żonie Maryi Stwołowieze, Żytany, Cz. Kr. , Bujanów, z warunkiem, żeby po jej śmierci wróciły do jego siostrzeńców Czartoryskich, dzieci kn. Michała i jego siostry Maryi, córki Niemiry Rezanowicza, ssty łuckiego. W 1577 r. przy Litowiżu ks. Michała Czartoryskiego, który płaci od 10 dym. na włók. , 4 ogr. W 1580 r. ks. Michał Czartoryjski, ssta żytomierski, i jego żona Zofia Chodkiewiczówna, zastawiają Cz. za 400 kop groszy Łazarowi Iwanickiemu, sędziemu grodz. włodzimierskiemu, który r. 1583 wnosi od 8 dym. , 2 ogr. , 3 ogr. i 1 popa. Ostatni z książąt Czartoryskich na Czartorysku i Litowiżu ks. Jerzy w 1598 r. nadaje Cz. kr. Kandy bie. Następnie Czackich, potem Żorżelow. Czestram, w dok. z r. 1139 Chezram, staro żytny gród, centr kasztelanii t. n, leżał w Wielkopolsce na obszarze dzisiejszej wsi Golejewko w pow. krobskim. Dotąd nosi tę nazwę starożytna baszta stojąca w tej wsi niedaleko kościoła. Kasztelania czestramska dawała dziesięciny arcyb. gnieźnieńskim i stad wymienia ją bulla z r. 1139, wyliczająca uposażenia arcybiskupstwa. W dok. z 1357 r. Oz. jest tylko drobną wsią kapituły gnieźnieńskiej, W reg. pob. pow. kościańskiego z r. 1580 podano parafią Czeszram a w liczbie wsi parafialnych Golejewo, Golejewko i Czeszram widocznie osadę kościelną. Ob. Golejewko t. II. Czeszczewiki, wś, pow. lidzki, gm. i dobra ks. DruckichLubeckich. Lack 6 w. ; miała 13 dusz rewiz. Czeszczewlany, wś i dobra, pow. grodzieński, gm. Hoża, 7 w. od Grodna. Wś ma 495 dz. ; dobra należą do monasteru borysohlebowskiego, mają 140 dz. Nadto kilku właścicieli ma 124 dz. Czeszejki 1. os. , pow. grodzieński, gm. Gornica, o 10 w. od Grodna. 2. Cz. , wś i okolica szlach. , pow. lidzki, gm. Myto dawniej Wawiorka. R. 1865 miały 20 dusz rewiz. , należały do dóbr skarb. Wasiliszki. 3. Cz. , wś, pow. oszmiański, gm. Traby; miała 24 dusz rewiz. , należała do dóbr Bokszyszki. Siady cmentarzyska. Czeszewo 1. wś, pow. wrzesiński. W roku 1257 Bolesław, ks. wielkopolski, uwolnił wś Cz. , należącą do komesa Janka, syna Alberta, od ciężarów książęcych. K. W. n. 364. Na początku XVI w. Oz. jest miastem należącem do Czeszewskich, posiada kościół par. murowany p. w. św. Andrzeja apost. , którego pleban występuje już w dok. z 1404 r. Obecny kościół pochodzi zapewne z w. XVI. Łaski, L. B. I 137 Reg. pob. pow. kcyńskiego z roku 1577 podają Cz. w liczbie wsi. Mieszkał tu w późniejszych latach swego życia znany myśliciel Karol Libelt. 2. Cz. , wś, pow. wągrowiecki. Wspom. w dok. z r. 1360. K. W. r. 1430. W r. 1577 istnieje kościół parafialny. R. 1579 wś ma w 2 działach 10 śladów, 19 zagr. , 4 kom. 3. Cz, ob. Cieszewo. Czeszniki, ob. Czesznikowo, chutor w dobrach Pieski, pow. Słonimski. Czeszulańce, wś, pow. nowoaleksandrowski, gm. Widze 10 w. , 44 w. od mta pow. Czeszuniszki, wś włośc. , pow. święciański. gm. Swięciany 5 w. ; miała 20 dusz rewiz. , należała do dóbr skarb. Mile. Czeszybiesy r. 1578 Czeczibyszi mtko, ob. Jezupol. W r. 1578 płaci szosu fl. 8, od 5 rzem. , 10 pług. , 2 włóczęg. , 2 pop. Wspomniane w dok. r. 1437 jako własność szlachecka. Czetachowa ob. Czatachowa. Czetki, wś włośc. , pow. dzisieński, gm. Jazno; miała 8 dusz rewiz. , należała do dóbr skarb. Kuryłowicze. Czetwernia, 1. wś, pow rohaczewski, gm. Rudnia Stara. 2. Cz. , wś, pow. wieliski, gra. Makłoki. R. 1765 podana w ławnictwie zadubrowskiem wójtowstwa sertejskiego. Czetwertnia, w dok. Czetwert, Ceczwierthina, wś nad Styrem, pow. łucki, gm. Trościaniec, 31 w. od Łucka, 154 dm. , 872 mk. , cerkiew, 2 młyny. Gniazdo ks. Czetwertyńskich, podług podania założona w XIV w. przez ks. Aleksandra Światopełkowicza. Pod koniec w. XVI przechodzi drogą wiana w dom ks. Zbaraskich. Reg. pob. z 1589 r. podają, że czopowe w mstku Cz. ks. wwdy bracławskiego Janusza Zbaraskiego, ożenionego z Anną Czetwertyńską, czyniło 20 flor. Po wygaśnięciu Zbaraskich Cz. wraca do Czetwertyńskich i obecnie jest własnością ks. Heliodora Czetwertyńskiego, posiadającego tu 2300 dz. 1340 lasu. 2. Cz. Nowa, pow. łucki, ob. Borowice. Czetwertynówka, w widłach Batoha i Batożka, wś, pow. hajsyński, gm. Ładyżyn na płd. wschd, , 517 dm. , 2679 mk. , cerkiew, szkoła. Założona przed r. 1629 przez Czetwertyńskich na gruncie, nabytym od Szaszkiewiczów. Czetwierć Mała, zaśc. , pow. święciański, gm. i dobra skarb. Jasiewo. Czetyrboki, w dok. Cztery Boki, wś nad błotnistym dopł. Chomoru, pow. zasławski, gm. Sulżyn, st. dr. żel. Szepietówka 20 w. , 16 w. od Zasławia, 220 dm. , 1303 mk. 73 katol. , 56 żyd. . Cerkiew drewn. z r. 1727, uposażona ziemią 63 dz. , z nadania ks. Janusza Sanguszki r. 1782; cerkiew cmentarna z r. 1868. We wsi szkoła od r. 1870, 2 wiatraki, młyn. W 1583 r. należała do ks. Michała Zasławskiego, który wnosi od 22 dym. , 5 ogr. , 3 ogr. , 1. komor. W 1589 r. zniszczona przez Tatarów. Czetyrki, Czotyrki, wś, pow. oszmiański, gm. i dobra skarb. Krewo 9 w. ; miała 29 dusz rewiz. Należały przed r. 1750 do dóbr Giejstuny. Czetyszki, Czatyszki, wś, pow. nowoaleksandrowski, gm. Ponedel 10 w. , 94 w. od mta pow. Należała do dóbr Ponedel. Czewel al. Józefin, wś, pow. kowalski, na po Czestram Czestram Czeszczewiki Czeszczewlany Czeszejki Czeszniki Czeszulańce Czeszuniszki Czeszybiesy Czetachowa Czetki Czetwernia Czetwertnia Czetwertynówka Czetyrboki Czetyrki Czetyszki Czewel