okr. wiejski Wojstom o 12 w. , o 86 w. od Święcian, 1 dusza rewiz. Zawiel, potok, lewy dopływ Ryjaka, w pow. krośnieńskim. Zawielce, wś, pow. wileński, w 4 okr. pol. , gm. Worniany o 17 w. , okr. wiejski Sokołojcie, o 65 w. od Wilna, 16 dm. , 118 mk, katol. w 1865 r. 54 dusz rewiz. ; należała do dóbr Bogdaniszki, Dąbrowskich. Zawiele, pow. święciański, ob. Sietynki. Zawielewie, Zawiełuwie, wś włośc, pow. kobryński, w 4 okr. pol. , gm. Braszewicze, o 50 w. od Kobrynia, 697 dzies. ziemi włośc. 338 łąk i past. , 27 nieuż. . Zawiełuwie, ob. Zawielewie. Zawieprzyce, wś, fol. i dobra nad rz. Wieprzem z praw. brzegu, pow. lubartowski, gm. Spiczyn, par. Kijany, odl. około 17 w. na wsch. płn. od Lublina w linii powietrznej, 16 w. od Lubartowa. Z. leżą na wyniosłym brzegu doliny Wieprza, w punkcie gdzie wyniosłość dotyka samego koryta rzeki naprzeciw ujścia Bystrzycy lew. dopł. Wieprza, tworzącej dość obszerna dolinę śród płaskowzgórza lubelskiego. Na przeciwnym brzegu Wieprza leżą Jawidz, Spiczyn i Kijany. Na obszarze dworskim znajduje się dwór z pięknym parkiem i kaplicą, ruiny zamku, gorzelnia, dwa młyny wodne, tartak, binduga na Wieprzu. Produkcya gorzelni wynosiła w r. 1880 do 120000 rs. W r. 1827 było 79 dm. i 905 mk. , obecna ludność zapewne doszła co najmniej do 1500. Długosz podaje, iż biskup krakowski Bodzanta fundując kościół w Serokomli Janowiec nad Wisłą, uposażył go dziesięcinami biskupimi ze wsi Kijany. Przy zbyt wielkim oddaleniu Kijan pińczowskich można odnieść to do Kijan nadwieprzańskich. Już w połowie w. istnieje w pobliskiej Bystrzycy nad rz. Bystrzycą kościół par. drewniany. W liczbie wsi wchodzących w skład parafii nie podaje Długosz Zawieprzyc. Dopiero w reg. pobor. z 1531 występują Spiczyn i Zawieprzyce w par. Bystrzyca, z ogólną liczbą 6 łan. km. a jednocześnie w par. Nowogród później przeniesionej do Kijan podano dział Wągleńskiego w Zawieprzycach 3 łany km. . W 1545 r. siedzą tu Zawieprzscy h. Janina. R. 1599 Fryderyk Zawieprzski odstępuje Z. Adamtusowi Ciecierskiemu. W r. 1649 Zofia Katarzyna z Dąbrowicy Firlejówna, z pierwszego męża Adamowa Noskowska, podkomorzyna lubelska, z drugiego Brochowska, wypuszcza Z. , jako pani oprawna tych dóbr, na lat trzy Stanisławowi Ciecierskiemu. W r. 1662 wnuczka tejże z pierwszego męża, Anna Noskowska, zona Mikołaja Firleja, ustępuje praw do Z. i Wólki Zawieprzyckiej Józefowi Gorajskiemu. R. 1671 Józef na Ruchniku Górajski sprzedaje Z. Atanazemu Miączyńskiemu, rotmistrzowi J. K. M. W spisie pogłównego z r. 1676 Paw. , Małop. , 24a podano pod Zawieprzycami gn. Athanasius Miączyński colonellus S. R. M. a persona fam. 1, cons. ips. 1, subd. 65; z Wólki Zawieprzyckiej płacił od 10 dusz. W r. 1794 Ignacy Miączyński odprzedaje dobra Aleksandrowi Morskiemu, podkom. przemyskiemu. Wreszcie w r. 1818 drogą sprzedaży przechodzą Z. w ręce hr. Ostrowskich. Po wyjeździe hr. Ostrowskiego za granicę dobra te zostawały od r. 1832 pewien czas pod zarządem skarbu i były puszczone w dzierżawę. Wtedy spłonął tutejszy zamek. Następnie powróciły do rąk hr. Ostrowskich, w których posiadaniu dotąd pozostają. Z tego zarysu, opartego na dokumentach zostających w posiadaniu obecnego właściciela dóbr, widzimy, iż żaden Granowski nie miał tu swej rezydencyi, więc romans Bronikowskiego, który rozgłosił tak nazwę Zawieprzyc, oparty jest na zmyślonych szczegółach i nazwach. Zamek tutejszy zawdzięczał swój początek zapewne Firlejom. przejeżdżający przez te strony w r. 1672 notuje w swym dzienniku, iź widział w Kijanach wielki zamek ciężko zbudowany, przy nim mała wieś z kościołem. Być może iź odnosi się to do zamku zawieprzyckiego, bo niema śladu istnienia zamku w Kijanach, które leżąc po obu brzegach Wieprza stykają się z Zawieprzycami. Że jeden z dziedziców Z. , może ów Atanazy Miączyński, przywiózł sobie z wyprawy wiedeńskiej piękną greczynkę, za którą podążył wierny kochanek a wreszcie szukający jej brat, że wszyscy troje mieli znaleźć śmierć z ręki zazdrosnego o swój skarb właściciela Z. , o tem, prócz romansu Bronikowskiego, świadczy podanie utrzymujące się w ustach ludu okolicznego i freski na kopule kaplicy stojącej dotąd. Nieznany malarz przedstawił tu porwanie zbrodniarza przez dyabłów, uwożących go w kolasce i zadających następnie rozliczne tortury. Kaplica w kształcie rotundy, z kopułą, znajduje się w dobrym stanie i prócz owych fresków posiada piękny obraz włoskiego pędzla przedstawiający Chrystusa, , Ecee homo. Ruiny, nie otoczone opieką należytą, niszczeją. Dobra Z. składały się w r. 1890 z folw. Z. , Wólka Zawieprzycka, Spiczyn, Charlęż i Jawidz, rozl. mr. 6990 fol. Z. gr. or. i ogr. mr. 405, łąk mr. 216, past. mr. 94, lasu mr. 957, nieuż. mr. 38; bud. mur. 9, drew. 27; fol. Wólka Zawieprzycka gr. or. i ogr. mr. 399, łąk mr. 115, lasu mr. 922, nieuż. mr. 21; bud. mur. 2, drew. 14; fol. Spiczyn gr. or. i ogr. mr. 245, łąk mr. 113, past. mr. 42, nieuż. mr. 17; bud. mur. 2, drew. 16; fol. Charlęż gr. or. i ogr. mr. 715, łąk mr. 153, past. mr. 23, lasu mr. 800, nieuż. mr. 22; bud. mur. 9, drew. 9; fol. Jawidz gr. or. i ogr. mr. 491, łąk mr. 112, past. mr. 138, lasu mr. 911, nieuż. mr. 40; bud. drew. 28, lasy urządzone. Wś Z. os. 87, mr. 1125; wś Wólka Zawieprzycka os. 30, mr. 327;

Zawiel

Zawiel

Zawielce

Zawiele

Zawielewie

Zawiełuwie

Zawieprzyce