powiat. w Winnikach, 5 klm. na płn. zach. od urz. poczt. w Kurowicach. Na zach. leża Czarnuszowice i Zuchorzyce, na płn. Połonice, na wsch. Laszki Królewskie, na płd. Wyżniany 3 ostatnie w pow. przemyślańskim. Środkiem obszaru płynie potok Dulibowski, dopł. Przegnojówki, uchodzącej do Pełtwi. W jego dolinie leża zabudowania. Własn. większa ma roli or. 300, łąk i ogr. 128, past. 23, lasu 186 mr. ; wł. mn. roli or. 522, łąk i ogr. 630, past. 166 mr. W r. 1890 było 127 dm. , 826 mk. w gm. , 7 dm. , 40 mk. na obsz. dwor. 442 rz. kat. , 410 gr. kat. , 14 izr. ; 403, 459 Rus. , 4 Niem. . Par. rz. kat. w Biłce Szlacheckiej, gr. kat. w Czarnuszowicach. We wsi jest cer kiew, szkoła 1klas. i kasa poż. gm. z kapit. 1983 złr. Był tu niegdyś browar, którego opis podały Rozmaitości r. 1833, Nr 7. Opis Ż. mieszczą Miscellen r. 1823, Nr 23. W Ż. mieszkał Adam Kasperowski, b. wojskowy, zna ny z dzieł rolniczych. Naprzód dal się on poznać z romansu, , Żale Elwiry r. 1821 i z przekładu Marzeń Tassa. Lu. Dz. Żurawno, dobra, pow. lepelski, Jana Bordziłowskiego 48 dzies. i Winc. Zalwidzkiego 293 dzies. Żurawno, pow. winnicki, ob. Żurawna. Żurawno, miasteczko, pow. żydaczowski pod 49 16 płn. szer. a 41 57 wsch. dług. od, 21 klm. na płd. wsch. od Żydaczowa, ma sąd powiat, i urząd poczt. w miejscu. Na płd. leżą Manasterzec i Mielnicz, na płd. zach. Włodzimirce, na zach. Mazurówka i Lubsza, na płn. Podbereże, na wsch. Nowoszyn i Żurawienko 2 ostatnie w pow. rohatyńskim. Wsch. część obszaru przepływa Dniestr od płn. zach. na płd. wsch i przyjmuje w obrębie miasteczka od praw. brzegu Krechówkę. Wzdłuż granicy płd. płynie Świca, dopł. Dniestru. Zabudowania miejskie leżą nad Dniestrem. Na zach. od nich przedmieście Słobódka. Ż. tworzy jedną gminę katastralną z Podbereżem. Własn. wiek. ma roli or. 261, łąk i ogr. 426, past. 1467, lasu 182 mr. ; wł. mn. roli or. 1391, łąk i ogr. 1062, past. 694, lasu 59 mr. W r. 1890 było w Ż. 274 dm. , 2716 mk. w gm. , 22 dm. , 120 mk. na obsz. dwor. 731 gr. kat. , 422 rz. kat. , 1681 izr. , 2 inn. wyzn. ; 638 Rus. , 494 Pol. , 1669 Niem. , 7 inn. narodow. . Par. rz. kat. w miejscu, dek. stryjski, archidyec. lwowska. Parafią założył w r. 1468 Jan Chodorowski, dziedzic Ż. Do parafii należą Bujanów, Czerteż, Demnia Lachowiecka, Dubrawka, Izydorówka, Korczówka, Kotoryny, Krechów, Lachowice Podróźne i Zarzeczne, Lubsza, Lutynka, Łysków, Manasterzec, Marynki, Mazurówka, Mielnicz, Podbereże, Smuchów, Tarnawka i Włodzimirce. Kościół murowany. Par. gr. kat. w miejscu, dek. żurawieński, archidyec, lwowska. Do parafii naleźy Podbereże. Jest tu cerkiew p. w. św. Michała. Do dekan. żorawieńskiego należą parafie Bortniki, Bukaczowce, Czahrów, Czerniów, Czerteż, Dołha, Dubowica, Dubrowka, Holeszów, Hrehorów, Jajkowce, Kołokolin, Kozara, Lachowice Podróżne i Zarzeczne, Lubsza, Łuka, Manasterzec, Martynów Nowy, Mielnicz, Młyniska, Nowoszyny, Obłaźnica, Protessy, Siwka, Tomaszowce, Wiszniów, Włodzimirce i Żurów. Przy końcu w. siedzą tu Żurawińscy. Jeden z nich żonaty z Barbarą Herburtówną, siostrą kasztelana bieckiego, w walce z Tatarami na Bukowinie r. 1497 dostał się do niewoli i jako jeniec zmarł. Pozostała wdowa z dwoma synami poślubiła wdowca także, Stanisława Reja h. Oksza, przybysza z Małopolski, który po ożenieniu osiadł wraz z żoną w Żurawnie, majątku dzieci z pierwszego męża. Tu w sam mięsopustny wtorek 1505 r. przyszedł im na świat syn Mikołaj, głośny i zasłużony pisarz. Żurawno przeszło następnie w posiadanie młodych Żurawińskich Stanisława i Wilibrorda. Prawo miejskie dla Ż. otrzymali bracia Sebastyan i Franciszek z Chodorowstawu Żurawińscy r. 1563 od króla Zygmunta Augusta, ktory nadał osadzie prawo niemieckie, z wolnością na lat 12 od wszelkich podatków, wyjąwszy od nowego cła i czopowego, zaprowadził jarmarki na Zielone Św. i Narodzenie N. M. P. , targi zaś we wtorek. W dziejach pamiętnem jest Ż. waleczną obroną Jana IE i zawarciem pokoju w r. 1676. Dnia 19 września tegoż roku wyruszył król na czele 16000 rycerstwa z pod Zboisk koło Lwowa przeciw Szajtanowi baszy, który w tym czasie posunął się od Buczacza pod Halicz. Dnia 21 przeszedł król Dniestr o 6 mil w tym kierunku od Lwowa oddalony, 20 stanął obozem pod Żydaczowem, a 23 pod Źurawnem, w miejscu prawdopodobnie naprzód już ku temu opatrzonem. Jako król musiał Sobieski według konstytucyi zrzec się naczelnego dowództwa na rzecz hetmanów; ale ci oddali królowi kierownictwo, przerażeni wielkością niebezpieczeństwa. Losy całej Polski spoczywały w rękach króla, zależały od jednej bitwy. Rozpoczęła się ta straszna gra dnia 25 września. Czerń tureckotatarska zalała całą równinę żurawińską pomiędzy Dniestrem a Świcą, zionąc ogniem z 80 dział na szaniec polski. Rycerstwo, wycieńczone codziennemi wycieczkami, upadało na siłach i straciło odwagę; królowa zwoływała na gwałt pospolite ruszenie; poseł francuski zabiegał o pokój, myśląc, że tym tylko uratuje Sobieskiego; cała Polska drżała i wszyscy już prawie ostatnią ruinę Rzpltej tuszyli. Tylko król nie stracił ani na chwilę wiary w swoją szczęśliwą gwiadę, a do najukochańszej Marysienki pisał z takim spokojem, jak gdyby był obojętnym widzem, Nic piękniejszego od ich obozu. Miliony Żurawlinka Żurawno