bractwo Szkaplerza św. od r. 1738 bract. św. Anny od r. 1744 i bract. trzeźwości od r, 1856. Do parafii należą Ż. ze swojemi wybud. , mianowicie Nowydwór, Młyn Żarnowiecki, Przybysz, Dębek, Królewska Wola i Mielkenhof, Czymano wo, Karlikowo, Kartoszyn, Kołkowo, Lipkowo, Nadole, Odargowo, Opalin al. Opalno, Sobieńczyce, Świecin ze swojemi wyb. , mianowicie Gruenthal. Dąbrowa, Galica, Fiseherkathe, Sapała, Robaczek, Sławoszyn, Wierzchucin z Zdrojem i Pobłociem, Bzin, Jeldzin, Gościno, Glinki, Koślinki, Krokowo, Łętowice, Lisewo, Minkowice, Parzczyce, Warzewo. Oprócz tego przyłączony jest dotąd lokalny wikaryat Tyłowo ob. , ze wsiami swemi. R. 1866 liczyła parafia żarnowiecka, należąca do dek. puckiego, 2723 dusz, zaś 1895 r. 3104. W kościele tutejszym znajdował obraz M. Boskiej, słynący z cudów, ztąd przez pobożnych przystrajany w drogocenne i klejnoty. Gdy przy restauracyi kościoła sprzedano te przedmioty, których wartości nie oceniono należycie, przeszły one na własność radzcy Wernecke go w Berlinie i były pomieszczone na odbytej r. 1882 w Berlinie wystawie heraldycznej. Zwracały tu uwagę pięknością roboty relikwiarz z figurami szezerozłotemi, ozdobiony drogiemi kamieniami i emalią, dwa sznury pereł z misternym zameczkiem złotym, agrafa dyamentowa, łańcuszek złoty potrójny itp. Pomimo to kościół jeszcze dziś bogaty jest w sprzęty. Znajdują sie tu dwie monstrancye jedna z r. 1718, 6 kielichów najlepszy jest z r. 1695, wiele ornatowi antepedyów. Najkosztowniejszy ornat z r. 1762 znajdował się długo w katedrze pelplińskiej. Panny tutejsze wyrabiały nietylko dla swoich kościołów drogocenne paramenta, lecz zaopatrywały jeszcze inne kościoły dyecezyi. Dobra klasztorne obejmowały brzegi morza Baltyckiego pierwo tnie w tej rozciągłości, w jakiej dotykały brzegów przyległe wioski w pow lęborskim do Sosnowej góry, na wschód poza Lipową górą do granie Odargowa. Po reformacyi posiadał klasztor tylko około mili brzegu, od ujścia śnicy do granie Widowa, Jezioro Dobra, po lewej stronie drogi ze Żarnówca do Wejherowa; Gardlino, dziś nie istniejące; kilka domów w Gdańsku, Gniewino, Gowino, Karlikowo, Kartoszyn, Kleśnica dopływ Piaśnicy, Królewska Wola, Lubkowo, Młynica, odnoga Piaśnicy, Nadole, Nowy Dwór, Odargowo, pamiętne bitwą, stoczoną tu r. 1464 między wojskiem pol. a Krzyżakami, jezioro i rzeka Piaśnica, Przybroda, pewnie wyb. w pobliźu rz. Piaśnicy i Młynica, Robaczek, młyn nad Prątnicą, Sapała, młyn nad Rogoźnicą, Sławoszyn, Sobieńczyce, Świecin, gdzie r. 1462 zaszła walna bitwa wojska pol. z krzyżackiem, którą zwykle bitwą pod Puckiem albo Żarnówcem zowią, Warzewo, folw. , Widowo, Wierzehucin, rzeka Zbychownica, wyb. Zdrój i Żarnówiec. Oprócz wsi istniał w Ż. folw. z browarem, młynem i gorzelnia. Także lasy obszerne, w których buki i dęby ro sły. Z folw. brały panny wszelkie potrzeby na swój użytek. We wsi włościan nie trzymały, tylko osadzały rożnych rzemieślników i danni ków, potrzebnych przy klasztorze. R. 1738 sie dzą tu; Andrzej Gayk organista, Maciej Kur krawiec, Andrzej Borchman tokarz, Benedykt Reszka cieśla, Piotr Skoczyk szewiec, Marcin Rogala mularz, Andrzej Gayk szklarz, Jan O koń tkacz, Mik. Borchman stolarz, Piotr Kur karczmarz, Piotr Baran kowal, Adam dwornik, Wojciech Okuń ceglarz, Andrzej Do minik muzykant, Jan Szur, Wojciech Kur, Kata rzyna Okuniowa, Benedykt Mach i Piotr Do minik. Kś. Fr. Żarnowieckie jezioro al. Piaśnica, jezioro przy wsi t. n. , w pow. wejherowskim puckim, na Kaszubach, odl. o mili od morza Bałtyckiego, ma około 5000 mr. mili kw. obszaru. Ob. Piaśnica 2. Żarnowizna, pow, łęczycki, ob. KozubyŻ. Żarnówka, rzeczka, w pow. augustowskim, bierze początek pod wsią Jeziorki, płynie kręto ku wschodowi przez wieś Żarnowo i wpada z praw. brzegu do Netty kanał augustowski, poniżej ujścia Turówki. Długości ma 8 w. Żarnówka 1. wś i fol. , pow. węgrowski, gm. i par. Grębków, leży między Kałuszynem a Węgrowem, ma 39 dm. , 320 mk. , 900 mr. dwor. i 307 mr. włośc. W r. 1827 własność prywatna, ma 22 dm. , 163 mk. R. 1878 odkrył tu p. Tymoteusz Łuniewski kilkadziesiąt gro bów z epoki przedhistorycznej. W r. 1563 Ż. , wś biskupa poznańskiego miała, 19 1 rzeźnika. Istniała później część zwana Żar nówka Szlachecka. 2. Ż. , wś, pow. mławski, gm. Kosiny Stare, par. Wyszyny, odl. 2 w. od Mławy, ma 3 dm. , 22 mk. , 60 mr. 3. Ż. , wś, pow. mławski, gm. Rozwozin, par. Zieluń, odl. 45 w. od Mławy, ma 6 dm. , 57 mk. , 206 mr. W r. 1827 Żarnowska kolonia, w par. Lubowidz, miała 5 dm. , 44 mk. Br. Ch. Żarnówka 1. rzeczka, w pow. grodzieńskim, lewy dopływ Świsłoczy. 2. Ż. , rzeczka, w pow. ihumeńskim, mały lewy dopł. Berezyny Dnieprowej, zaczyna się w lesistych moczarach pomiędzy wsiami Łohi i Mikulicze, płynie na płn. puszczami koło wsi Zeremiec, Wiazicze i przyjąwszy z praw. str. rzkę Próżankę zwraca się na wschód pod wś Żarnówkę i tu, zasilona z pr. str. rzeczkami Szczanką i Dubrowicą, rozlewa się w jezioro, obraca młyny i ma ujście po za wsią. Długa około 3 mil. 3. Ż. , jedna z nazw rzki Kozinki, w pow. Żarnówka 1. dobra, pow. grodzieński, w 2 okr. pol. , gm. Indura, o 28 w. od Grodna, należą w części do Kozłowskich, którzy mają 239 dzies. 30 łąk i pastw. , 49 lasu, 2 nieuż. ,

Żarnowiec

Żarnowieckie jezioro

Żarnowizna

Żarnówka