role, którzy płacą czynszu grzywien 6 groszy 24, owsa korcy 26, sery, kury itd. , dwie role opuszczone, z których płaci 23 grosze. Dwór zwany Nyzyny, łany dworskie, 3 sadzaw ki, młyn, opuszczona karczma, dostateczne łąki, lasy i barcie, z których dają trzy ćwierci mio du. Wieś oszacowano na 600 grzywien. W r. 1581, 255 Ź. była własnością Feliksa Wielopolskiego miała 26 kmieci, 6 łanów, 2 zagr. , 2 kom. z bydł. , 1 kom. bez bydła i 1 rzem. Graniczy na północ z Glinikiem Charzewskim, na płd. z Godową, na wschód z Gwoździanką a na zach. z Strzyżowem. Mac. Żarnowa Góra, wyniosłość, w pow. iłżecckim, gm. Wielka Wieś, między wsiami Kaczka i Mostki, w okolicy Wąchocka. W końcu XVII w. zaczęto dobywać tu rudę żelazną dla dymarek w dobrach biskupów krakowskich. Żarnowa Góra, wzgórze 468. mt. , na obszarze gm. Jawornik, w pow. rzeszowskim. Wypływa z pod niego potok Jawornicki, dopł. Gwoźnicy. Zarnowagi al. Żernowagi, wś, pow. wileński, w 2 okr. pol. , gm. Muśniki o 7 w. , okr. wiejski i dobra, hr. Platerów, Bortkuszki, o 39 w. od Wilna, 8 dm. , 84 mk. katol. w 1855 r. 23 dusz rewiz. . Żarnowica 1. mylnie Żarnowiec, wś i os. leś. , pow. piotrkowski, gm. Bogusławice, par. Wolborz odl. 4 w. na płn. zach. . Wś ma 52 dm. , 418 mk. , 930 mr. ; os. leś. 1 dm. , 4 mk. , 615 mr. lasu; os. karcz. 1 dm. , 4 mk. , 2 mr. W r. 1827 wś rządowa, ma 29 dm. , 198 mk. Według dokum. z r. 1273 wymieniona Sarnow liczbie wsi należących do Wolborza. Dokum. z r. 1362 zwie wieś Zarnownycza Ulanow. , Dokum. kujaw. , 255, Nr 79. Na po czątku XVl w. łany km. dają dziesięcinę scho lastykowi łęczyckiemu zaś plebanowi w Wolbo rzu tylko kolędę, po groszu z łanu. W r. 1552 wś biskupów kujawskich, płaci od 17 osad. na 10 łan. i z karczmy Paw, , Wielkop. , 11, 267. 2. Z. , wś nad rzką Dłubnią, pow. miechowski, gm. Rzerzusznia, par. Wysocice, odl. 15 w. od Miechowa, ma 24 os. , 313 mr. Należała do dóbr Wysocice. W 1827 r. było 16 dm. , 89 mk. W połowie XV rycerski. Należała wraz z Wysocicami do Mi kołaja Grzegorzewskiego h. Topor. Z całej wsi i karczmy pobierał dziesięcinę pleban w Wysocicach Długosz, L. B. , II, 31. W r. 1581 Jan Płaza płaci tu od łan. km. , 4 zagr. bez roli, 2 kom. z bydł. , 1 kom. bez bydła Paw. , Małop. , 25. Br. Ch. Żarnowiec 1. os. miejska, poprzednio miasteczko nad rz. Pilicą, z praw. brzegu, przy ujściu Uniejówki, pow. olkuski, gm. i par. Żarnowiec. Leży około 14 w. na wschód od miasta Pilicy a około 18 w. na płn. zach. od Miechowa. Rzeka Pilica tworzy tu staw i zwraca się w kierunku północnym. Ż. leży na wznies. 801 st. npm. Posiada kościół par. murowany, dom przytułku dla ubogich, szkołę początkowa, urz. pocz. , urz. gm. , dwa młyny wodne, tartak, browar, cegielnią, przeszło 2000 mk. W r. 1828 było 150 dm. i 1257 mk. ; 1864 r. liczono 170 dm. 7 mur. i 1801 mk. 1046 żyd. . Ż. jest starożytną osadą nadpilicką. Zdawna istniał tu zameczek książęcy, targowisko z poborem cła, kościołek p. w. św. Wojciecha. Bolesław, ks. krakowski, uposażając klasztor w Zawichoście r. 1257 nadaje mu między innemi ecclesiam in cum sanctuariis. .. . et camerariis. .. . et omnis redditibus qui sunt hi taberne cum theloneo eiusdem et aliarum pertinencium ad eandem, de cclario ducis sex urne mellis, strosa duarum provinciarum quod opole appellatur, decime villarum subscriptarum itd. Kod dypl. pol. , I, 79, 80, W r. 1259 Prandota, biskup krakowski, nadaje klasztorowi, obok 20 grzyw, dziesięciny solnej z Bochni ecclesiam beati Adalberti de Sarnovec cum suis pertinenciis, decimis, prediis, thabernis, theloneo, , pratis, nemoribus. Między przełożoną klasztoru św. Andrzeja przeniesionego z Zawichosta do Krakowa a arcyb. gnieźnień. wynikł spór o pobieranie opłat od ludzi z dóbr arcybiskupich przejeżdżających przez Ż. Na prośbę przełożonej papież Jan XXII polecił r. 1323 zbadać sprawę komisyi złożonej z członków duchowieństwa krakowskiego. R. 1333 potwierdza Łokietek klasztorowi prawo pobierania tych opłat. W r. 1340 kroi Kazimierz nadaje las królewski nad Pilicą pod Żarnowcem. , Heinussio dicto de Nissa civi craconec non Nicolao dicto Klesze dla założenia wsi na prawie niemieckim. W drewnianym zamku tutejszym osadza tenże król swą małżonkę Adelajdę, poślubioną r. 1341, niechcąc z nią żyć. Przebywa tu ona do r. 1356, w którym zabiera ją ojciec Henryk II, landgraf heski. Król bawi tu 1365 r. w marcu 1366 i listopadzie 1368 i 1369 r. , jak świadczą datowane ztąd dokumenty. W r. 1375 odbywają się tu w czerwcu sądy ziemskie krakowskie. Przełożona klasztoru św. Andrzeja sprzedaje cło w Słomnikach i Żarnowcu, wynoszące 12 grzyw. rocznie, za 120 grzyw. Mateuszowi, kanon. krakow. , pleban. w Ż. Zapewne Kazimierz W. nadał osadzie prawo miejskie. W r. 1396 Władysław Jagiełło na prośbę mieszczan odnawia przywileje poprzedników na prawo niemieckie i inne swobody, zniszczone przez pożar. Tenże król bawi tu w r. 1413 i 1416. Z opisu Długosza dowiadujemy się, że miasto założone zostało opodal starego targowiska, z kościołkiem św. Wojciecha. W połowie XV w. miasto posiada kościół paraf. murowany, p. w. Narodzenia N. P. M. , nad Pilicą wzniesiony. Stary kościolek św. Wojciecha przyłączony został jako filialny. Cześć łanów

Żarnów

Żarnowa Góra

Zarnowagi

Żarnowica

Żarnowiec