Potocki, wda kijow. , ojciec jego, mczko Kalnebłoto, z wsiami przyległemi do Humańszczyzny, zajazdem przywłaszczywszy, toż mczko z przyległościami za toczonym procesem zaledwie przywróciwszy, a na granicach ststwa odłogiem leźących, do Uhorskiego Tykicza rozciągających, wsi Kobrynową Hreblę, Sokołową, Korsunkę, Hłuboczek i Krzywe Kolano w ciągu nienaleźytej posesyi zasadzone, dotąd bezprawnie posiada, ale jeszcze wyżej gruntów sstwa przywłaszczył Star. Polska, Balińskiego, str. 1388. Od r. 1790 komisya t. . porządkowa cywilnowojskowa pow. zwin. zaczęła rezydować w Bracławiu. Prezydującym jej był Mikołaj Jaroszyński, stolnik zwin. Bo tej komisyi należały parafie tetyjowska, monasterzyska, stawiska, lisiańska, zwinogródzka, śmilańska, telepińska i moszeńska; w tychże parafiach klucze torczycki, kierdański, nastaski, medwiński, steblowski, przedmieście Białocerkiewskie i przedmieście Bohusławskie ze wsiami, nowomlijowski, horodyski, śmilański, telepiński, turyański, łebedyński, szpolański, żabotyński, bałaklijski, olszański i wązowiecki i królewszczyzny sstwo zwinogródzkie, czerkaskie, czehryńskie, sinnickie, szawuliskie, taraszczańskie, część korsuńskiego i lenność koszowacka. Na pieczęci komisyi był krzyż kawalerski z na pisem w otoku Pieczęć wwdztwa bracł. pow. zwin. Na postumencie jest drugi napis Paszportowa Żurnał do zapisywania ordynansów i wszelkich rozkazów, rękop. w bibl. piszącego. Ztąd widzimy, że ówczesny powiat zwinogrodzki ogarniał najpierw całe prawe dorzecze Rosi aż do ujścia jej do Dniepru, a dalej od tego jej ujścia tak samo i prawe dorzecze Dniepru w dół aż do granie Rzpltej. Takową granicę wdztwa bracławskiego z kijowskiem jeszcze w 1570 r. opisali byli komisarze. Ale wwdztwo kijowskie roszcząc pretensye do tej cząstki kraju nieuznawało granicy tej i z dawna uważało ją za sporną. W ciągu wojen kozackich i, , ruiny niemogło być i mowy nawet o sporze, ale skoro obie Ukrainy bracławska i kijowska zasiedliły się, znowu spór ów wystąpił na scenę. Wwdztwu kijow. chodziło przedewszystkiem, aby pewne tylko wschodnie obszary pow. zwinigródzkiego, jak Koszowata, Smiła, Czehryn i Czerkasy były mu przyznane. Ale komisye, dla ostatecznego położenia granic pomiędzy dwoma województwami po wielekroć w ciągu czasów naznacza ne, nigdy swego nieosiągały celu, bo się upornie przytrzymując granicy jeszcze w 1570 r. pomiędzy dwoma województwami po rz. Boś z niższem dorzeczem Dniepru, przez to samo nigdy nie mogły dogodzić i zadość uczynić pretensyom wdztwa kijow. , które obstawało przy swojem, przeciągając niezmiennie zakres obszaru swego aż na prawy brzeg Rosi i Dniepru. Komisya jednak graniczna z mocy konst. sejmowej r. 1755 naznaczona, odgraniczywszy dwa wwdztwa, według zaszłego juź w 1570 r. rozgraniczenia, zastrzegła jednak, że według dekretów trybunału skarbowego w Radomiu r. 1749 powinna być co do ściągania podatków z pow. zwinogrópzkiego dla obu wdztw ustanowiona alternata, to jest że jednego roku podatki z tegoż powiatu wybierać ma wdztwo bracławskie, drugiego kijowskie. Ale pomimo to spór nieustał, ile że z tego powodu wszczął się w istocie dziwaczny zamęt, gdyż niewiedziano już do jakiego wdztwa powiat zwinogródzki właściwie miał się zaliczać, tak że kalendarzyki polityczne za rządów Stanisława Augusta zamieszczały pow. zwinogródzki w wojew. bracławskiem, podczas gdy urzędowe taryfy obejmowały Z. w spisie miast wojew. kijowskiego. To też i później komisye naznaczane znów w celu utrwalenia granicy pomiędzy dwoma wdztwami zawsze niedochodziły, a nawet gdy w 1789 r. lustratorowie królewscy zrewidowawszy Z. chcieli się udać do dalszych miast. jako to Taraszczy, Czehryna, Czerkas, Siennicy, Szawulichy, Koszowatej, wtedy ziemianie kijowscy, przy udziale więcej jak 20 kawaleryi narodowej i innych ludzi, zajechali im drogę i niedopuścili dopełnić im dalszej czynności, mieniąc pow. zwinigródzki nie do wwdztwa bracławskiego lecz do Kijowa należącym awulsem. Gdy r. 1791 na sejmie czteroletnim nastąpił rozdział wwdztwa bracławskiego na 4 powiaty, to pow. zwinigrodzki wraz z Tetyjowem, Wołodarką, Lisianką, Smiłą, Mosznami zaliczono do wdztwa bracławskiego z zastrzeżeniem jednak, że ponieważ te miejsca są właśnie przedmiotem sporu z wdztwem kijow. , to ani powiatowi zwinigródzkiemu, ani nowo ustanowionemu w wdztwie kijow. powiatowi dnieprskiemu ubliżenia żadnego i w sądzeniu przeszkodą hyc nie powinno dopóki deputacya od Stanów wyznaczona finalnej decyzji względem tych granic niepołoży Rozkład wdztw. Uderzający, mówi Korzon, przykład różnic wynikających z instrukcyi podali Proskura i Trypolski, posłowie kijowscy, na dobrach ks. Potemkina Smiła, połoźonych w pow. zwinigródzkim, który zaliczał się wtedy podczas sejmu czteroletniego do dwóch wwdztw bracł. i kijow. Komisya bracławska obliczyła z nich podatek 10 grosza na 105 tysięcy, a kijowska, przy większej cenie pańszczyzny, na 150 tysięcy. Ustawą sejmu czteroletniego Z. została obdarzona sądami ziemskiemi, a zarazem wyznaczoną na miejsce sejmików. Sejmiki te miały się odbywać w tutejszym kościele lub cerkwi. Jednakże pierwszy sejmik pow. zwinogródzkiego odbył się w Winnicy dn. 14 lutego 1792 r. Gazeta narodowa i obca. W tymże czasie komisya skarbowa ordynacją swoją wyznaczyła też dla pow. zwin. skład papieru stęplowanego Korespondent Warsz. , Nr 26. Tegoż roku 1792 stała

Zwinogródka