ma 55 dm. , 503 mk. , cerkiew, szkołę, 2 jarmarki. Jest tu monaster prawosł. męzki, z cerkwią, św. Mikołaja, Monaster tutejszy istniał już w 1227 r. , w którym przybył ks. Daniel halicki dla odprawienia modłów do św. Mikołaja Ipat. liet. . W r. 1496 synowie Mendli Gireja, carzyka perekopskiego, pustosząc Wołyń, spalili mstko wespół z kościołem i klasztorem, a lud mnogi z Ż. i okolicznych osad w niewolę uprowadzili Daniłowicz, Skarbiec, II, 244. Podług rew. zamku łuckiego w 1545 r. archymandryta żydyczyński z dóbr monasterskich zobowiązany był do utrzymywania jednej horodni zamkowej ob. Jabłonowski, Rewizye, 48. Był to najzamożniejszy monaster obrządku wschodniego na Wołyniu, posiadał bowiem całą włość rozrzuconą nad Styrem, poniżej Łucka, o 9 wsiach Boholube, Buremiec, Niewzle, Palcze, Podhajce, Rukinie, Sapohów, Szapki t. j. Żabka, Żydyczyn oraz we włości targowickiej wś Rudlew w sporze z ks. Koreckimi i Massalskimi. Podług reg. pobor. pow. łuckiego z 1570 r. z imion żydyczyńskich cerkiewnych wniesiono pobór z 108 służb zupełnych po 20 gr. , od 10 rzemieśl. , 36 ogr. po 6 gr. , 21 ogrod, po 4 gr. , 108 ogr. po 2 gr. , 4 ryboł, 36 rzemieśln. , 3 karcz. , 8 bojarów putnych, 3 kół młyn. po 24 gr. , 6 kół młyn. po 12 gr. , 1 kotła gorzał. i od szynk. gorzałki. W 1583 r. z samego Żydyczyna zapłacono od 16 dym. , 11 ogr. , 9 ogr. , 9 komor. , 12 rzemieśl. , 2 bojarzynów Jabłonowski, Wołyń, 10, 92. Za czasów archimandryty Grzegorza Gedeona Bałabana około 1617 r. przyłączony do unii, jednakże i później były spory o posiadanie jego pomiędzy biskupem łuckim wschodnim Puzyną a unickim Poczapowskim. Podczas rozruchów kozackich dyzunici w 1650 r. zabrali tutejszy monaster i zamienili go na prawosławny, lecz w r. 1668 znowu go zwrócono unitom. Później było tu opactwo bazyliańskie, rezydencja biskupa unickiego i dom poprawy zdrożnych księży, którzy musieli za pokutę polewać w ogrodzie W 1745 r. przyłączony do prowincyi bazyliańskiej litewskiej, zniesiony ukazem 1797 r, W 1797 r. osadzeni tu zostali na czas krótki przez arcyb. Siestrzeńcewicza trapiści. J. Krz. Żydyczyn Ostrów al. Żydyczyn Les, uro czysko leśne, pow. piński, na Zahorodziu, w o kolicy wsi Kołomska Kołońska, obecnie gm Święta Wola, wspomniane w dokum, z ok Pisc. kn. , 159, 294. A. Jel. Żydyki 1. dwa dwory, pow. kowieński, w 1 okr. pol. , o 51 w. od Kowna. 2. Ż. , mstko i dobra, pow. telszewski, w 2 okr. pol. , gm. Żydyki, pod 56 19 płn szer. a 39 41 wschóddług. , odl. o 44 w. na płn. płn. zachód od Telsz a 7 w. od st. poczt. i dr. żel. Łuszn, ma 580 mk. W 1859 r. było 15 dm. , 155 mk. W mstku jest kościół paraf. katol. , kaplica kat, , synagoga, dom modlitwy żydowski, zarząd gminy, dom przytułku, szkoła ludowa, 14 sklepów, 3 drobne garbarnie, towarzystwo wkładowozaliezkowe, zawiązane w 1879 r. Kościół paraf. katol. , p. w. św. Jana, z muru wzniesiony w 1636 r. przez Giełguda. Kaplica drewniana N. M. P. , z 1636 r. , pojezuicka. Parafia katol. , dekanatu olsiadzkiego, 3167 wiernych. Filia w Ukrynach. Dobra, własność Wysockich, mają 962 dzies. 343 lasu, 122 nieuż. . Gmina, położona w płn. wschod, części powiatu, graniczy od płn. i płn. zaeh. z gub. kurlandzką, od zach. z gm. Iłłoki, od płd. z gm. Siady, od wsch. z gm. Tyrkszle i z gm. pow. szawelskiego Wieksznie, obejmuje 25 miejscowości, mających 405 dm. włośc. obok 89 należących do innych stanów, 4097 mk. włośc, podług danych z 1894 r. 4293 mk. włośc. , uwłaszczonych na 7199 dzies. 107 nieuż. . Nadto w obrębie gminy było 20175 dzies. 5592 roli większej posiadłości, 770 zie mi skarbowej i 172 38 roli ziemi kościelnej. Podług danych z 1894 r. było w gminie 370 osad wiejskich 162 mających 20 lub więcej dzies. , 40 od 10 do 20 dzies. , 67 od 3 do 10 dzies. i 101 mniej niż 3 dzies. ; włośc. bezrol nych było 719. Ż. należały dawniej do jezui tów, po zniesieniu których przeszły na rzecz ko misyi edukacyjnej i w 1781 r. wraz z Kietunami, Szerksznianami i Arsłą wydane zostały An toniemu Giełgudowi, kasztel. żmujdzkiemu, z obliezeniem intraty na 20550 złp. Następnie własność Pusłowskich. J. Krz. Żydykiszki, pow. szawelski, ob. Żydyszki. Zydyszki 1. wś, pow. trocki, w 1 okr. pol. , gm. Międzyrzecz, okr. wiejski Landwarowo, o 16 w. od gminy, 26 dusz rewiz. Należy do dóbr Karaciszki, dawniej Wrotnowskich, Dąbrowskich, dziś hr. Tyszkiewicza. 2. Ż. 1 i 2, dwa zaśc, pow. nowoaleksandrowski, w 4 okr. pol. , o 44 w. od Nowoaleksandrowska. 3. Z. , wś, pow. rossieński, w 3 okr. pol. , gm. Taurogi. 4. Ż. w spisie miejcowości Żydykiszki, majątek, pow. szawelski, gm. Popi elany, o 51 w. od Szawel, własność Abolikisów, 24 dzies. 2 nieuż. 5. Ż. 9 zaśc, pow. wiłkomierski, gm. TraszkuDy, o 51 w. od Wiłkomierza. Żydziacinka, rzeczka, w pow. pińskim, w okolicy wsi Kraj i Rozdziałowicze, wspomniana w dokum. XVI w. ; stanowiła granicę królew skiej puszczy Kownacińskiej ob. Rewizya puszcz, str. 14. A. Jel. Żydziec, jezioro pod mstkiem Motol, niegdyś w pow. pińskim, obecnie w pow. kobryńskim, darowane przez kn. Teodora Jarosławowicza piń skiego w r. 1520 monasterowi na przedmieściu Leszcz w Pińsku ob. Rewizya puszcz, str. 129 1295. Żydziewicze, wś włośc, pow. oszmiański, w 4 okr. pol. , gm. i dobra skarbowe Bajbszty o 8 w. , okr. wiejski Dziewiergi, o 72 w. od Oszmiany a 50 w. od Dziewieniszek, 9 dm. , 50 mk.

Żydowska Góra

Żydyczyn

Żydykiszki

Żydziacinka

Żydziec

Żydziewicze