Żołowin, niem. Solben, mylnie, za Żołwin. Żołpie, ob. Żolpie. Zołpinie, wś niegdyś, we włości widuklewskiej pow. rossieński, w 1601 r. przez Dorotę z Mitkiewiczów Szemiotową, wdową po Stanisławie, ciwunie pojurskim, nadana wraz ze wsią, Perkuniszki, w tejże włości, i wsią Dojnie we włości rossieńskiej na uposażenie zboru helweckiego w Rossieniach. Obecnie w par. widuklewskiej istnieje wś Żołpie. Żółta, kol. , pow. sławianoserbski gub. ekaterynosławskiej, 80 dusz. Żółta Turnia, szczyt górski w Tatrach, w ścianie wschodniej doliny Czarnego Stawu pod Kościelcem. Wzn. 2090 mt. Stanowi ona część ramienia zwracającego się od Koziego Wierchu ku północy. W pasmie tem wznosi sie szczyt Granaty, od którego począwszy ściana ta stanowi przedział doliny Czarnego stawu od dol. Pańszczycy. Niekiedy nadają temu szczytowi miano Małej Koszystej. Ob. Koszysta. Żółtańce, Żółtaniec, Żółtaniecki, potok, w pow. żółkiewskim, ob. Kamionka 8 t. III, 794. Żółtańce, wś i folw. , pow. chełmski, gm. Krzywiczki, par. Chełm, posiada szkołę początkową. Folw. stanowi majorat rządowy. W1827 r. było 22 dm. , 152 mk. Żołtańce al. Żółtańce, wś, pow. żółkiewski, 21 klm. na płd. wsch. od Żółkwi, 12 klm. na wsch. od sądu pow. w Kulikowie, z urzędem poczt. w miejscu. Na zach. leżą Zwartów i Dzibułki, na płn. zach. Wola Żołtaniecka, na płn. wsch. Dalnicz, na wsch. Kłodzienko i Kłodno Wielkie, na płd. Rudańce i Remenów. Płd. część wsi przepływa dopł. Bugu Żółtaniec, zwany w górnym biegu Dołhym, a w dalszym biegu Sosnowcem, w końcu zaś Kamionką ob. t. III, str. 794; płn. wsch. krawędź obszaru pot. Pasieczna, zwany w dolnym biegu Żełdcem, dopływ Baty, wpadającej do Bugu. Na obszarze wsi wznosi się wzgórze Łysa góra 278 mt. . Zabudowania wsi leżą w dolinie Żołtańca. Na płd. od nich leży fol. Bołszów. Własn. wiek. konwentu dominikanów we Lwowie ma roli or. 868, . łąk i ogr. 155, past. 36, lasu 1336 mr. ; wł. mn. roli or. 3490, łąk i ogr. 1227, past. 123, lasu 65 mr. W r. 1890 było 517 dm. , 3343 mk. w gm. , 6 dm. , 61 mk. na obsz. dwor. 2777 gr. kat. , 397 kat. , 241 izr. , 26 innych wyznań; 3233 Bus. , 190, 17 Niem. . Par. rzym. kat. w miejscu, dek. żółkiewski, archidyec. lwowska. Bok założenia parafii niewiadomy, istniała ona jednak już w r. 1545, gdyż z tego czasu pochodzi przywilej Zygmunta I, wydany dla parocha żółtanieckiego. Do parafii należą Kłodno Wielkie, Kłodzianko i Pieczychwosty. We wsi jest kościół drewniany, konsekrowany r. 1690. Par. gr. kat. w miejscu, dek. kulikowski, dyec. przemyska. O założeniu parafii nie ma pewnych wiadomości. Pierwotnie wykonywali tu obowiązki duszpasterskie prawdopodobnie bazylianie klasztor zniesiony w r. 1744. Później powstała samoistna parafia, jak się okazuje z ksiąg metrykalnych, zachowanych od r. 1687. We wsi jest cerkiew, szkoła 2klas. i druga 1klas. w części wsi Żółtańce Zahaje. Wś należała niegdyś do dóbr Jana Sobieskiego. Dokumentem wydanym we Lwowie dnia 21 września 1570 r. ogłaszają Mikołaj Narajowski, sędzia, i Jan Brzozdowski, podsędek ziemscy lwowscy, roki sądowe w sprawie Anny z Dalejowa, wojewodziny podolskiej, dziedziczki Żółtaniec, przeciw Wawrzyńcowi Krzywieckiemu Arch. kraj. we Lwowie, C. , t. 334, str. 245 i 254. W Jaworowie r. 1678 poleca Jan III Jerzemu Łęskiemu, dzierżawcy wsi Ż. , aby Kazimierzowi Humniewiczowi, plebanowi tamtejszemu, nie przeszkadzał wybierać osypu 1. c. , C. , t. 437, str. 2004. Dok. wyd. w Żółkwi dnia 18 czerwca 1699 r. nadaje królewicz Konstantyn Nazaremu Jurkiewiczowi, podstarościemu żołtanieckiemu, i jego żonie dworzyska Hrabarowe w Ż. w dożywocie 1. c. , C. , t. 486, str. 908. W Żółkwi dnia 30 stycznia 1703 nadaje królewicz Konstantyn Sobieski Kazimierzowi Trojanowskiemu dworzysko Worobcowo we wsi Z, 1. c. , C. , t. 680, str. 112. Dnia 28 marca 1735 pozwala królewicz Jakub Ludwik Janowi z Siemienic Siemieńskiemu, podkom. lwowskiemu, zapisać dług 9000 złp. na Z. 1. c. , C. , t. 533, str. 264. Dok. wyd. w Kłodzienku dnia 18 list. 1770 r. zakładają i uposażają Stefan na Hordyniu Hordyński, stolnik żydaczowski, sędzia grodzki lwowski, komisarz J. Kr. M, i jego żona Wiktorya Kobylińska, wraz z synem Łazarzem Tadeuszem Hordyńskim, bractwo św. Trójcy przy kościele w Ż. 1. c. , T. , t. 129, str. 290, a Wawrzyniec Haszowski, kanonik żołtaniecki, przyjmuje obowiązki jakie na niego wkłada ta fundacya, str. 293. Lu. Dz. Żółte jezioro, w pow. szubińskim, ob. Żędowskie. Żołte Wody, rzeczkn, w pow. wierchniednieprowskim gub. ekaterynosławskiej, lewy dopływ Małego Ingułu pr. dopł. Dniepru, bierze początek pod wielką wsią Żółte Żełtoje i ubiegłszy 35 w. ma ujście pod mstkiem Annowka. Na brzegach jej zaszła d. 16 maja 1648 r. pierwsza zwycięzka bitwa Bohdana Chmielnickiego z Polakami, pod wodzą Stefana Potockiego. Na prawym brzegu rzki ocalały do dnia dzisiejszego ślady okopów i rowów, otaczających obóz polski ob. plan obozu w t. Istor. zapor. Kazakow, 1895 r. . Porów. też artykuł Dubieckiego w Kłosach, Nr 834 i następ. Nazwa rzeczki pochodzi od jaskrawo żółtego piasku, wyścielającego łożysko rzeczki i parów. Żółtki, pow. ciechanowski, ob. Milewo 3. Żółtki 1. wś, pow. białostocki, w 2 okr. Żołobne Żołowin Żołpie Zołpinie Żółta Żółtańce Żołtańce Żółte jezioro Żołte Wody Żółtki