skich dziedziców. 0. Sylwester Tarasewicz, postrzyżeniec Grabowski, za patentem JW. Szumlańskiego. Zakonników z nim 8, wszyscy tamtejsi postrzyźeńcy. Monastyr ten zniesiono w r. 1793. O monasterze tym jest wzmianka w Lwowianinie Zielińskiego z r. 1867 str. 69. W Z. jest szkoła etat. 2klas. i kasa poż. gm. z kapit. 2402 złr. Miasteczko miało otrzymać nazwę od zamku, potrójnemi wałami opasanego, między którymi zbudowana cerkiew św. Mikołaja, sięgająca czasów Romana halickiego. Utrzymuje się podanie, iż tenże książę, oblężony przez niejakiego Buniaka, zwanego Sołodywo al. Sełodywo, odnieść miał za sprawą, św. Mikołaja zwycięztwo nad tym dowódcą, rabusiów. Zamek, niegdyś warowny, w ogólnych zarysach zachowany dotąd i zamieszkany, leży na znacznym wzgórku na zachód od miasteczka. Przedstawia obszerny, trzyskrzydłowy, na piętro wysoki gmach, zbudowany z kamienia i cegieł w kształcie litery U. Narożniki północne i południowowschodnie zamykają, wieloboczne, nieco wyższe baszty, dobrze utrzymane i na mieszkania zamienione. Trzecia podobna baszta, naprzód występująca, istnieje u frontu skrzydła północnego, front zaś skrzydła południowego zamyka kaplica, dotąd w porządku utrzymana, ale nie zawierająca żadnych pamiątek. Sień wchodowa z klatką schodową znajduje się w środku głównego skrzydła, dłuższego od bocznych. Wnętrze zamku przedstawia szereg mniejszych pokojów i obszernych sal. Jedną z nich do niedawna zdobiły malowidła, przedstawiające bitwy hetmana Stan. Jabłonowskiego. Obecnie uległy zniszczeniu. Pod zamkiem rozległe piwnice. Otaczały go niegdyś w czworobok wały i rowy, z których ślady tylko pozostały. Zamek należy do spadkobierców Klemensa Raczyńskiego. Wzniesiony był przez Makowieckich w pierwszych latach XVII w. Należał do piękniejszych i warowniejszych zamków czerwonoruskich. Nie był jednak widownią ważniejszych wypadków. Jedynie w r. 1675 we wrześniu przeszedł krwawą katastrofę. Wezyr Ibrahim Szyszman, dążąc z pod zniszczonych Podhajec ku Trembowli, zdobył Z. pokrótkiem oblężeniu, zniszczył, a właściciela Marka Makowieckiego z żoną, dziećmi i znacznym pocztem szlachty i ludu zabrał do niewoli A. Chr. Załuski Epistolae, t. I, cz. I, str. 542. Następny właściciel Stanisław Jabłonowski, hetman w. kor. , odbudował wkrótce potem zamek i stworzył warowny posterunek, z którego, często tu przebywając, pilnował Turków, gospodarujących na Podolu. Syn i wnuk hetmański równie często przebywali w zamku, który po pańsku był urządzony Czołowski Dawne zamki i twierdze na Rusi halickiej w Tece konserwatorskiej Lwów, 1892, str. 122 i 123. Uczony Józ. Aleks. ks. Jabłonowski, wojew. nowogródzki, pisał się hrabią na Zawałowie i często w zamku tutejszym przebywał. W 1755 r. otrzymał tu nadesłane sobie od Ludwika ordery św. Michała i św. Ducha. Córka jego Teofila ks. Sapieźyna, krajczyna lit. , odziedziczywszy dobra zawałowskie, sprzedała je Józ. Grui, staroście kotelnickiemu Baliński, Staroź. Polska, t. II, 1845, str. 711. Około 1875 r. dr. Medwej kierujący zakładem hydropatycznym w Sasowie, korzystając z pięknego parku, malowniczego położenia, wybornych źródeł tryskających w pobliżu parku, urządził tu zakład wodoleczniczy i stacyą klimatyczną. Lu. Dz. Zawałowka 1. wś na lew, brz. Zdwiźa, pow. kijowski, w 2 okr. pol, gm. Makarów, par. praw. Sitniaki o 1 w. , odl. o 55 w. od Kijowa, ma 169 mk. podług Pochilewicza 230 mk, . Włościanie, w liczbie 73 dusz rewiz. , uwłaszczeni zostali na 247 dzies. , ze spłatą po 281 rs. 31 kop. rocznieZałożona około r. 1640 przez głośnego Samuela Łaszcza ob. Rożów, wchodziła potem w skład klucza makarowskiego Lubomirskich, ob. t. , 925, potem Pawszów, około 1875 r. nabyła tu 871 dzies. ziem. Szulginowa, wkrótce odprzedała Karpowiczowi Andrzejowi. 2. Z. , kolonia, tamże, o 54 w. od Kijowa, 113 mk. Zawałowszczyzna, folw. nad rz. Ptycą, w pow. bobrujskim, w pobliżu wsi Słopiszcze. Zawałuski, pow. buczacki, ob. Sawałuski. Zawały 1. kol. i os. leś. , pow. piotrkowski, gm. Łękawa, par. Bogdanów; kol. ma 4 dm. , 40 mk. , 42 mr. ; os. 3 dm. , 57 mr. ; os. leś. 2 dm. , 8 mk. , 7 mr. dwor. 2. Z. , wś. i os. leś. , pow. iłżecki, gm. Błaziny, par. Grabowiec, odl. od Iłży 18 w. ; wś. ma 6 dm. , 40 mk. , 14 mr. ; os. leś. 1 dm. , 2 mk. , 30 mr. dwor. 3. Z. , os. , pow. szczuczyński, gm. Bełda, par. Rajgród. Zawały 1. karczma, pow. borysowski, przy drodze, ze wsi Mietcza do wsi Uchałody, w gm. Wielatycze. 2. Z. , nad rz. Muźanką, lew. dopł. Berezyny, pow. borysowski, w 1 okr. pol. chołopienickim, gm. Wielatycze, o 18 w. od Borysowa; grunta lekkie. Al. Jel. Zawały, uroczysko, pow. uszycki, przy drodze ze Żwańczyka do Nefedowiec, należy do klucza żwańczykowskiego. Zawanice wybud. w Rojowie, pow. ostrzeszowski, ma 1 dm. , 5 mk. Zawarcze, dobra, pow. newelski, własność Zenowiczów. Zawarujewka, zaśc. , pow. rzeżycki, własność Zawołoków, 38 dzies. Zawaryna, las wzn. 257 mt. , na obszarze Nowej Wsi, w pow. rudeckim. Zawarynówka, szczyt górski 743 mt. , w Karpatach wschodnich, nad doliną pot. Libuhorki, w pow. turczańskim. Zawarza, wś, pow. pińczowski, gm. i par. Chroberz, odl. 13 w. od Pińczowa, ma 29 os. , 252 Zawałówka Zawałowka Zawałowszczyzna Zawałuski Zawały Zawanice Zawarcze Zawarujewka Zawaryna Zawarynówka Zawarza