płd. zachód Radomyśla, wznies. 155 Od lotne piaski i lasy. Par. rz. kat. w Radomyślu. Wraz z osadą Grabczyny 17 dm. i 76 mk. i folw. Dzierdziówką 1 dm. , 8 mk. ma 160 dm. i 817 mk. 424 męż. , 393 kob. , 807 rz. kat. a 10 izrael. Pos. tabularna Rachmiela Kanarka ma 436 mr. kw. roli, 33 mr. łąk, 1 mr. ogrodu, 148 mr. pastw. , 38 mr. lasu, 1 mr. moczarów, 54 mr. nieuż. i 1 mr. 459 sąż. kw. parcel budo wlanych, ogółem 714 mr; pos. mn. 638 mr. roli, 70 mr. łąk i ogr. , 38 mr. past. i 8 mr. lasu. Wymienione w dok. z r. 1284 w liczbie posia dłości kolegiaty sandomierskiej Kod. Małop. , I, 126. Za Długosza Żabno miało 4 łany kmiece, 3 zagrody z rolą i łany kolegiackie. W r. 1531 Pawiński, Małop. , 356 należała wś do parafii w Wrzawach i płaciła od 3 łan. po fertonie. Graniczy na płn. z Radomyślem, na płd. z Wolą Ruszycką. Mac. Żabno 1. jeziorko, w pow. bydgoskim, pod wsią Skarbiewo, o 4 klm. na zach. od Korono wa. Ma długości 1, 3 klm. a 0, 1 klm. szeroko ści. Wzn. 94 mt. npm. Zasilane wodą strugi Ulrychowskiej, łączy się na płd. z jeziorkiem Kamionek, z którem odpływa do strugi Koro nowskiej, a z nią w Byszewie do jez. Długiego, w pasmie Słupowskiem. 2. Ż. al. Mogilnickie, jezioro pod miastem pow. Mogilnem. Wody je go uprowadza rzka Żabienka do Kwieciszowicy Małej Noteci. Ob. Skorzęcińskie jezioro i Szy dłowskie jezioro. 3. Ż. al. Twierdzielewskie, niem. Zaben, Saben, dzielewem, na wschód Skwierzyny i Bledzewa. Połowa jeziora należała r. 1564 do miasta Skwierzyny. W r. 1312 w jeziorze tem jedna toń należała do wsi Popowa, nadanego klasztorowi w Ziemsku. 4. Z. , jezioro, w pow. szu bińskim, bez odpływu. Leży pod Oporówkiem, na płd. Łabiszyna, ma 800 mt. długości a 400 mt. szer. Wzn. 79, 5 mt. npm. W. Ł. Żabno 1. wś gosp. , w pow. szremskim, ma urz. okr. w Mosinie, urz. stan. cyw. w miejscu, pocztę w Grzybnie, st. kol. żel w Szołdrach, na linii CzempinSzrem, szkoły i par. kat. w miejscu, sądy w Szremie. Obszaru 347 ha, 27 dym. , 216 dusz. 2. Ż. , leśnictwo, w ternie położeniu, ma st. kol. w Manieczkach; 2 dym. , 32 dusz. 3. Ż. , wś dwor. , w temże położeniu, ma obszaru 963 ha, 25 dym. , 306 dusz 15 ew. . Wś kościelna, gniazdo rodzinne Żabińskich h. Łodzia, leży na wsch. płn. Czempinia, między Szremem a Mosiną, tworzyła z Żabienkiem osobną parafią już w XVI w. W r. 1429 nadane było Piotrowi z Bnina, kaszt. gnieźn. Kod. dypl. pol. , I, 309; por. Sowiniec 1. Do r. 1436 należało Ż. do par. brodnickiej. Około r. 1580 nałeżało do Żabińskich, Raczkowskich i Zadorskich, następnie do Szołdrskich, Sowińskich, Zaleskich, Bielińskich, Potem do Zakrzewskich, którzy je sprzedali komisyi kolonizacyjnej. Na obszarze wsi przechowały się następujące na zwy pól Błonie, Dołki, Kierzki, Las, Łąki, Mły narskie, Nowa, Polasze, Przydatki, Zamczysko, Miąskowo, Lisia i Winna góra. W lesie Klin, wedle podania, borowy, napadnięty przez wilki, spiął się na drzewo i ślubował postawić figurę p, Jezusa, jeżeli ocaleje. Uratowawszy się, wyrąbał w drzewie otwór i wystawił tam krzyż. W r. 1888, administrator komisyi kolonizacyjnej Harrer kazał legendowe drzewo ściąć. Inne nazwy leśne są Piecki, Piaski, Rut ka, Troska, Wypalonki. Kościół paraf. , p. w. św. Jakuba, fundowany i uposażony r. 1436 przez Stanisława z Krajkowa Żabińskiego, a w tymże roku został kanonicznie erygowany przez Stan Ciołka, bisk. pozn. , o czem opiewa list biskupi z r. 1591. Podupadły kościół kilka krotnie odnawiano. Obecny pochodzi z r. 1789. Wzniósł go z drzewa w formie krzyża z wieżą dziedzic Jakub Biliński, a poświęcił r. 1792 Jó zef Rokosowki, oficyał poznański. Kościół po siada obraz M. Boskiej, w wielkim zachowaniu będący. 4. Ż. , wiatrak i holendry, w temże położeniu. 5. Ż. , wś gosp. , w pow. mogilnickim, ma w Mogilnie sąd, urz. okr. , urz. st. cyw. , st. kol. żel, szkoły i parafie, pocztę w Wilatowie. Obszaru 252 ha, 9 dym. , 86 dusz. 6. Ż. , wś dwor. , w temże położeniu, ma obszaru 510 ha, 11 dym. , 261 dusz 35 ew. . Leży na zach. Kwieciszewa, między Wilatowem a Mogilnem, W ś ta wymieniona w nadaniu dóbr kościołowi św. Jana w Mogilnie 1065. W r. 1565 ma Ż. 41 2 łan. os. , 2 zagrod. , 1 półłana pustego. 7. Z. , bagno na Lubostroniu, w pow. szubiń skim. W. Ł. Żabno 1. niem. Zabno, dobra ryc. , pow. chojnicki, nad szosą chojnicką, st. pocz. i paraf. kat. Brusy, 3 klm. odl, st. kol. Rytel, 13 klm. odl. ; 507 ha 239 roli or. , 76 łąk, 170 lasu; 1885 r. 6 dm. , 17 dym. , 124 mk, 79 kat. , 45 ew. Dobra te posiadali dawniej Łukowicze, od których nabył je za 5000 tal. Schmidt, potem Raschke za 22000 tal. ; wreszcie r. 1891 Polał Róźek z Czyszków za 180000 mrk. R. 1344 nadaje komtur tucholski Konrad Vullekop wiernemu Konradowi i jego prawowitym spadkobiercom 20 włók w Żabnie Zabyn między Brusami, Czarnowem i Czyczkowami, za co będzie czynił zwykłą służbę ob. Odpisy Dregera w Pelplinie, str. 105a. Lustracya starostwa tucholskiego z r. 1570 opiewa Żabno nobilis Stanisl. Żabiński, 3 włóki a 12 gr. , nob. Urban Żabiński 33 4 wł. a 12 gr. , nob. Krysztof Żabiński 33 4 wł. a 12 gr. , nob. Rafał Żabiński 3 wł. a 12 gr. , nob. Jakub 3 wł. a 12 m. , nob. Baltazar Gran 21 4 wł. a 12 gr. , ogrodnik 2 gr. Według taryfy z r. 1648 płacili tu possessores od 20 wł. folw. i 2 ogr. 20 fl. 16 gr. Ż. należało wówczas do pow. tucholskiego ob. Rocz. Tow. Przyj.

Żabno

Żabno