Kazimierza Pułaskiego, znanego historyka i ar cheologa, posiadającego tu cenną bibliotekę, przeważnie odnoszącą się do historyi tego kraju, i liczny zbiór numizmatów. W XVII i XVIII w. przechodził tędy t. zw. wy, łączący Ruś Czerwonę ze Wschodem. Około 1888 r. wyorano tu miecz bronzowy, w miejscu, które od lat dwóch dopiero wzięto pod uprawę. Leżał on w głębokości 10 cali. Jest to jeden z typowych okazów epoki bronzu i jeden z pię kniejszych; ma długości 59 cent. i cały okryty jest prześliczną patyną; . Zaledwie kilka podo bnych mieczów znaleziono na obszarach od Kar pat do Baltyku a w gub. podolskiej niezaprzeczenie pierwszy ob. Tyg. Ilustr. , Nr 325 z r. 1889. W Z. urodził się 19 lutego 1848 r. zna ny krytyk Piotr Chmielowski. 2. Z. , wś nad Horyniem, pow. zasławski, gra. Michnów, par. praw. Szelwów o 1 w. , par. katol. Białogródka, o 20 w. na zachód od Zasławia, ma wraz z Szelwowem i Gnojniczką 835 dzies. ziemi dworskiej. Wchodziła w skład włości kuźmińskiej, obecnie własność Zygmunta Radzimiń skiego. Dr. M. J. Krz. Zawadzicze, ob. Zawadycze. Zawadziszki, Zawadyszki, dwór, pow. wiłkomierski, w 2 okr. pol. , gm. Traszkuny, o 56 w od Wiłkomierza, własność Dobkiewiczów, 118 dzies. 28 lasu, 18 nieuż. . Zawadzka Huta, wś, pow. skierniewicki, gm. Kowiesy, par. Chojnata, ma 105 mk. , 24 mr. Leży przy wsi Zawady. Zawadzka Skała, szczyt górski 1507 mt. w Tatrach Niżnich ob. t. XII, 259. Zawadzki 1. os. na obszarze dóbr Zandowice, w pow. wielkostrzeleckim, posiada st. dr. żel. opolsko tarnowickiej, odl. 47 klm. od Kluczborka, hutę żelazną, 48 dm. , 883 mk. 2. Z. al. Zawodzie, pustkowie w dobrach Jemielnica, pow. wielkostrzelecki, ma 44 dm. , 334 mk. Zawadzki las, obszar lesisty, na garbie wzn. 370 mt. , pomiędzy potokami Hłuskim z zachodu a Kalinowym ze wschodu, na obszarze Zawadki, w pow. doliniańskim Karta wojs. , 9, XXX. Zawadzki potok 1. lewy dopływ Wielopólki, w pow. ropczyckim, płynie przez wsi Nagawczyna, Sepnica, Stasiówka i Stobiernia. 2. Z. p. , lewy dopł. Wagu. Zawadzkie, wś, pow. władysławowski, gm. Tomaszbuda, par. Pilwiszki, odl. od Władysławowa 29 w. , ma 12 dm. , 88 mk. ; wchodziła w skład dóbr Leśnictwo. W r. 1827 było 7 dm. , 46 mk. , par. Gryszkobudzie. Zawadzkie Uniszki, pow. mławski, ob. Uniszki 2. Zawadźkowszczyzna, zaśc. , pow. dzisieński, w 3 okr. pol. , gm. Woropańszczyzna, o 83 w. od Dzisny, 1 dm. , 7 mk. 3 praw. , 4 katol. . Zawal, jezioro na dwie toni, w pow. rzeczyckim, w r. 1754 należało do domin. Jołcza, własność Rokickich. A. Jel. Zawalcie, zaśc. szl. nad jez. Goduniszki, pow. wileński, w 3 okr. pol, o 64 w. od Wilna, 1 dm. , 10 mk. katol. Zawale 1. wś, pow. dubieński, gm. Dubno, par. praw. Ratczyn o 2 w. . Podług reg. pob. pow. łuckiego z 1583 r. należy do włości mta Dubna ks. Konst. Ostrogskiego, który płaci z 1 dym. , 2 ogr. Jabłonowski, Wołyń, 82. 2. Z. , wś nad Bohem, pow. hajsyński, okr. pol. i par. katol. Ternówka, gm. Chaszczowata, st. poczt. Sawrań o 10 w. , odl. o 86 w. od Hajsyna, przy drodze z Czemerpola do Salkowa, ma 139 osad, 759 mk. , cerkiew p. wez. św. Dymitra, wzniesioną w 1869 r. i uposażoną 76 dzies. , z 657 parafianami. Dziedzictwo niegdyś Potockich w kluczu chaszczewackim, dziś własność Gincburga, który w Z. , Mobilnie i Salkowie posiada 6815 dzies. 3. Z. , wś przy ujściu rzki Kizi do Zbrucza, pow. kamieniecki, okr. pol. Lanckoroń, gm. Rychta, par. katol. Czarnokozińce, odl. o 20 w. od Kamieńca, ma 171 osad, 787 mk. , 541 dzies. ziemi włośc. , 922 dworskiej, 41 cerkiewnej. Posiada cerkiew p. w. św. Mikołaja, wzniesioną w 1767 r. , z 702 parafianami, posterunek straży pogranicznej. Włościanie zajmują się wyrobem gontów i wydobywaniem gipsu. . Wś ta miała posiadać prawa miejskie, które straciła prawdopodobnie podczas zaboru tureckiego. W 1565 r. trzymał ją Jazłowiecki i opłacał z 3 łanów; w 1578 r. ma 49 dym. i 245 mr. Po zaborze tureckim władali nią Starzyńscy a w końcu XVIII w. nabył Faustyn Dwernicki, w rodzie którego do dziś pozostaje. Przy pierwszym podziale Rzpltej 300 mr. z tej wsi pozostało za Zbruczem, gdzie obecnie leży wieś t. n. w pow. borszczowskim. 4. Z. , część mstka Monasterzyska, w pow. lipowieckim, zwane dawniej Starem miastem. Był tu starożytny horodek, który ks. Janusz Wiszniowiecki zamienił na zameczek obronny. 5. Z. , przedm. mta Tulczyna ob. . 7. Z. , przedmieście mta powiat. Włodzimierza. Zawale 1. wś, pow. borszczowski, 34 klm. na płd. wsch. od Borszczowa, 14 klm. na wsch. od sądu pow. i urz. poczt. w Mielnicy. Na płd. i płd. zach. leżą Paniowce Zielone, na płn. zach. Kudryńce, na wsch. Zawale, stanowiące dawniej jedną całość z tą wsią w pow. kamienieckim gub. podolskiej. Wzdłuż granicy wsch. płynie Zbrucz. W jego dolinie leżą zabudowania wiejskie. Własn. więk. ma roli or. 156, łąk i ogr. 1, past. 35, lasu 374 mr. ; wł. mn. roli or. 140, łąk i ogr. 32, past. 2 mr. W r. 1890 było 52 dm. , 216 mk. w gm. , 7 dm. , 53 mk. na obsz. dwor. 232 gr. kat. , 19 rz. kat. , 18 izr. ; 253 Rus. , 16 Pol. . Par. rz. kat. w Mielnicy, gr. kat. w Kudryńcach. 2. Z. , część Barycza, Zawadzicze Zawadzicze Zawadziszki Zawadzka Skała Zawadzki las Zawadzkie Uniszki Zawadźkowszczyzna Zawal Zawalcie Zawale