kw. podług Schweitzera 123, 9 mil al. 5998 w. kw. . Powierzchnia równa, zwłaszcza w części płn. i płn. wsch. Prawie środkiem powiatu przechodzi z płn. ku płd. dział wodny, ze wschodnich stoków którego wypływa rz. Żyzdra, z zachodnich zaś dopływy Bołwy. Najwyźsze wzniesienia w powiecie dochodzą 830 st. npm. pod wsią Łosinna, 802 pod Łowacią, 801 pod Stokowką, 795 Dolina i 785 st. pod wsią Dymna. Gleba wschodniej części powiatu jest piaszczystą i w części gliniastą, na podłożu gliniasto żelazistem; część płn. i płn. wsch. zalega glina, część zachodnia jest piaszczystą Najurodzajniejszą jest płd. część powiatu. Pod względem geognostycznym przeważają w powiecie górne wapienie formacyi dewońskiej. W płn. i płn. wsch. częściach powiatu znajdują się pokłady rudy żelaznej, na wybrzeżach zaś rz. Żyzdry, na płn. wsch. od mta powiat. , dobywają węgiel kamienny. Powiat obfituje w lasy, które zajmowały w 1868 r. do 300000 dzies. w tem 54507 dzies. skarbowych, t. j. przeszło 45 ogólnej przestrzeni W drzewostanie przeważa jodła w części płd. i płd. wsch. , jodła i sosna w części zachodniej a brzoza i sosna w części północnej. Z rzek zraszających powierzchnią powiatu najważniejsze Żyzdra lew. dopł. Oki, spławna na wiosnę i przybierająca Resetę, Brynkę i in. oraz Bołwa dopływ Desny Dnieprowej, do której uchodzą Łampad i Nerucz. Jeziora nieznaczne; błota zalegają doliny Żyzdry, Bołwy i Resety. Najważniejsze z nich Kniaży Moch, w części płd. zach. , w pobliżu wsi Żełtouchy. W 1860 r. było w powiecie bez miasta 152803 mk, zamieszkujących 384 osad 51 siół, 2 słobody, 311 wsi i folw. , 2 osaady przemysłowe i 18 drobnych osad. W powiecie znajdowało się 52 cerkwie. Z powodu dość ubogiej gleby rolnictwo nie stanowi głównego zajęcia mieszkańców. Pod rolą znajduje się zaledwo 35 ogólnej przestrzeni powiatu. Zbiory niewystarczają na miejscowa potrzebę. Ważniejszą gałęź gospodarstwa rolnego stanowi uprawa konopi. Łąki, nieodznaczające się do brocią, zajmują do 75000 dzies. , dlatego też i hodowla bydła niezbyt jest rozwiniętą. Przeważna większość mieszkańców powiatu zajmuje się różnemi przemysłami głównie dobywaniem rudy żelaznej, przemysłem leśnym i wyrobem naczyń drewnianych, oraz pracą w zakładach fabrycznych. W 1860 r. było w powiecie oprócz 17 cegielni 30 zakładów przemysłowych ważniejsze 6 hut żelaznych, 1 fabryka sukna, 2 papiernie, 2 huty szklane. 6 cukrowni, 4 syrownie, 7 gorzelni, zatrudniających w ogóle 6000 robotn. i produkujących za 2364238 rs. rocznie. Oprócz tego liczni mieszkańcy powiatu wychodzą na zarobek do sąsiednich po wiatów oraz zajmują się furmaństwem. Żyzie, wś włośc. nad strum. Pobrojć, pow. lidzki, w 2 okr. pol. , o 40 w. od Lidy a 20 w. od Ejszyszek, 5 dm. , 45 mk. katol. Żyzna Wola al. Żyznowa Wola, wś, pow. stopnicki, ob. Wola Żyzna, Żyznaki, wś, pow. drysieński, par. Rosica. Żyzne, jezioro, w pow. homelskim; rocznie poławia się do 300 pudów ryb. Żyźnieńska Buda, wś, pow. homelski, gm. Nosowicze, ma 260 dm. , 1248 mk. Żyznikowce, wś na praw. brz. Horynia, pow. Ostrogski, gm. Lachowce, par. praw. Hulowce o 1 w. , o 40 w. na płd. od Ostroga, ma 48 dm. , 428 mk. , cerkiew filialną p. w. Pokrowy N. M. P. , z drzewa wzniesioną w 1766 r. i uposażoną 40 dzies. ziemi. Gleba czarnoziemna. Włościanie trudnią się rolnictwem, sadownictwem, pszczelnictwem i rybołówstwem i są w ogóle zamożni. Wś należała pierwotnie do SieniutówLachowieckich, potem do ks. Jabłonowskich, od tych przeszła do ks. Sapiehów a w r. 1826 sprzedana gen. Borysowowi, dziś własność jego syna. Żyznomierz, wś, pow. buczacki, 5 klm. na płd. od sądu pow. i urz. poczt. w Buczaczu. Na płn. wschód leży Buczacz, na wschód Trybuchowce, na płd. Soroki, na płd. zach. Zubrzec, na zach. Barysz. Wody płyną na wschód do Strypy. Własn. więk. ma roli or. 691, łąk i ogr. 60, past. 62, lasu 858 mr. ; wł. mn. roli or. 905, łąk i ogr. 269, past. 17, lasu 13 mr. W r. 1890 było 188 dm. , 1107 mk. w gm. , 13 dm. , 82 mk. na obsz. dwor. 2009 gr. kat. , 58 rz. kat. , 22 izr. ; 2012 Rus. , 77. Par. rz. kat. w Buczaczu, gr. kat. w miejscu, dek. buczacki. We wsi jest cerkiew, szkoła 1klas. i kasa poż. gm. z kapit. 2536 złr. Niegdyś istniał w Ż. klasztor bazylianów, w lesie, śród skał nad Strypą, między Ż. a Buczaczem, założony w połowie XVI w. , może i wcześniej. Między r. 1606 a 1607 wyposażyli klasztor żyznomierski Stefan Potocki i żona jego Mogilanka. W r. 1724 przyłączono go do klasztoru buczackiego. Odtąd począł upadać, z budowy tej pozostały zaledwie ślady Słowo, Lwów, 1865, Nr. 71. Żyznów 1. fol. , pow. sandomierski, gm. Górki, par. Olbierzowice, odl. od Sandomierza 22 w. , ma 1 dm. , 33 mk. , 320 mr. W 1827 r. 1 dm. , 4 mk. 2. Z. , pow. zamojski, gm. Suchowola, par. Krasnybród. Żyznów z Podlesiem i Zagórzem, wś, w pow. rzeszowskim, nad Stobnicą, dopł. Wisłoka z pr. brzegu, ma położenie górskie i lesiste. Przez obszar wsi, po prawym brzegu rzeki idzie gościniec ze Strzyżowa, 8 klm. na płd. wsch. do Domaradza. Tutaj uchodzi do Stobnicy z praw. Żyzie Żyzie Żyzna Wola Żyznaki Żyzne Żyźnieńska Buda Żyznikowce Żyznomierz Żyznów