growieckim, ma 1 dm. , 6 mk. Leży nad Wełną, na płd. zach. Wągrowa. Są tu holendry z r. 1881. 2. Ż. , niem. Steinprengerkrug, karczma, w pow. szamotulskim, ma urz. okr. i st. cyw. w Wronkach, pocztę i st. kol. w Miale, par. kat. w Biezdrowie; i dym, 26 dusz. Leży na płn. zach. od Wronek. Żelaskowo al. Żelasków, wś gosp, w pow. gnieźnieńskim witkowskim, ma urz. okr. i par. ew. w Witkowie, urz. st. cyw. w Szczytnikach, pocztę w Niechanowie, st. kol. żel. w Gnieźnie, szkoły i par. kat. w Kędzierzynie, sądy w Gnieźnie. Obszaru 184 ha, 6 dym. , 130 dusz. 2. Ż. , wś dwor. , w temże połoźeniu, ma obszaru 534 ha, 8 dym. , 153 dusz. Do podatku grunt. oszacowano czysty dochód na 3855 mrk. Leży przy trakcie z Gniezna do Witkowa. W r. 1523 siedzą tu Pampowscy. Dziesięcinę dają do Kędzierzyna. Jan z Niechanowa, kanonik gnieźn, , wspólnie z braćmi Marcinem i Mikołajem sprzedał za 156 grzyw. i 12 gr. roczny czynsz z Ż. , wynoszący 10 grz. i 20 gr. i stanowiący uposażenie ołtarza N. M. Panny, św. Jana Chrzciciela w katedrze gnieźn. , Nikicie z Kościerzyna, plebanowi w Małyniu, fundatorowi tych ołtarzy. W r. 1580 ma tu Krzysztof lwieński 4 łan. os. , 4 zagr. W r. 1793 posiadają Ż. Mielżyńscy z Niechanowa i Stefan Garczyński. W. Ł. Żelaskowo, ob. Żelazkowo. Żelaskowski Kąt, os. , w par. Bargłów dziś pow. augustowski. W 1827 r. miała 1 dm. , 5 mk. Żelatka, wś, pow. gostyński, gm. Rataje, par. Solec, ma 130 mk. , 117 mr. Żelawino, r. 1576 Zeliawino, wś nieistniejąca obecnie, w dawnej ziemi czerskiej, w par. Góra dziś Góra Kalwarya. Wspomina ją akt z r. 1474 Kod. Maz. , 277 i reg. pob. z 1576. Paweł Zelawski płacił tu od 1 2 łanu. Żelaź ob. Żeladź. Żelazek, os. młyn. , pow. nieszawski, gm. Czamanin, par. Orle, ma 17 mk. , 43 mr. Młyn wodny. Wchodził w skład dóbr Orle. W 1827 r. były 3 dm. , 33 mk. Żelazki 1. wś szl. , pow. kolneński, gm. Stawiski, par. Romany. Mieszka tu drobna szlachta. W r. 1827 było 6 dm. , 41 mk. Wspomniana w reg. pob. z 1577 r. 2. Ż. Sikory. pow. sierpecki, ob. Sikory 7. 3. Ż. Umienino, Żelazko, wś, i Ż. Ryczowskie, os. , pow. olkuski, gm. i par. Ogrodzieniec, ma 13 os. , 135 mr. Wchodziła w skład dóbr Ogrodzieniec. W 1827 r. 3 dm. , 34 mk. Żelazków 1. al. Żelasków, fol. nad rzką Meszną, pow. słupecki, gm. i par. Młodojewo, odl. od Słupcy w. 4; ma 2 dm. , 88 mk. 2. Z. , wś i fol. nad Czarną strugą dopł. Warty, pow. kaliski, gm. Zborów, par. Goliszew, odl. od Kalisza w. 11; wś ma 18 dm. , 216 mk. ; fol. 13 dm. , wraz z fol. Zdzienice 155 mk. W r. 1827 było 19 dm. , 185 mk. , par. Złotniki. Dobra Ż. mają 1111 mr. obszaru, Ob. Czartki, W dok. z r. 1348 występuje Marcin z Ż. Kod. wielk. , Nr 1267. Na początku XVI w. dziesięcinę z łanów dwor. i folw. dawano plebanowi w Złotnikach. W r. 1579 wś Żelaskowo, w par. Złotniki, własność Mik. Siedleckiego, ma 6 łan. km. 2 zagr. , 3 rzeźników Paw. , Wielkop. , I, 134. Żelazków, Żelazkowo, wś i dobra, pow. borecki, gm. Bajewo. Wś ma 24 dm. , 155 mk. ; dobra, dziedzictwo Koźlińskich, 436 dzies. 72 roli, 63 łąk, 245 lasu; 2 karczmy przynoszą 150 rs. Żelazkowizna, wś i fol. , pow. suwalski, gm. i par. Wiżajny, odl. od Suwałk 28 w. , ma 4 dm. , 15 mk. W 1827 r. było 4 dm. , 49 mk. Fol Ż, stanowiący jedną całość z fol. Kłejpedka, wchodził poprzednio w skład dóbr Hańcza. Żelazkowszczyzna, uroczysko, ok. Mołodeczno. Żelazna 1. wś i fol. , pow. grójecki, gm. Czersk, par. Sobików, ma 180 mk. , 2550 mr. dwor. i 143 włośc. W 1827 r. było 13 dm. , 101 mk. R. 1576 płacą tu Jerzy i Gabryel Staniszewscy od 41 2 łan. km. i 11 2 łan. na folwark użytego Paw. , Maz. , 216. 2. Ż. , wś i folw. , pow. skierniewicki, gm. Dębowa Góra, par. Żelazna, posiada kościół par. drewniany, 165 mk. , 605 mr. dwor. , 194 włośc. W 1827 r. było 20 dm. , 168 mk. W dok. z 1334 r. pojawia się comes Warsz de Zhelasna dapifer przy dworze ks. Ziemowita Kod. wielk. , Nr 1131. W r. 1579 w jednej części wsi są 2 łany, 3 komor. , w drugiej Stanisław jakiś płaci od 3 4 łanu Paw. , Maz. , 166. R. 1609 władają nią Trzcińscy. Na początku XVI w. istnieje tu kościół par. p. w. WW. Św. Patronat należał do dziedzica wsi, którym był Prandota, wojewoda rawski. Prócz plebana było dwu kapelanów. Erekcya kościoła i parafii sięga zapewne w. Założycielami byli dziedzice wsi Rawiczowie Trzcińscy z Trzcianny. Dziesięcinę z łan. km. dawano kolegiacie łowickiej zaś plebanowi tylko kolędę Łaski, L. B. , II, 240, 286. Dziesięcinę z Ż. nadał kolegiacie arcyb. Wojciech Jastrzębiec w r. 1433 Łaski, L. B. , U, 511. Ż. par. , dek. skierniewicki, 2500 dusz. 3. Z. , os, pow. gostyński, gm. Szczawin Kościelny, par. Trębki, ma 1 dm. , 12 mk. , ziemi żytniej mr. 40, łąk mr. 20. 4. Ż. , wś i fol. , pow. łęczycki, gm. i par. Mazew, odl. od Łęczycy w. 13, leży przy szosie z Krośniewic do Łęczycy. Wś ma 17 dm. , 187 mk. ; fol. 8 dm. , 22 mk. Obszar ogólny 1033 mr. 840 roli, 90 lasu, 15 łąk. Do włościan należy 88 mr. W r. 1827 było 24 dm. , 234 mk. Najwcześniejszą wzmiankę o wsi znajdujemy w księgach grodu łęczyckiego pod r. 1393. Występuje natenczas Petrassius de Sze

Żejuny

Żelaskowo

Żelaskowski Kąt

Żelatka

Żelawino

Żelaź

Żelazek

Żelazki

Żelazko

Żelazków

Żelazkowizna

Żelazkowszczyzna

Żelazna