wnych zapisów 31 2 włókami ziemi i łąk. Kapli ce św. Mikołaja we wsi Sudobówce, Opieki N M. F. we wsi Ostrowice i św. Michała we wsi Pierełazach. Około 1000 parafian, Szkoła wiejska. SI. dr. żel moskiewskobrzeskiej Ź. , mię dzy stacyami Witgensztejnska o 21 w. a Bo rysów o 18 w. , odległą jest o 380 w. od Brze ścia i 646 w. od Moskwy. A. Jel Żodziszeczki, wś wł. , pow. wileński, w 3 okr. pol. , o 57 w. od Wilna, 3 dm. , 19 mk. kat Żodziszki 1. mstko i dobra skarb. na pr. brzegu Wilii, o 272 w. od jej źródeł, pow. święciański, w 4 okr. pol. , gm. i okr. wiejski Dubotówka o 7 w. , pod 54 37 płn. szer. a 44 6 wsch. dług. , odl. o 70 w. od Święcian a 154 w. od Wilna. Mstko ma 527 mk. ; w 1859 r. było tu 39 dm. , 222 mk. , w 1865 r. zaś 124 dusz rewiz. w części dawniej Miłaczewskiah, potem Bokszańskich i 11 dusz w części skarbowej. Posiada kościół paraf. katol. murow. , p. w. św. Trójcy, dom modlitwy żydowski. Parafia katol. , dekanatu świrskiego, 4115 wiernych. Kaplica w Podstarzynie. Folw. ma 1 dm. , 18 mk. 3 prawosł. , 12 katol. , 3 żydów; gorzelnia i cegielnia. O 3 w. od Ż. znajduje się wir na Wilii, zwany Rewiat. Ż. , położone w pow. dowgowskim, w pierwszych latach XVI w. należały do Pod bipiętów, z których Marcin i Jan Michajłowicze al. Michnowicze Podbijpietycze w 1522 r. sprzedają Janowi Zabrzezińskiemu, marszałkowi w. lit. , wwdzie nowogródzkiemu, synowi Jana, zamordowanego przez Hlińskiego. Kupno to potwierdził król Zygmunt w 1523 r. Met. Lit. , 2 i 10. Po Zabrzezińskich, zapewne droga sukcesyi, spadły dobra tutejsze na rodzinę Kiszków, protegowani przez których kalwini zaczęli tu osiadać i wznieśli nad brzegiem Wilii zbór murowany. Późniejszy dziedzic Ż. Hieronim Machowicz Komar wzniósł tu na początku XVII w. murowany kościół katol. , p. wez. św. Trójcy, a syn jego Krzysztof, rotmistrz królewski, hojnie takowy uposażył i d. 12 września 1612 r. potwierdził nadanie ojcowskie i ztąd uważany jest za pierwszego fundatora ob. Akta dyec. wileńskiej, ks. IV, str. 1547. D. 20 grudnia 1612 r. fundował on przy kościele plebanią i szkółkę parafialną. Niebyła to jednak pierwotna fundacya, albowiem już w 1567 r. istniał kościół paraf. w Ż. , pod tym bowiem rokiem znajdujemy w aktach dyec. wileńskiej dokument kolacyjny altaryi żodziskiej. Barbara, córka Władysława Komara, sędziego ziemskiego oszmiańskiego, wniosła Ż. w dom Mickiewiczów nie zaś Minkiewiczów jak ogólnie podają na podstawie kalendarza większego Poszakowskiego. Okazuje się to z wyroku banicyi, jaki w r. 1689 uzyskała Teodora Zofia Pacowa, wojewodzina trocka, na Kazimierzu Mickiewiczu, podstarościm oszmiańskim, i żonie jego Barbarze Komarównie, za sprzeciwieństwo w odprawie w majątku ich Żodziszkach, sumy złp 1500 jej przysądzonej Met. Lit. , Ks. Sp. sąd. , 155, u Wolffa, Pacowie. Taż sama Barbara z Komarów Mickiewiczowa wraz z synem swoim ks. Adamem, jezuitą, fundowała w Ż. kolegium jezuickie, zwane Verbipolitanum, zbudowała wielki klasztor, i majętność swą zgromadzeniu przekazała. Hojnie uposażeni jezuici utrzymywali tu szkołę, w której, jak domyśla Łukaszewicz, wykładano tylko nauki elementarne do reforyki ob. Kalendarz Poszakowskiego w spisie dobrodziejów zakonu, oraz Historyę szkół Łukaszewicza, t. IV, 194. Ż. , nazywane już mstkiem w nadaniu Komara 1612 r. , otrzymały przywilej miejski od Stanisława Augusta w 1774 r. Po kassacie zakonu otrzymał Z. , trata z których oszacowaną była na 22, 000 złp. , Teodor hr. Laskarys, pułkownik w. lit. , z ewikcyą na sumię 237, 000 złp. na Przegalinie. Po Laskarysach dobra Z. rozdrobniły się, przechodząc na własność kilku rodzin. Obecny kościół paraf. na początku b. wieku, po upadku dawnego, przerobiony został przez miejscowego proboszcza ks. Staniewicza z murów byłego zboru kalwińskiego. 2. Z. , wś i dwa folw. , pow. trocki, w 3 okr. pol. , gm. Butrymańce o 5 w. , okr. wiejski Ajciuny, o 56 w. od Trok. Wś miała 8 dusz rewiz. ; jeden z folw. 6 mk. katol. , drugi 34 katol. i 6 machomet. W 1865 r. własność Skarzyńskich i Jakubowskich. 3. Ż. 1 i 2, dwa zaśc. , pow. wileński, w 1 okr. pol. , gm. Mejszagoła o 11 w. , okr. wiejski i dobra Izmailskich Rostyniany, o 14 w. od Wilna, 2 dm. , 21 mk. katol. w 1865 r. 8 dusz rewiz. . 4. Ż. , wś i folw. , pow. wileński, w 3 okr. pol. , gm. Malaty o 11 w. , okr. wiejski Bijuciszki, o 55 w, od Wilna. Folw. ma 1 dm. , 26 mk. katol. , wś 12 dusz rewiz; własność Ślepściów. J. Krz. Żogajcie 1. wś, pow. rossieński, gm. Aleksandrów, par. Wojnuty, o 98 w. od Rossień. 2. Z, wś, pow. szawelski, gm. Wieksznie, o 74 w. od Szawel. Żogi 1. wś, pow. rossieński, gm. Aleksandrów, o 111 w. od Rossień. 2. Z. , dwór, pow. rossieński, gm. Mańkuny, o 10 w. od Rossień. 3. Z. , Żogie, wś, pow. rossieński, gm. i par. Szweksznie, o 123 w. od Rossień. 4, Ż. , wś, pow. szawelski, gm. Gruździe, o 17 w. od Szawel. 5. Ż. , ob. Żagi. Żogiany, wś, pow. rossieński, par. Betygoła. Żoginie, żmujdz. Żajginia, w dokum. Żojginie, mstko i dobra, pow. rossieński, w 2 okr pol. , gm. i par. Szydłów, o 18 w. od Rossień a 51 w. od najbliższej st. dr. żel. Radziwiliszki Mstko miało 42 dm. , 485 mk. , kościół katol. filialny, gorzelnię, młyn wodny; dobra, własność hr. Zabiełłów, dzies. 820 lasu, 121 nieuż. . Kościół tutejszy fundowany był pierwiastkowe w XVII w. przez Kierdejów, bo w spisie ludności żmujdzkiej w 1662 r. Ż. wykazane są jako mstko. Było ono wówczas dziedzictwem Żochówko Żodziszeczki Żodziszki Żogajcie Żogi Żogiany Żoginie