szczów, szkółka, 12 wiatraków. Pod wsią horodyszcze. W 1792 r. miała 40 dm. , 384 mk. W końcu zeszłego wieku kupił od ks. Stanisława Poniatowskiego, gen. v. Pohl, potem Stefanii Jankowskiej. Czernyż, 1. Czernysz, w dok. Czornyź, wś, pow. łucki, gm. Silno, 70 w. od Łucka, 121 dm. , 884 mk. , cerkiew. W 1583 r. należy do włości Czartoryskiej, ks. Michałowej Czartoryskiej, która wnosi od 7 dym. , 5 ogr. Następnie Wielhorskich, Piaskowskich, Grabowskich, Dmochowskich. 2 Cz. , chutor, tamże, gm. Osowa, 122 w. od Łucka, 12 dm. , 94 mk. Czeromszyszki, wś, pow. wileński, gm. Rzesza 12 w. .; miała 10 dusz rewiz. ; należała do dóbr Kuna. Czeronka, ob. t. I, 833 mylnie Czerony, dobra, pow. dzisieński, gm. Zaleś. Niegdyś Ciechanowieckich, potem Korsaków, obecnie Oskierków. Czeronki 1. wś, pow. dzisieński, gm. Ihumenowo 8 w; r. 1865 miała 71 dusz rewiz. . Należała do dóbr Iwańsk, 2. Cz. , wś, tamże, gm, Plissa 11 w. ; r. 1865 miała 22 dusz rew. , należała do dóbr Bohuszewicze. 3. Cz, , wś, tamże, gm. Postawy 4 w. ; r. 1865 miała 52 dusz rewiz. 4. Cz, wś, tamże, gm. i dobra skarb. Zaleś 7 w. ; r. 1865 miała 44 dusz rew. Czeropy, wś, pow. oszmiański, gm, Połoczany r. 1865 miała 25 dusz rewiz. , należała do dóbr Jachimowszczyzua. Czerpinie, fol. , pow. wiłkomierski, gm. Towiany. Czerpowody, wś nad Jatranią, pow. humański, gm, Posuchówka. st. poczt, Tarnówka gub. podolska, 22 w. od Humania, 189 dm. , 1919 mk. , cerkiew, szkółka, młyn. Obecnie suksesorów Stanisława Krzyżanowskiego. Czersk, w dok. Czirsko, r. 1577 Czersko, os. miejska. Starożytny gród kasztelański, nabiera znaczenia w czasie wypraw przeciw Jadźwingom w drugiej połowie w. XII. Gdy z odparciem Jadźwingów, zabezpieczeniem i urządzeniem obszarów na prawym brzegu Wisły kasztelania łukowska, Kock, Lublin, wzrośnie zaludnienie tych stron, Cz. stanie się centrem ziemi oddzielnej. Kasztelanię wspomina dok. z 1231 r. , kasztelana Miro akt z 1236 r. , wojewoda Albert zjawia się 1246 r, a archidyakonat czerski 1252 r. Cz. koncentruje życie polityczne i kościelne rozległego obszaru. W obrębie grodu istniała kaplica p. w. św. Piotra, przy której Konrad ks. mazow. utworzył kllegiatę złożoną, z kilku kanoników. Dok bez daty z końca w. XIII którym Jakób arcyb. gnieźn. zamienia swą. wieś Piotrowice na Brochów włość ecclesie et monasterii cyrnensis, odnosi się prawdopodobnie do Czerwińska nie do Czerska. K. W. n. 882. W dok. z r. 1350 ws pomniane są place area zw. Kościelisko, leżące pod zamkiem czerskim, a należące do wsi Biskupice. Być może, iż któryś z biskupów pozn. na obszarze tej wsi założył klasztor, który ubogie mając uposażenie upadł następnie wraz z miastem lub został przekształcony na kolegiatę K. W. n. 132, 599, 765, 822 1872. W mieście powstał r. 1244 oddzielny kościół par. p. w. Wniebow. N. P. Maryi i później kościołek św. Ducha ze szpitalem. Kościół zamkowy spłonął w końcu XVI w. i nie został odbudowany, kościół par. także znikł bez śladu. Obecny wzniesiono na innym miejscu za rządów pruskich. Kollegiatę przeniosł r. 1406 ks. Janusz do War szawy, której rozwój szybki w ciągu w. XIV wpłynął na upadek Cz. W r. 1577 Cz. jest ubogą mieściną. Szosu nie płaci na mocy dawnych przywilejów. Od 6 łan. miejs. , od rzemieślników różnych fi. 11 gr. 10, od bań gorzałczanych 3 fl. a od warów piwnych fl. 15 gr. 12. O dawnej ziemi czerskiej bogaty zbiór wiadomości mieści wstęp do dzieła Księga ziemi czerskiej Warszawa r. 1879. Wydana staraniem ks. T. Lubomirskiego. Czersk, wś i fol. , pow. brzeski, gub. grodz. , gm. Domaczewo, 37 i 45 w. od Brześcia. Wś ma 38 dm. , 395 mk. , cerkiew, szkoła, wraz z os. Rudnia 1624 dz. , fol. należy do dóbr Domaczewo. O 6 w. na zachód od wsi wzgórze piaszczyste, z którego wiatr wywiewa mnóstwo kości ludzkich. W cerkwi przechowały się sło wiańskie rękopisy ewangielii i apostołów, z napisami polskiemi i słowiańskiemi z w. XVI. Czersk, w dok. Czernsk, wś nad Stochodem, pow. kowelski, gm. Powursk, 40 w. od Kowla, 95 dm. , 593 mk. , kaplica kat. , młyn. W r. 1577 własność Siemiona, który wnosi od 5 dym. służeb. , 2 ogr. po 4 gr. , 4 ogr. po 2 gr, , od karczmy 12 gr. Obecnie Skompskich. Czerstwiaty, al. Fermowce, wś nad rz. Wydrycą, pow. lepelski, gm. Czerstwiaty, 35 w. od Lepla, 6 dm. , 46 mk. , zarząd gm. , szkoła, szpital. Gmina obejmuje 75 miejsc, 846 dm. włośc. obok 32 innych, 5974 mk włościan, uwłaszczonych na 9379 dz. Nadto w obrębie gminy jest 5066 dz. 1198 roli większej posiadłości, 983 dz. skarb. i 232 cerk. Czertajewo, Czartajewo, wś i dobra, pow. bielski, gub. grodz. , gm. i par. Siemiatycze, 42 w. od Bielska. Wś ma 386 dz. ; dobra, własność Ciecierskich, 1742 dz. 1029 lasu. Niegdyś należała do dóbr Sapieżyńskich. Na polach wsi groby kamienne. Czerteń, Czertenia, rzeczka w pow. mozyrskim, niegdyś granica od pow. owruckiego. Czerteż 1. urocz. przy wsi Broki, pow. kowelski. 2. Cz. , słoboda, pow. rówieński, gm. Meżyrycz, 5 dm. , 23 mk.

Czernyż

Czernyż

Czeromszyszki

Czeronka

Czeronki

Czeropy

Czerpinie

Czerpowody

Czersk

Czerstwiaty

Czertajewo

Czerteń

Czerteż