Dwie korony, zrobione w Rzymie za staraniem ks. Benedykta Trulewicza, prokuratora zakonu, pobłogosławione przez Benedykta XIII, przywiózł Hieronim Radziwiłł, jako poseł stolicy apostolskiej do tego aktu, koszta zaś koronacyi po większej części poniosła matka jego Anna z Sanguszków, wdowa po Karolu Radziwille, kancl. w. lit. , która korony drogocennemi kamieniami ozdobić kazała. Opis obchodu koronacji, na który zebrało się około 38000 pobożnych, podał ks. Teofil Jętkiewicz, bazylianin, kaznodzieja żyrowiecki, w dziele grandis magnarum alarum etc, 1730 r. Bazylianie utrzymywali w Ż. szkoły wyższe, niewiadomo kiedy założone, lecz istniejące już za Augusta III, oraz założyli podobno drukarnia. W XVIII w. nawiedził Ź. August II i w 1784 r. Stanisław Poniatowski. Komisja edukacyjna utrzymawszy szkoły żjrowickie bazylianów, zamieniła je na podwjdziałowe niższe o trzech klasach, istniejące do 1828 r. , w którym przekształcone zostałj na seminaryum duchowne unickie. Rektorem tego seminaryum był Antoni Zubko, późniejszy arcybiskup, jeden z głównych działaczy zniesienia unii. W 1810 r. przeniesiono do Ż. zarząd biskupstwa unickiego brzeskiego. Po zniesieniu unii w 1839 r. skoncentrowano w Ż. zarząd prawosławnej eparchii litewskiej, główny kościół wyniesiono na godność katedralnego sobornego, seminaryum zas urządzono jako zakład prawosławny. Protojerejem był tu Placyd Jankowski, znany w literaturze pod pseudonimem John of Dycalp. Wreszcie w 1845 r. katedrę, konsystorz i seminaryum przeniesiono do Wilna, w Ź. pozostał monaster prawosławny drugiej klasy i początkowa szkoła duchowna. Uposażenie monasteru w 1828 r. stanowiły 4 folwarki Ż. , Bułła, Boćkiewicze i jeszcze jeden, mające 197 dm. W 1842 r. dobra klasztorne przeszły na skarb ministr. dóbr państwa, w zamian czego wydzielono monasterowi 364 dzies. dzisiejsza Żyrowiecka ferma. Monaster tutejszy znajduje się na końcu miasteczka, pomiędzy wzgórzami, u stóp których rozciąga się błotnista łąka na przestrzeni 2 w, do rz. Szczary. Na zachód od monasteru znajduje się niewielki lasek, należący do zakonników, zwany Wiknia; z niego bierze początek ruczaj t. n. , przepływający pod monasterem, formujący 3 stawy i uchodzący do Szczary. Monaster z muru jest zbudowany, na dwa piętra, w kształcie litery H, z wystającym pawilonem od części poprzecznej, otoczony ze wszech stron murowanym parkanem. Na przeciwległym brzegu rzki Wikni wznosi się budynek murowany jedno piętrowy, zwany starym monasterem. Znajdują się tu 4 cerkwie, istniejące już w drugiej połowie w. W głównej cerkwi sobornej, p. w. Uśpienia Bogarodzicy Wniebowzięcia, w bocznym ołtarzu po lewej stronie carskich wrót mieści się cudowny obraz N. M. P. Jestto mały wizerunek owalny, na kamieniu, jak twierdzą jaspisie rznięty, dwa cale wszerz a półtrzecia wzdłuż mający, i za szkłem w srebrną blachę oprawiony. Wizeru nek obrazu Żyrowickiego Bogarodzicy podany został w dziele Batiuszkowa Białorussia i Litwa str, 31. W ogrodzie monasterskim znajdują się dwie niewielkie cerkwie Objawienia N. P. na kamieniu i Podwyższenia Krzyża św. Pierwsza z nich, murowana, pokrywa ów ka mień, na który, podług podania, po zgorzeniu pierwszego kościoła miał sie downy. Jest to granit pospolity, około 3 łokci długi, 2 wysoki a półtora szeroki, za wielkim ołtarzem umieszczony. Zowią go stopką N. Pan ny, bo na nim upatrują ślady ręki i siedzenia Bogarodzicy; okruchami jego dzielą się pielgrzy mi, poczytując je za skuteczne lekarstwo w wie lu chorobach; w samem zaś wydrążeniu utrzy muje się woda święcona. Wreszcie na cmenta rzu grzebalnym znajduje się cerkiewka drewnia na, p. w. św. Jerzego. Na przeciw cerkwi so bornej wznosi się murowana dzwonnica. Widok monasteru wraz z opisem podany jest u Batiusz kowa Bieł. i Litwa na str. 157 i 136 dodatków. Porów, też Litowsk. eparch. wiedom. z 1880 r. . 2. Z. Stare, dobra, tamże, o 12 w. od Słonima, własność Mikulskich, z folw. Prusowszczyzna i Litwa, chutorem Andrzejów i pust. Mironim mają 4134 dzies. 480 łąki pastw. , 2300 lasu, 363 nieuż. . 3. Ż. osada nad stawem, pow. wileński, w 1 okr. pol. , o 2 w. od Wilna, 1 dm. , 15 mk. 10 prawosł. , 5 katol. , młyn wodny. J Krz. Żyrowicka, ferma, pow. Słonimski, w 2 okr. pol, gm. Żyrowice, 334 dzies. 84 łąk i pastw. , 150 lasu; stanowi uposażenie monasteru żyrowickiego. Żyrowicka Kamienica, wś, pow. brzeski gub. grodzieńskiej, w 1 okr. pol. , gm. Kamieniec Żyrowicki, o 13 w. od Brześcia, 302 dzies, ziemi włośc. i 58 dzies. ziemi kościelnej 18 łąk i pastw. , 3 nieuż. . Nadto Kuczyńscy mają tu 15 dzies. 3 łąk i pastw. . Dobra Ż, K. al. Krasnydwór, własność Tokarskich, 1288 dzies. 210 łąk i pastw. , 460 lasu, 50 nieuż. . Żyrowicka Wólka 1. wś włośc, pow. Słonimski, w 2 okr. pol, gm. Żyrowice, 48 1 2 dzies. ziemi włośc 2. Ż. Wólka, folw. , pow. Słonimski, w 5 okr. pol. , gm. Szydłowicze, należy do dóbr Albertyn al. Aleksandrowo, Pusłowskich. Żyrowiec al Żyrawiec, zwana też Kropiwna al. Krapiwna, rzeczka, w pow. radomyskim, lewy dopływ Teterowa, płynie pod wsią Olita. Przybiera strumień Trudobyl Porów. Żerewiec, Żyrowiszcze, uroczysko, pow. piński, na Za rzeczu, w okolicy wsi Kiełbasicz, dziś wś Kol by, w gm. Lemieszewicze, wspomniane w dokum. XVI w. A. Jel. Żyrówka, wś, pow. ihumeński, przy drodze

Żyrówek

Żyrowicka

Żyrowiec

Żyrowiszcze

Żyrówka