rowieckiej przez Teodozego Borowika Wilno, 1628 i później oraz Jaspis cudowny Supraśl, 1738 r. . Zaprowadzona pod koniec XVI w. unia religijna przerwała na pewien czas oddawanie czci cudownemu obrazowi, fundusze zaś ko ścieine dostały się w obce ręce. Dopiero Jan Mieleszko, kasztelan smoleński, spólnie z żoną swą Anna Fursówną, wprowadzając 29 października 1618 r. do Ż. zakon bazylianów, dla których zbudował klasztor, ożywił znowu to miejsce. Świetne uroczystości religijne ściągały tłumy pobożnych i wkrótce Ż. zasłynęły na całą Litwę łaskami Bogarodzicy. Pierwszym przełożonym był tu późniejszy arcybiskup połocki Józafat Kuncewicz, przeniesiony do Ż. z Bytenia. Żarliwością swą i nauką przyczynił się on do ściągnięcia tu wielkiego napływu pobożnych oraz licznych dobrodziejów do obdarzania monasteru ofiarami. Hojnością darów przewyższył wszystkich kanclerz w. ks. lit. Lew Sapieha, nadając bazylianom obszerne place, domy i kilka wsi, cerkiew zaś opatrzył bogatemi sprzętami, między innemi wielkim dzwonem. Zygmunt III dokumentem w d. 14 maja 1613 r. nadaje Ż. prawo miejskie i ustanawia jarmarki. Władysław IV wraz z żoną odwiedził Ż. w pierwszych dniach stycznia 1644 r. , przepędził tu na nabożeństwie dwa dni i złożył bogate dary na ołtarzu N. M. P. Jan Kazimierz, wybierając się na wyprawę przeciwko Bohdanowi Chmielnickiemu, odbył pobożną pielgrzymkę do Ż. w styczniu 1651 r. Tenże król dokumentem, przechowanym dotychczas, wzbronił żydom nietylko przebywać stale ale nawet nocować w Ż. , wrazie zaś przejazdu przez miasteczko, obowiązani byli iść pieszo, z odkrytą głową i boso. W 1655 r. mstko wraz z całą okolicą zostało zniszczone i spalone prawie do szczętu przez kozaków, którzy nieoszczędzili nawet kościoła. Z powodu tych klęsk sejm r. 1661 uwolnił msto od wszelkich postojów żołnierskich raz na zawsze a od podatków na lat cztery. Konstytucya 1667 r. nadała monasterowi wś Bułłę z przyległościami i uwolniła mieszkańców od podatków i ciężarów na dalsze cztery lata. Bazylianie po uspokojeniu kraju odbudowali i podnieśli monaster a wzrastająca sława cudownego wizerunku, oraz odbywane tu kongregacye, z których pierwsza piąta od powstania unii odbyła się pod przewodnictwem metropolity Jozafata Rutskiego, przy protoarchimandrycie Rafale Korsaku, coraz liczniejsze ściągały do Ź. tłumy pobożnych. Między innymi nawiedził Ż. d. 27 kwietnia 1688 r. Jan III wraz z synem swym Jakubem. Największą atoli uroczystością zajaśniały Ż. d. 19 września 1730 r. , podczas uroczystości koronacyi cudownego obrazu, której dopełnił Atanazy Szeptycki, metropolita kijowski i halicki, wasystencyi Teofila Godebskiego, biskupa włodzimierskiego, i Jerzego Bułhaka, biskupa pińskiego. 57 w pow. ostrzeszowskim, ma urz. okr. w Kobylogórze, urz. stanu cyw. i st. dr. żel. w Ostrzeszowie, pocztę w Kochlewie, szkoły i par. kat. w Rogaszycach; 35 dym. , 178 dusz. Leży o 4 staje na płd. Ostrzeszowa, pod Rogaszycami. Żyrowek, w XVIw. Zirowo minor, fol. i wś, pow. grójecki, gm. Drwalew, par. Prażmów, ma 72 mk. Spis wsi z 1827 r. podaje dwa Żyrówki, jeden miał 14 dm. , 93 mk. , drugi 11 dm. , 82 rak. Jestto zapewne omyłka. W r. 1886 fol. Ż. lit. A. B. rozl. mr. 408 gr or. i ogr. mr. 335, łąk mr. 26, past. mr. 6, lasu mr. 31, nieuż, mr. 10; bud. drew. 13. Wś Ż. os. 6, mr. 6. W r. 1576 we wsi Zirowo minor Trojan i Gabriel Turowscy płacą od 3 4 łanu Paw. , Maz. , 230. Ob. Żyrów. Żyrowice 1. al. Żurowice, Żurowicze, mstko nad rzką Wiknią, praw. dopł. Szczary, pow. Słonimski, w 2 okr. pol. , gm. Żyrowlce, o 9 w. na płd. od Słonima, przy trakcie do Bytenia. Uboga mieścina, słynna monasterem z cudownym obrazem Bogarodzicy, ma 32 dm. , 304 mk. według innych danych 40 dm. , 516 mk. , 98 dzies, ziemi włośc, 4 cerkwie, szkołę powiat ducho wną, szkołę ludową, 3 sklepy, jarmarki 24 czerwca i 1 października. Gmina, położona w środI kowej części powiatu, graniczy od płn, z gm. Czemery i Szydłowicze, od wschodu z gm. Szydłowicze, od płd. z gm. Byteń, od płd. zach. i zachodu z gm. maryjską, obejmuje 31 miejscowości, mających 408 dm. włośc, obok 21 należących do innych stanów, 4508 mk. włośc, uwłaszczonych na 8337 dzies. Nadto w obrębie gminy znajduje się 4288 dzies. większej posiadłości 1094 roli i 334 dzies. 100 roli ziemi cerkiewnej. Zarząd gminy we wsi Podmosze. Historya miasteczka ściśle jest związaną z dziejami miejscowego monasteru p. w. M. Boskiej. Miejscowość ta, stanowiąca rozległą puszczę, nadaną została przez Kazimierza Jagiellończyka w nagrodę zasług podskarbiemu litew. Aleksandrowi Sołtanowi. Podług miejscowego podania pasterze znaleźli w 1470 czy 1480 r. mały obraz Bogarodzicy, wyrżnięty na kamieniu, na gruszy, śród puszczy, w miejscu gdzie dziś znajduje się ołtarz poświęcony N. M. P. Wówczas Sołtan zbudował drewniany kościołek, który ozdobił i uposażył jeden z jego potomków Jan Sołtan, marszałek słonimski. Po zgorzeniu tego kościoła około 1561 r. wzniósł on nową ozdobną cerkiew. Podanie głosi, że podczas pożaru obraz cudownie znikł z ołtarza i przeniosł się na wielki głaz granitowy, leżący na poblizkim wzgórku. Kapłan miejscowy przeprowadził go ztamtąd z procesyą początkowo do domu swego a następnie do kaplicy, w tym celu wzniesionej. Obszerniejsze szczegóły o znalezieniu obrazu Bogarodzicy na gruszy a następnie o cudownem jego ocaleniu z pożaru i odnalezieniu na głazie znajdują się w pismach Historya P. Maryi ŻySłownik Geograficzny T. XIV. Zeszyt 168

Żyrnajnie

Żyrowek

Żyrowice