mysława nadaje Ż. te same prawa, jakie miał Oświecim, potwierdza posiadanie lasu i osady. Kabat, miedzy pot. Siennym a Kimlichowickim, nadaje prawo połowu ryb w rybnikach książęcych w każdą środę i piątek, pozwala urządzić wygon dla bydła, zabrania wykonywać rzemiosł wszelkich i targów w obrębie milowym od miasta, kary sądowe na rzecz miasta przeznacza, pozwala mieszczanom zakładać rybniki, uwalnia od opłat za wprowadzanie czy wywożenie przedmiotów stanowiących własność mieszczan, nadaje 3 szelągi opłaty ławowego od kopaczy soli na utrzymanie dróg, ław i mostów. Zdaje się, że w tym czasie Ż. przeszedł w posiadanie Włodka ze Skrzynna h. Łabędź, uczestnika łupieżczych wypraw ks. Przemysława, które spowodowały zajęcie niektórych grodów przez wojska polskie a następnie zupełne odstąpienie ks. oświecimskiego Kazimierzowi Jagiellończykowi w r. 1457. Napady rozbójnicze Borzywoja Skrzyńskiego, który ze swych zameczków w Żywcu i Turzej Górze pod Dobczycami łupił obszary przyległe, skłoniły króla Kazimierza do zajęcia obu zamków, czego dokonali wysłani z wojskiem Mikołaj Pieniążek z Witowa, starosta krakowski, i Piotr Komorowski. Po miesięcznem oblężeniu grodzisko żywieckie zostało zdobyte dnia 3 maja 1460 r. W r. 1474 Ź. z całym okręgiem przechodzi w posiadanie Piotra Komorowskiego h. Korczak. Z dokumentów owczesnych i Długosza widzimy, iż istnieje wtedy Żywiec Stary z kaplicą, przy której scholastyk krakowski, pobierający od osady 14 gr. rocznie, utrzymywał komendarza, i Ż. miasto, nie mające jeszcze kościoła, płacące wraz ze Sporyszem 9 gr. scholastykowi. Po Piotrze Komorowskim, który wraz z dwoma synami zmarł, objął Ż. Mikołaj Komorowski w r. 1476. Utrzymuje on związki z Maciejem, królem węgierskim, i Krzyżakami, służąc jako narzędzie wichrzeń przeciw Polsce. Król, uprzedzając zamiar Komorowskiego poddania Ż. i innych zamków karpackich Węgrom, wyprawił wojsko pod wodzą Jakuba Dębińskiego, wojew. sandom. i ststy krakow. , który zdobył Berwałd i spalił Żywiec. Komorowski udał się do Krakowa i uzyskał u króla zwrot Ż. w r. 1477. Powróciwszy wystawił tu sobie siedzibę przy ujściu Koszarawy do Soły, pod górą a na gruntach dworskich założył nowe miasto osadziwszy 240 placów. Na każdy dom wyznaczył po dwa kawałki pola niwki, zaś dawniejsze pola miejskie zajął dla siebie i osadził na nich wsi Zadziele, Zarzecze i przysiołek Starożywiecki. On też utworzył cechy rzemieślnicze. Miasto miało 7 szewców, 5 kowali, 3 piekarzy, 3 sukienników, 2 rzeźników, 2 garncarzy, 2 tkaczów, 1 ślusarza. Pola miejskie obejmowały 4 łany. Płacono z łanu po 12 zł. , z cechu po 15 zł. Data śmierci Komorowskiego nie znana. Dziedziczyli po nim synowie Jan 1566 i Wawrzyniec 1550. W r. 1515 rozpoczęto a 1542 ukończono budowę kościoła parafialnego. Marcin Halama, mieszczanin, darował dom na szpital. Dziedzice zobowiązali się dawać szpitalowi po 5 zł. rocznie, 3 bochenki chleba co piątek i z każdego waru beczkę piwa pośledniejszego. W r. 1558 wystawiono szkołę. Istniała tez łaźnia miejska. Zygmunt I uwolnił miasto r. 1512 od czopowego, opłacanego do wójtowstwa krakowskiego, w zamian czego miało miasto co rok porznąć 4 lipy na deski i dostawie je do Zakliczyna. R. 1518 nadał król dwa jarmarki na Trzech Króli i św. Wawrzyniec. W r. 1537 nadają Komorowscy prawo wyrobu słodu na piwo i wyszynku trunków, przyczem darowali miastu browar i pozwolili pasać wieprze w swych lasach. Jan Komorowski pozwala miastu wycinać w lasach dworskich pięć tratew drzewa i spławiać na sprzedaż, ustanawia przytem skład soli idącej do Węgier, z opłatą 3 zł. od cetnara na rzecz miasta, Jan Komorowski zmarł r. 1566 zostawiając synów Jana Spytka, podczaszego kor. , i Krzysztofa, kasztelana oświecimskiego i sandeckiego. Ten ostatni r. 1569 powiększył zamek żywiecki, uzyskał r. 1579 u Stefana Batorego trzy nowe jarmarki i skład towarów z Węgier do Szląska idących, tudzież ołowiu, miedzi i soli z żup krakowskich. Kościołowi św. Marka, wystawionemu r. 1607, nadał młyn dworski. W r. 1591 panowała w Ż. zaraza przyniesiona z Krakowa, zabrała 500 ofiar. Umierając 6 lipca 1608 r. zapisał Krysztof 10000 zł. na 4 mansyonarzy przy kościele paraf. i 4000 zł. na szpital, w zamian za zabrane mu role. Zamiast procentu szpital miał dostawać w naturze żywność 24 korce żyta, 4 kor. grochu, 12 fasek masła, 15 kóp sera, 12 antałków piwa, 12 połci słoniny i 48 zł. na sól. Każdy mansyonarz miał pobierać 100 zł. a 300 zł. miało pokrywać koszt wspólnego stołu i obsługi. Przy podziale dóbr między synów Ż. dostał się Mikołajowi, który odziedziczył awanturnicze skłonności swych pradziadów. Zasłynął on z rozpusty, marnotrawstwa i gwałtownych czynów. Urządzał zbrojne wyprawy na tych, którzy niechcieli mu ulegać. Między innemi zamierzał napaść i zburzyć Kalwaryą Zebrzydowską, świeżo wtedy założoną. Posługuje się w swych wyprawach bandami z górali złożonemi. Narobiwszy do 600000 zł. długów, sprowadza do swego zamku dwu Włochów dla wyrabiania fałszywych pieniędzy, ktorymi spłaca procenta. Przyciśnięty wreszcie przez wierzycieli ustępuje 1627 r. Żywieczyznę królowej Konstancyi żonie Zygmunta III, z warunkiem iż spłaci za niego długi a jemu da jaki urząd. Otrzymał wtedy starostwo nowotarskie ale niedługo umiera 1633 r. . Ob

Żywiec