udział w tych bojach, nieoszczędzał się w nich, narażał. Razu jednego gdy prowadził swoich, , zielencó do ataku, kula zerwała mu czapkę z głowy szołomek. Z podziału rodzinnego ks. Michałowi Lubomirskiemu przypadły klucze śmilański, kamioński, rotmistrzowski i andrzejowski, a Fran. Ksaweremu dostał się klucz mlijowski, ale wkrótce ks. Michał odprzedał bratu tę swoją schedę, tak ze ks. Franc. Ksawe ry Lubomirski stał się jedynym dziedzicem olbrzy miej Smilańszczyzny. W r. 1792 stał w Ż. pułk ks. Wirtemberskiego w Warsz. . Ale wtedy już cała Śmilańszczyzna należała do ks. Potemkina, który kupił ją od ks. Ksawerego Lubomirskiego ob. Śmiła. Od ks. Potemkina przeszedł Ż. w spadku do hr. Samujłowa Ale ksandra, który oddał tę majętność córce swej Helenie Zacharewskiej, ta zaś Ź. z 3790 dzies. ziemi sprzedała Erazmowi Florkowskiemu. Gmi na składa się z 13 okręgów starostw wiejskich, obejmuje 1 miejscowości w tem 8 chutorów, mujących 2673 dm. , 14210 mk. , 21057 dz. ziemi 6976 włośc. , 13507 dworskiej, 571 cer kiewnej. Edward Rulikowski. Żabów, nazwa nadawana dawniej mstku Giełwany, w pow. wileńskim, od dziedziców Żabów. Żabowa, przyl. Grajowa, pow. wielicki. Żabowo 1. fol. nad rz. Wkrą pow. płoński, gm. i par. Dziektarzewo, odl. 17 w. od Płońska, ma 2 dm. , 50 mk. , 465 mr. r. 1827 było 6 dm. , 44 mk. Wymienione w dok. z r. 1254 w liczbie wsi dających dziesięcinę klasztorowi w Czerwińsku Kod. dypl. pol. , I, 70. W r. 1578 są tu trzy działy a w nich 2 łany km. i 4 zagr. bez roli Paw. , Maz. , 121, 122. 2. Z. , pow. sierpecki, ob. Zawidz Żabowo. Żabowskie Budy, wś, pow. sierpecki, gm. i par. Koziebrody, odl. 19 w. od Sierpca, ma 6 dm. , 75 mk. , 139 mr. Żabowszczyzna, fol. poduchowny, pow. miński, w 1 okr. pol. , Mińska, należał do klasztoru bazylianów miń skich, od r. 1843 własność Wultersa, ma 144 dzies. ; miejscowość górzysta, grunta szczerkowe. A. Jel. Żabra, rzeczka, w pow. rossieńskim, par. Szydłów, prawy dopływ Cytówki lewego dopł. Dubissy, W XVI w. zwana Ziobrysupis, t. j. rzeką, Żubrów. Żabuńka, struga, w pow. mozyrskim. w Bujnowicze, wśród bagien okolicy wsi Bujnowicka Rudnia i Zachody; łączy się ze strugą. Krynica i obie dają początek strudze Żarnoła. A. Jel. Żaby 1. wś i fol. , pow. błoński, gm. Pass, par. Błonie, odl. 8 w. od Grodziska, ma 191 mk. W 1827 r. było 12 dm. , 137 mk. R. 1579 Jan i Stanisław Gawartowie płaca od łanu, w części po Nadolskim 11 4 łanu, dział Mikołaja Kąckiego 11 4 łanu Paw. , Maz. , 142. W r. 1885 fol. Ż. rozl. mr. 638 gr. or. i ogr. mr. 604, łąk mr. 8, past. mr. 8, wody mr. 1, nieuż. mr. 16; bud. mur. 2, drew. 18; płodozm. 8pol. , wiatrak. Wś Ż. os. 18, mr. 15. 2. Ż. , wś nad rz. Widawką, pow. noworadomski, . i par. Dobryszyce, ma 9 dm. , 76 mk. , 158 mr. Ze wsią się łączył dawniej fol. Kotlewy. 3. Ż. , przys. wsi Brudzice, pow. noworadomski. W r. 1827 miał 1 dm. , 5 mk. , par. Lgota. Żabyki, dobra, pow. borecki, od 1877 r. własność mieszcz. Piwowarowa, maja wraz z Kozianami 962 dzies. 378 roli, 140 łąk, 377 lasu gorzelnia daje 150 rs. , 2 karczmy 150 rs. Żachanina, zaśc. , pow. witebski, własność Witkowskich, 12 dzies. Żachnówka, mylnie Żachnowce, wś, pow. bracławski, okr. pol. Woronowica, , Łuka, par. Krasne, odl. o 32 w. od Bracławia, ma 122 osad, 835 mk. , 566 dzies. ziemi włośc. , 940 dworskiej, 47 cerkiewnej. Cerkiew p. w. św. Onufrego, wzniesiona w 1733, z 800 parafianami. Gleba czarna. Bo wsi należy młyn w polu, zwany Rapaicha. Własność Zamoyskich, Koniecpolskich, następnie Swiejkowskich, Kaczanowskich, dziś Mossakowskich. Lr. M. Żachowicze, wś nad rozlewami prawej kotliny Prypeci, pow. mozyrski, w 1 okr. pol. i par. prawosł. Skryhałów, gm. SłobodaSkryha łowska, o 24 w. od Mozyrza, ma 36 osad; miejscowość bogata w łąki, ryby; grunta wyborne. Ż. należały do domin. Kościukowicze, które w w. XVII wraz z dobrami Mieleszkiewicze i Jelsk stały się własnością Łukasza Jelskiego, ssty pińskiego, ożenionego z Budziłówną, dziedziczką tej fortuny, urodzoną z Jadwigi z Chaleckich. W końcu w. Antoni Oskierko, kaszt. nowogródzki, nabył te dobra, które ze śmiercią Kazimierza Oskierki, marszałka mozyrskiego, żonatego z Kajetaną Jelską. , przeszły na jedyną ich córkę Sulistrowską, a potem po kądzieli już w bież. wieku na Śniadeckich. A. Jel. Żachta, pow. piotrkowski, ob. Rzachta 2. Żachy 1. wś, pow. ostrowski, . Orło, par. Złotorya, Wchodziły w skład biskupszczyzny. Po zabraniu dóbr bisk. płockich na rzecz skarbu, za rządów pruskich, weszły w skład dóbr narodowych Brok. Podług pomiaru Smeyl a z 1801 r. Ż. zawierały 606 mr. magd. W 1823 r. na 7 osadach rolnych siedziało 9 gospodarzy. Z każdej osady płacono 25 gr. czynszu i po 18 gr. za przędziwo. Nadto ze wszystkich osad płacono 28 złp. 15 gr. hyberny, 29 złp. 25 gr. za naturalia i 172 złp. dziesięciny do dworu. Z trzech osad odrabiano po 156 dni, z dwóch po 130 i z dwóch po 104 dni pańszczyzny do folw. Biel jedną trzecią część pieszo. Koni 16, wołów 28, krów 27, jałow. 18, świń 38. Oprócz gospodarzy znajdował się 1 komornik. Ludności było 55 głów, 9 męż. , 10 kob. , 11 syn. , 10 có

Żabotyn

Żabów

Żabowa

Żabowo

Żabowskie Budy

Żabowszczyzna

Żabra

Żabuńka

Żaby

Żabyki

Żachanina

Żachnówka

Żachowicze

Żachta

Żachy