Całowański od 2 3 4 łan. , 5 zagr, Tomasz i Krzysztof Okuniowie od 4 1 2 łan. , 14 zagr. , 7 kom. , 17 rzem. Widocznie, iż mimo przywileju miejskiego G. istniał na prawach wsi. W wykazie miast z r. 1579 nie podany. 2. G. , wś, pow. sokołowski. Ob. Łuniewski T. Cmentarzysko starożytne w Łużkach i Grodzisku, pow. sokołowskim Pam. Fizyogr. , t. II i III. Grodzisk 1 wś i fol. , pow. bielski gubernii grodz. , gm. Grodzisk, 36 w. od Bielska Wś ma 236 dz. włośc, i 34 dz. cerl. , 19 dm, 162 mk. , cerkiew paraf. murowana z r. 1893, na miejsce dawniejszej drewnianej, urząd gminny, szkoła Trzy razy do roku odbywają się tu jarmarki. Fol. ma 927 dz. 497 lasu, należy do dóbr rudzkich, ostatniej z Ossolińskich, Wandy Jabłonowskiej, 1o voto hr. Potockiej. Za ogrodem dworskim są ślady okopów mających około 160 sążni obwodu. W pobliżu wsi znajduje się grupa kurhanów. Gmina obejmuje 81 miejscowowości, 521 dm. włośc. obok 609 innych, 5, 522 mk. włościan, uwłaszczonych na 6, 473 dz. Nadto w gminie jest 19, 271 dz. większej posiadłości i 176 dz. cerk. i kośc. 2. G. , wś, pow. bielski gub. grodz. , gm. Łosinka, 30 w. od Bielska, 194 dz, 3. G. , wś, przys i dobra nad rzką Młynek. pow. sokólski, gm. Bagna, 38 w od Sokółki. Wś ma. 321 dz. ; przys, należy do wsi Kiersnówka; dobra, własność Dejszów, 442 dz. Pomiędzy wsią i dworem, o 50 sążni od rzki Młynek, znajduje się dawny nasyp horodyszcze, kształtu okrągłego, otoczone wałem mającym do 4 arsz. szerokości. 4. G. , fol. dóbr Adamkowo, pow. wołkowyski. 5 G, wś i dobra, pow. wołkowyski, gm. Tarnopol, 68 w. od Wołkowyska. Wś ma 258 dz. ; dobra, zwane też Planta, własność Pomerańskich, 640 dz 400 lasu. Poprzednio Klimaszewskich Grodzisk 1. miasto, pow. bukowski. Komes Prandota, poświadcza r. 1303 in Groddizh civitate, nadanie klasztorowi paradyzkiemu miejsca pod młyn na rz. Dojce, przez Hermana, wójta grodziskiego. Przy akcie świadkami byli rajcy i mieszczanie G. , w tej liczbie dwu kowali. W dok. z r. 1312 wymieniono G. jako centr okręgu K. W. , n. 879, 1764. W r. 1580 miasto G. w pow. kościańskim płaci szosu fl. 23 gr. 12, od 93 rzem. , od 23 bań gorzał. , od 13 piekarek, 7 przekup. , 29 kom. , 2 włóczęgów. Ogółem fl. 105 gr. 2. Por. Kościół w G. , rycina w Albumie do Wspomnień Wielkopolski. Wyciąg z kroniki konwentu grodziskiego OO. Bernardynów pod r. 1696 Przegl. pozn. , 1854, XVIII, 411. Extractum ex arehivo conventus Grodecensis sub auno 1791 ibid. XVIII, 541. Quadrantinus, F 4 Leichenpredigten auf den Tod der Koenigin Anna von Polen zu Warschau in Polen. Graetz, 1598, 4. Krause C. W. A. Predigt am Jubelfeste der evang. Kirche zu Graetz, Lissa, 1839. Fischer, Georg. Gedenkblaetter fuer die evang. Gemeinde zu Graetz, Graetz 1863. 2. G. , w dok. Grodiz, Grottische, r. 1277 Grozisce, wś, pow. bukowski, ob. Chrząstowo 1. Zdaje się, że część jakaś tego G. należała już przed r. 1257 do klasztoru paradyzkiego. W r. 1259 potwierdza ks. Bolesław nadanie G. przez Jana ze Skoków, klasztorowi. W r. 1277 Przemyśl, ks. polski, nadaje swą wś swój dział zapewne G. , klasztorowi paradyzkiemu K. W. , n. 351, 374, 408, 470. Grodzisk, niem. Graeditz, wś pod Swiebodzinem w Brandenburgii. W r. 1257 G. należał do klasztoru paradyzkiego K. W. , n. 351. Grodzisk, ob. Grueditz i Graetz t. II, 790, 791. Grodzisko 1. Grodziszczko, os. nad Prosną, pow. kaliski, par. Blizanow. Jestto połowa G. w pow. pleszewskim z lewego brzegu Prosny, włości klasztoru miechowskiego, nadanej r. 1417 dożywotnio Marcinowi z Kalinowy kaszt. sieradzkiemu, wraz z innemi, w zamian za Garbów odstąpiony szpitalowi św. Ducha, pod Sieradzem Ulan. Dok. , 273, 94. R. 1579 płaci tu Rafał Leszczyński od 3 łan. i 3 rybak. 2. G, wś, pow. turecki. W r. 1301 arcyb gnieźn. , Jakób, drogą zamiany za wieś kościelną Słupowo pod Kcynią, otrzymał od komesa Zbyluda Straszewicza jego dziedzictwo Zbyludczyce Zbylczyce z przyległościami Grodziszcze i Pratkowice. Ob. Zbylczyce t. XIV. W reg. pob. z r. 1552 podano G. , wś z kościołem par. w pow. Szadkowskim. W XV w. wieś szlachecka, siedziba Chebdów z Niewie

Grodzisk

Grodzisk

Grodzisko