143 grzyw. 36 gr. , a mianowicie od konia po 12 den. , od wołu, krowy po 8 den. , cło wodne na Skawie 43 grzyw. 6 gr. Żydzi płacili pogłównego po 1 groszu. Ogółem cały przychód roczny z Zatora wynosił 262 grzyw. 12 gr. i 3 den. Zygmunt August dodawszy mieszczanom 1559 r. 14 marca czwarty jarmark na św. Marcina oryg. w archiw. zatorskiem, nadaje im w 10 lat później dn. 9 lutego prawo magdeburskie, uchylając dotychczasowe prawo książęce szląskie i prawo polskie; uwalnia i nadal od osobistego odbywania stróży na zamku za opłatą 8 złp. służących na utrzymanie dwóch stróżów na zamku; udziela prawo wyszynku i sprzedaży trunków, mianowicie wina małmazyi i muszkatelowego, piwa zwyczajnego i marcowego, miodu, a to po cenie i mierze w Krakowie używanej, lub przez wójta Zatorskiego ustanowionej; dalej, daje rzemieślnikom te same prawa w ustanawianiu cen na wyroby, jakie służą mieszczanom krakowskim; wreszcie zezwala na wolny wygon bydła przez ugór królewski, mieszczańskie bowiem pola były otoczone królewskiemi Mss. Univ. Jag. , 972. Oryg. przyw. w Zatorze. Drugim przywilejem z tegoż roku, dn. 9 lipca reguluje prawo poboru mostowego, zezwalając od każdego konia zaprzężonego do wozu pobierać po pół grosza, od wołu po 3 den. , z obowiązkiem jednak naprawy trzech mostów, jednego na Skawie, drugiego na przekopie młyńskim w pobliżu szpitala a trzeciego z drugiej strony miasta na drodze do Oświęcima Mss. . Jag. 972. W parę dni później, d, 15 lipca, otrzymali mieszczanie nowy przywilej na sprowadzanie wody rurami ze zródeł lub stawów okolicznych, przeznaczając targowe z trzech jarmarków i trzy kwarty wina, które się należały podstarościemu Zatorskiemu na utrzymanie i naprawianie rur. Nadto wolno było wójtowi i ławnikom nakładać kary pieniężne za używanie fałszywych miar i wag, jednak grzywny te obracane być miały na rzecz miasta Oryg. w Zatorze. Kiedy zaś, udając się na sejm do Lublina, jeden z przywilejów zagubili, zatwierdził im również tego roku Zygm. August posiadanie jedenastu na dawnem pastwisku urządzonych stawów Przekopni, Palczewski, Stary, Przesdziek, Pośredni, Dąbrowny, Głowacz, Sirotek, Tomicki, Górski, Chobotek. W następnym roku uwolnił król mieszczan na lat 20 od dostarczania podwód lub płacenia w zamian 18 złp. , mając wzgląd na to, że mieszkańcy Z. musieli spłacać długi dawniejszych książąt na dochodach miejskich ubezpieczone. Wszystkie te swobody zatwierdził Stefan Batory 1577 r. dn. 24 września, a gdy się mieszczanie żalili na wygórowane opłaty od wódki, które starosta Zygmunt Myszkowski wydzierżawił żydowi, poleca król oddać propinacyę mieszczanom i zabrania ich krzywdzić przy pobieraniu opłat celnych Mss. Un. Jag. , 972. Zygmunt III zwrócił uwagę na cechy, 1595 r. dn. 15 marca zatwierdza ustawy cechu piekarskiego, dn. 20 marca tegoż roku cechu rzeźniczego a w 1631 r. dn. 26 lutego cechu kuśnierskiego, a mieszczanom potwierdza wszystkie prawa i przywileje w 1598 r. . Były to najpomyślniejsze czasy w rozwoju miasta. Zniszczenie kraju przez wojny drugiej połowy XVII w. sprowadziło upadek Z. Jan Kazimierz pragnąc przyjść w pomoc, zezwala 1661 dn. 20 stycznia na wybudowanie browaru miejskiego i na odbywanie jeszcze jednego jarmarku w niedzielę po św. Agnieszce i targu na bydło i konie w wigilią tego jarmarku. Jeszcze w 1667 r. , wspominając o zupełnej ruinie miasta, zatwierdza dn. 4 paźdz. prawo odbywania trzech dorocznych jarmarków. Lustracya z 1662 r. wspomina, że było w mieście tylko 595 głów, a lustracya z 16 73 r. wykazuje ogólną sumę opłat 95 zł. 9 gr. Znajdowało się wówczas przekupek 5, cieśla 1, tkaczów 7, bednarzy 2, piekarzy 11, hultai 2, szewców 12, rzeźników 8, powroźnik 1, kowali 3, ślusarzy 2, kuśnierzy 2, miecznik 1, stolarz 1, komorników 40. W XVIII wieku nie wiele podniosło się miasto. August II zatwierdza 1722 r. dn. 19 paźdz. wszystkie dawne nadania i trzy jarmarki, August III dodaje 1754 r. dn. 22 paźdz. dwa nowe jarmarki na niedzielę palmową i w niedzielę św. Trójcy Mss. Un. Jag. . Stanisław August potwierdza w 1772 r. dn. 4 stycznia tylko trzy przywileje Zygmunta I i Zygmunta Augusta. Lustracya z 1765 r. wspomina jeszcze o trzech cechach, piekarskim, szewskim i rzeźnickim. Żydzi mieszkający pod zamkiem opłacali 260 złp. , nowo zaś osiedleni 240 złp. Późniejszych przywilejów lub aktów nie ma. Z. byt siedzibą starostwa niegrodowego; odbywały się tu tylko sądy ziemskie w każde piątki w czasach Suchych dni. Sejmiki odbywały się w kościele. Herbem miasta jest orzeł czarny z trzema mieczami w piersiach, na tarczy ponsowej, w polu niebieskiem. Po pierwszym rozbiorze sprzedał rząd austryacki w 1778 r. starostwo Zatorskie Piotrowi Duninowi i Zofii z Małachowskich za cenę 82042 złr. 10 kr. Prowizyę obliczono na 29415 zł. 22 gr. z czego kwarta 7353 złp. 28 gr. Miasto wydało jednego z najgłośniejszych kaznodziei polskich w. Paweł z Z. , doktór prawa i prof. akademii krakow. , podług Długosza, kazaniem polskiem na pogrzebie Władysława Jagiełły wszystkich do łez poruszył W bibliotece Uniw. Jagiel. przechowały się jego kazania pisane po łacinie Sermones de, de sanctis, które wygłaszał po polsku. Umarł w 1463 r. Zatorskie księstwo powstało dopiero z chwilą gdy 1445 dn. 19 stycznia Mikołaj, ks. opawsko raciborski, wraz z kilku ziemianami podzielił spadek Kazimierza ks. oświęcimskiego i toszec

Zator