wraz leżała do sstwa mielnickiego. W 1712 r ze wsią Pakaniew miała 74 włók szlach. Ż zaśc. , pow. wileński, w 3 okr, pol. , gm. Giedrojcie o 19 w. , okr. wiejski i dobra hr. Tyszkiewiczów, Dubniki, o 50 w. od Wilna, 1 dm. , 5 mk. katol. Żerdele 1. dawniej Ż. Małe, w dokum. ta kże Żerdeniów i Serdelów, wś na lewym brzegu Hujwy, pow. żytomierski, na pograniczu pow. berdyczowskiego, na płd. zach. od Chałaimgródka par. prawosł. , o 3 w. , gm. Andruszówka, 44 dm. , 226 mk. , kaplica cmentarna, 2 młyny wo dne należące do soboru katedralnego w Żyto mierzu. W 1775 r. pozostały przy sstwie niechworowskiem ob. t. VII, 49. 2. Ż. Wielkie, zaginione sioło na prawym brzegu Hujwy, na wprost Ż. Małych, na posadzie którego Kiryk Rużyński zbudowal zameczek Skorhorodek, siejszy Chałaimgródek ob. niegrodowe leżało w wwdztwie i pow. kijow skim. Podług zapisów trybunału lubelskiego ks. 144, fol. 523 dobra te narodowe leżały w sąsiedztwie sstwa niechworowskiego ob. Niechworoszcz i obejmowały wsi Żerdele Wiel kie i Małe, Zwiniacz Dźwiniacz i Zwiniaczkę Dźwiniaczkę. Posiadał je w r. 1775 Mikołaj Bajkowski a po nim w r. 1783 Marcin Szwejkowski, kasztelan kamieniecki. J. Krz. Żerdeniów, w dokum. , ob. Żerdele. Żerdenka, potok, w pow. liskim, uchodzi poniżej Żernicy Niżniej z praw. brzegu do pot. Ruchlin, dopł. Choczewki. Żerdenka, wś, w pow. liskim, w okolicy górskiej, nad potokiem wpadającym do Hoczewki dopł. Sanu z lew. brzegu. Chaty 19 skupia ją się u źródeł potoku płynącego u stop Żernickiego lasu wznies. Bania ma 673 mt. . Śród ludności 123 mk. jest 111 gr. kat. , 8 rz. kat. i 4 izrael. Par. rz. kat. w Hoczwi a gr. kat. w Żernicy Wyżnej. Pos. tabularna Leona Bo rowskiego ma 147 mr. ; pos. mn. 219 mr. Ż. graniczy na zach. z Żernicą Niżną i Zahoczewiem, na płd. z Żernicą Wyżną i Matyaszową Wolą, na wsch. z Bereskiem a na płn. z Bachlową. Mac. Żerdenówka, ob. Żerdynówka. Żerdewa, uroczysko, w pow. kaniowskim, dolina poniżej Trachtymirowa. Odbyła się tu narada kozacka w 1658 r. , na której wybrano na hetmana Jurka Chmielnickiego. Niegdyś Żerdewo 1552 r. Derdewa należało do Proskurów, którym zostało zajęte przez kozaków i przyłączone do monasteru trechtymirowskiego ob. Jabłonowski, Ukraina, III, 457, 531, 690. Zerdiewo, wś nad rz. Bułdoszewką, pow. rosławski gub. smoleńskiej, gm. Jekimowicze, o 36 w. od Rosławia, ma 40 dm. . 214 mk. , zarząd gminy, cerkiew, szkoła, jarmark. Żerdna, ob. Żerno. Żerdno al. Zerdna, niem. Zeplin. ZepplinSee, jezioro, w pow. wałeckim. Nadane Templaryuszom przez Przemysława r. 1286. Leży tuż pod Czaplinkiem ku wschodowi ob. Pow. wałecki w XVI w. przez Calliera, str. 56. Żerdynówka al. Żerdenówka, wś nad bezim. dopł. Sobu, pow. hajsyński, okr. pol. , gm. i par. katol. Kuna, o 12 w. na płd. od Hajsyna, gdzie st. poczt. , przy trakcie z Kuny do Zawadówki, ma 353 osad, 3888 mk. , 1443 dzies. ziemi włośc. , 58 cerkiewnej; dworska należy do klu cza kuniańskiego Jaroszyńskich. Stara osada; w 1545 r. , jako wś bojarską, należącą do zam ku bracławskiego, trzyma Marko Mormuliński Mormoli. W 1628 roku trzyma ją An drzej Miranowski oraz Roman i Tychon Mormiłowie. Dr. M. Żerdź 1. w XVI w. Zyerdz, Zyrdz, wś i fol. , pow. radomski, gm. Przytyk, par. Wrzos, odl. od Radomia 21 w. , ma 24 dm. , 130 mk. , 510 mr. dwor. , 13 mr. włośc. Na początku XVI w. wś należała do par. Wrzeszczów lecz dziesięcinę, wartości do 41 2 grzyw. , dawała pleban. w Błotnicy, za konopną zaś po 2 gr. z łanu. We wsi tej posiadała altarya św. Mikołaja przy kościele we Wrzosie, siedmiu kmieci z rolami, lasami, łąkami. Zajmowali oni połowę wsi. Mieli wolny wręb w lasach. Altarysta posiadał role pewne przy bagnie Gdassmyecz i górze Ostrosnagóra przy granicy od Przytyka, plac i miejsce na młyn Brzuchowye mlinisko nad Radomirzą Łaski, L. B. , I, 660, 679, 685. R. 1569 wś Zerdź, w par. Wrzos, ma w dziale Jana Wrzosnowskiego 2 łany Paw. , Małop. , 313. 2. Ż. , pow. nowoaleksandryjski, gm. i par. Żyrzyn. W 1827 r. było 27 dm. , 198 mk. W r. 1676 we wsi Żerdz, w par. Gołąb, płaci kollegium jezuickie krakowskie pogłówne od 16 dusz, i czterech Żyrzyńskich od 19 głów Paw. , Małop. , 20a. Br. Ch. Żerdź 1. fol. , pow. rzeczycki, w 1 okr. pol. brahińskim, gm, Sawicze. 2. Ż. , dobra nad rzką Żerdzianką, praw. dopł. Berezyny, pow. rzeczycki, przy tr. poczt. mozyrskorze czyckim, w 3 okr. pol. wasilewickim, gm. Karpowicze, par. katol. Mozyrz o 75 w, o 80 w. od Rzeczycy. Własność Feńskich, ma 785 dzies. Miejcowość poleska, grunta lekkie. A. Jel. Żerdź 1. rzeczka na pograniczu gub. kijowskiej i podolskiej, oddziela część pow. Winnickiego od lipowieckiego, uchodzi w Hołowińcach do Desny Bobowej z prawej strony. Przybiera rzkę Wierzchowe. 2. Z. , rzeczka, w pow. krzemienieckim, prawy dopływ Żyraku pr. dopł. Horynia. Płynie od Białozórki, uchodzi około Łanowiec. 3. Ż. , rzeczka, prawy dopływ Dniepru górnego. Żerdzianka, rzeczka, w pow. rzeczyckim i bobrujskim, mały prawy dopływ Berezyny Dnieprowej. Zaczyna się w płn. części pow. rzeczyckiego, w lesistych bagnach za fol. Żerdź Żenisławki Ż zaśc Żerdele Żerdeniów Żerdenka Żerdenówka Żerdewa Zerdiewo Żerdna Żerdno Żerdynówka Żerdź Żerdzianka