wś Spiczyn os. 47, mr. 586; wś Charlęż os. 55, mr. 488; wś Jawidz os. 81, mr. 1088. Danych o przechodzeniu majątku z rąk do rąk dostar czył hr. Juliusz Ostrowski. Opisy Z. z rycina mi mieszczą Tyg. Illustr. z r. 1862 t. XV, Br. Ch. Zawierbje, uroczysko błotne, pow. piński, na Zarzeczu, w okolicy wsi Stetyczew wspo mniane w dokum. XVI w. , dziś w obrębie gm. Chojno ob. Piscew. kn. , str. 170. Takież uro czysko w okolicy wsi Wieleśnica ibid, str. 298, dziś gm. Porzecze. A. Jel. Zawierch al. Za Wierchem, szczyt 1261 mt. w Tatrach Niżnich, na praw. brzegu Czarnego Wagu. Zawiercie, dwie wsi, folw. , osada fabr. i st. dr. żel. nad rz. Wartą, rozlewającą się tu w liczne stawy, pow. będziński, gm. Poręba Mrzygłodzka, par. Kromołów. Leży śród wyżyny olkuskiej, wznies. średnio do 1000 st. npm. a sięgającej w okolicznych wyniosłościach do 1400 st. O wiorstę na wsch. płd. od wsi Z. leży stacya kolei warszwied, odl. 257 w. od Warszawy a 32 w. od Granicy, a przy linii drogi żelaznej po obu stronach ciągną się zakłady fabryczne i domy dla ludności robotniczej. Osada ma obecnie kaplicę katolicką, synagogę, urząd gminny, szpital fabryczny, szkołę początkową gminną, szkołę fabryczną o trzech oddziałach, straż ogniową fabryczną, urząd poczt. i tel. , st. dr. żel. warsz. wied. , aptekę, kilku lekarzy, targi tygodniowe, około 1100 domów, przeważnie drewnianych i około 17000 mk. W r. 1827 Z. Duże miało 56 dm. , 289 mk. , Z. Małe 10 dm. , 129 mk. Spisy urzęd. z r. 1880 podały tylko ludność wiejską w ilości 475 głów, ludności fabrycznych osad nie oznaczono, W r. 1887 liczono w ogóle 5224 mk. , w tem 410 ewang. i 1134 żydów, prócz robotników mieszkających w pobliskich wsiach i przychodzących na roboty. Podana powyżej cyfra 17000 jest przybliżoną i obejmuje zarówno niestałych mieszkańców jak zapewne i dochodzących na zarobek z okolicy robotników. Obszar ogólny wynosi 1239 mr. 962 w Z. Dużem a 277 w Z. Małem. Wieś Z. Małe wchodziła w skład dóbr Kromołów w pow, olkuskim a Z. Duże w skład dóbr Mrzygłód. Zakłady fabryczne istnieją tu następujące Wielka przędzalnia bawełny i warsztaty tkackie z blicharnią, farbiarnią i drukarnią Towarzystwa akcyjnego, istniejące od r. 1877, zatrudniające obecnie około 6000 robotników, produkują średnio za 6000000 rs. rocznie, huta szklana Reicha 800 robot. , fabryka przetworów chemicznych L. Katza 110 robotn. , odlewów żelaznych i machin rolniczych na obszarze Poręby 120 rob. , fabryka przędzy wigoniowej Berenta 350 rob. i kopalnie rudy żelaznej i fabryka cegły Budniki ks. Hohenlohe 250 rob. . Prócz tego tartak, młyn wodny, piekarnia parowa. W ostatnich czasach obszar folwarczny stanowił własność Zygm. Pringsheima. Osady fabryczne powstały przeważnie na częściach nabytych z obszaru dworskiego. Bolko, ks. szląski na Opolu heres de Opol, r. 1431 w Pilicy, wraz z żoną Elżbietą, dziedziczką na Pilicy, nadaje Nykelowi Czenar miejsce dla zbudowania karczmy inter duas fabricas kuźnice cet zawyerczska et inter Bylanowska. .. . penes piscinam inferiorem Zawyerczsky. Pozwala książę obdarowanemu wrębu w lasach i karczowania obrębu leśnego na rolę i łąki do karczmy należeć mające a to pod nadzorem starosty pilickiego i włodarza z Bielanowic. W karczmie ma prawo sprzedawać chleb i mięso. Po pięciu latach wolności ma płacić czynsz w wysokości seksageny jednej rocznie Kod. dypl. pol, III, 395, 396. Według reg. pobor. pow. lelowskiego z r. 1581 we wsi Zawierczice płacą Padniowski od 2 1 2 łan. km. , 1 sołtysiego; kuźnica, Stan. Marciszek, od 2 zagr. bez roli, 3 kół kuźn. , 9 robotn. ; druga kuźnica, Nicz, 3 koła kuźn. , 8 robot. Paw. , Małop. , 74. Br. Ch. Zawierejki, dwór, pow. wiłkomierski, w 4 okr. pol, , gm. Owanty, o 66 w. od Wiłkomierza. Zawierszany, wś włośc. , i chutor, pow. brzeski gub. grodzieńskiej, w 3 okr. pol, gm. Turna, o 20 w. od Brześcia, 655 dzies. ziemi włośc. 120 łąk i past. , 28 nieuż. i 55 dzies. należącej do właścicieli prywatnych. Chutor, należy do dóbr Turna, hr. Grabowskich, i ma 177 dzies. 10 łąk i pastw. i 2 nieuż. . Zawiersze, os. , pow. radzymiński, gm. Tłuściec, ma 1 dm. , 4 mk. , 3 mr. Zawiersze 1. wś włośc. , pow. kobryński, w 4 okr. pol. , gm. Bezdzież, o 68 w. od Kobrynia, 593 dzies. ziemi włośc. 2. Z. al. Kiwatycze, wś, pow. prużański, w 3 okr. pol, gm. Staruny, o 30 w. od Prużany, stanowi właściwie przysiołek wsi Dymniki, wraz z którą ma 772 dzies. ziemi włośc. 211 łąk i past. , 27 nieuż. . 3. Z. , wś i fol, pow. prużański, w 3 okr. pol, gm. murawiewska, o 28 w. od Prużany. Wś ma 321 dzies. ziemi włośc. 44 łąk i pastw. , 9 nieuż. i 13 1 2 dz. roli ot. , należącej do Sandeckich; folw. należy do dóbr Kiwatycze, Bogusławskich. 4. Z. , wś, pow. Słonimski, w 2 okr. pol, gm. Żyrowice, o 13 w. od Słonima, 378 dzies. ziemi włośc. 5. Z. , dwa uroczyska, w dawnym pow. pińskim, jedno w okolicy mstka Motol, dziś w pow. kobryńskim ob. Pisc. kn. , str. 117; drugie przy siole WielkaHać, str. 146, dziś w pow. pińskim, gm. ŚwiętaWola, J. Krz. A. Jel. Zawierucha, chutor, pow, proskurowski, gm. Malenicze, o 12 w. od Proskurowa, ma 3 mk. Zawierbje Zawierbje Zawierch Zawiercie Zawierejki Zawierszany Zawiersze Zawierucha