w ziemi miał bardzo bogate. Przy kościele plac i dwie łąki z sadzawką, trzy łąki w Woli i w tejże wsi siedm części roli, wielki dział roli z łąką arvus magnus, kawał lasu w Siedlcu, długi na pół mili, szeroki na 8 staj. Kościół niejednokrotnie odbudowywany, ostatni raz drzewa r. 1617, zgorzał w r. 1868 i wtedy wzniesiono obecny z piaskowca, długi 30 łok. , szeroki 16 1 2, wysoki 11 1 2, o 6 oknach, z wieźyczką. Wewnątrz są dwa ołtarze. W aktach kościelnych przechowały się wiadomości o plebanach od r. 1656. Według reg. pob. pow. chęcińskiego wś królewska Żelazne Nogi, miała w 1540 r. 5 kmieci na łanach, 2 łany puste, karczmarza. R. 1573 płacono tu od pół łanu Paw. , Małop. , 276, 573. Według lustracyi z r. 1564 wś dawała dawniej stacyą od 4 łan. i produkty w naturze. Lustracya z 1789 r. wyraża Bywał młyn wielki i piła na stawie wielkim, w który wpadają rzeki Czarna i Biała; to wszystko spadło. Na kępie tego pustego stawu mieszka szlachcic, ma gruntu trochę i łąk, płacąc z tego zł. 60. Kościół jest dosyć dobry, przy którym był pleban, ten jak umarł, innego nie masz, podzielono parafią. Zaskarżała się gromada, że księdza przy kościele nie masz, prowenta plebańskie niewiedzieć gdzie się obracają, a gromada błąka się jak owce błędne bez pasterza. Wtedy to zapewne część wsi położoną na drugim brzegu rz. Czarnej przyłączono do kościoła w Olesznie. Ż. par. , dek. konecki, 886 dusz. 2. Ż, wś nad rz. Czarną, pow. włoszczowski, gm. i par, Oleszno, odl. 14 1 2 w. od Włoszczowy. W 1827 r. było 6 dm. , 45 mk, Br. Ch. Żeleżnica 1. strumień, pow. wilejski, przepływa pod wsią Sławicze. 2. Ż. , rzeczka, w pow. radomyskim i rzeczyckim, mały prawy dopływ Prypeci, jest przedłużeniem rz. Jelsy, w pow. radomyskim, mianowicie w miejscu gdzie ostatnia puszcza lewą odnogę. Rżawiec; płynie na płn. odludnemi moczarami i puszczami, wkracza w pow. rzeczycki i upłynąwszy około 2 mil, ma ujście pod wsią Dowlady, w obr. gm. Dernowicze. 3. Ż. , rzeczka, w pow. słuckim, drobny prawy dopływ Słuczy. Zaczyna się przy granicy pow. ihumeńskiego, za wsią Worobjówka, w gm, Hresk, płynie emi moczarami przez obszar ordyn. nieświeskiej ks. Radziwiłłów, na płd. wschód do ujścia na przestrzeni 6 w. Okolica bagnista, obfituje w rudę żelazną. Żeleźnica 1. dobra nad rz. Myszanką, pow. nowogródzki, w 2 okr. pol. i gm. Horodyszcze, par. kat. Kroszyn, o 28 w. od Nowogródka. Własność dawniej Zawiszów, dziś Wolskich, ma 340 dzies. ; grunta żyzne, miejscowość małoleśna. Był tu niegdyś kościół, teraz cerkiew paroch. , p. w. Opieki N. M. P. , uposażona z dawnych zapisów około 41 2 wł. ziemi. Do 2000 parafian. Kaplica cmentarna katolicka. Przy stanek dróg żelaznych poleskich. 2. Ż. , wś poduchowna nad strugą uchodzącą do bagni stej kotliny Stochodu, pow. piński, w 2 okr. pol. lubieszowskim, gm. Kuchecka Wola, odl. o 80 w od Pińska a 9 w. od Lubieszowa, ma 89 osad, 334 mk. Przed trzydziestu laty była tu cerkiew paroch. , p. w. Opieki N. M. P. , obecnie parafią przeniesiono. W końcu XVII w. Ser wacy i Katarzyna z Dolskich ks. Wiśniowieccy zapisali Z. wraz z fol. Pniowno dla kolegium ks. pijarów w Lubieszowie, którzy się tu intromitowali d. 9 maja 1699 r. Kronika lubieszowska wydana przez ks. Ant. Moszyńskiego, str. 133. Przy kassacie pijarów w Lubieszowie w 1842 r. Ż. liczyła 82 osady z 349 włościanami pł. męz. ibid. , nizinna, dużo rudy żelaznej, łąki obfite. 3. Ż. , uroczysko, pow. piński, na Zarzeczu; w XVI w. należało do wsi Krajnowicz, dziś w gm. Żabczyce ob. Piscew. kn. , 366. 4. Ż, wś, pow. czerykowski, gm. Bratkowicze, ma 17 dm. , 243 mk. , z których 14 zajmuje się wyrobem wozów, sań itp. 5. Ż. , Żełaźnica, uroczysko pod mkiem Lubawicze, w pow. orszańskim. Wytryska tu źródło wody żelazistej. A. Jel. Żeleźnica, wś, istniała w XVII w. na obszarze dzisiejszego pow. rówieńskiego, ob. Samostrzały. Żeleźnica, dział i szczyt górski 913 mt. , na płd. granicy wsi Odrowąż, od strony Orawy. Łączy się z działem. Kamienica i Górcami, w pow. myślenickim. Zeleźnica ob. Żelaźnica. Żeleźnica 1. strumyk, na płd. zach. Wą growca, płynie od Jankowa, śród lasów łęgowskich, do jez. Głęboczka, między jez. Wiatrowskiem i Łęgowskiem, zlewającem się z Wełną, dopł. Warty. Nadał Ż. r. 1329 klasztorowi łekneńskiemu Wierzbięta z Prusiec. Opat Kry styan pozwolił sołtysowi łęgowskiemu bić jazy przy ujściu Ż. do Głęboczka. Darowiznę z r. 1329 zaciągnął do ksiąg grodzkich w r. 1514 sędzia kaliski Jan ze Spławia. 2. Ż, rzeczka, dopł. jez. Trzebieża, w pow. kościańskim, bierze początek na łąkach bronikowskich, o 5 klm. na płd. zach. Szmigla, między Bronikowem a Podszmiglem. Płynie od wschodu ku zach. na Szczepankowo i Sokołowo, uchodzi pod Trzebidzą, o 11 klm. na zach. płd. Szmigla, zasilona drobnemi wodociekami i źródłami źelazistemi. Długość biegu okolo 7 klm. W. Ł. Żeleźnica 1. miejscowość na Murzynowie Kościelnem, w pow. średzkim, od strony Sabaszczewa, na wschód od Środy. 2. Ż. , łąka pod Borkowem ku Gorazdowu w r. 1559 pow. wrzesiński, na płn. wschód Pyzdr. 3. Ż. , wś, w pow. niegdyś nakielskim, istniała jeszcze w r. 1793. 4. Z, wś, w pow. gnieźnieńskim, dziś nieznana, na zach. wsi Ostrowite Prymasowskie, między Witkowem a Trzemesznem. Łaski podaje ją w par. Ostrowite. W r. 1580 należy wś t. n.

Żelejewka

Żeleżnica

Żeleźnica

Zeleźnica