dał pod zwierzchnictwo króla czeskiego ks. wrocławskie, pod warunkiem, że pozostanie do końca życia w posiadaniu księstwa i otrzyma 1000 grzywien renty. Jeszcze tego samego dnia król Jan potwierdził przedłożone mu przywileje Wrocławia, w dwóch następnych wydaje wielki przywilej wolności cłowej w krajach korony czeskiej, źródło bogactwa dla kupców wrocławskich i znosi wszelką opłatę za pastwiska. Tak dokonane połączenie księstwa wrocławskiego z krajami czeskiemi przyniosło na razie ważne korzyści mieszkańcom Wrocławia. Nie mniejsze otrzymali oni od ks. Henryka VI. W r. 1337 osiągnęła rada miejska od księcia ogłoszenie taksy cłowej najstarszej, w celu zapobieżenia nadużyciom przy wymierzaniu cła. W tymże jeszcze roku 1327 skłonili rajcy, wyłącznie zamożni kupcy, księcia do sankcyonowania zwyczaju corocznego wyboru nowych rajców przez ustępujących, a zarazem do wydania rozporządzenia, aby przysięgę, którą dotychczas składano przed księciem, nowi rajcy składali przed ustępująćymi. Wreszcie w tymże r. 1327 zezwolił książę na połączenie Nowego Miasta Neustadt Wrocławiem; ale pomimo to obszar ten tworzył osobną dzielnicę aż do najnowszych czasów. Dziś jeszcze przypomina to nazwa w ustach ludu. W r. 1331 otrzymało miasto rozszerzenie prawa kryminalnego na banitów, schwytanych w mieście, z nadaniem prawa miecza, a w tym też r. nastąpił zakaz książęcy noszenia bro. ni, zwrócony przeważnie przeciw rzemieślnikom, przeciwnym przyłączeniu kraju do Czech. Okoliczność ta, jak równie liczne ciężary i zakaz noszenia broni rozbudziły pomiędzy nimi jeszcze większą nienawiść ku sprawcom tego, t. j. patrycyuszom. W równej mierze działały tu i powody lokalne. Były niemi znaczne podatkowe ciężary. Miasto płaciło na rzecz księcia 400 grzywien srebra w dwóch rocznych ratach. Dalej 160 grzywien srebra dla księcia t. . Muenzgeld i czynsze za sklepy. Do tego przybywały jeszcze nadzwyczajne wydatki z powodu walk toczonych przez książąt i licznych uroczystości. Ciężar zwiększał się jeszcze wskutek sposobu wybierania podatków. Od gruntów miejskich wybierano w ten sposób, że dzielono takowe na całe, pół albo ćwierć grunta i pobierano według tej wielkości czynsze bez względu na użytek i rzeczywistą wartość stojących na nim budynków. Od miejsc sprzedaży, sklepów, kramów, ław, pobierano bez względu na wielkość zajętego miejsca, pewien oznaczony czynsz. Nie sprawiedliwy ten rozkład podatków był szczególnie uciążliwy dla biedniejszych obywateli i musiał wywoływać nieustanne niezadowolenie. Zarzucano dalej rajcom patrycyuszowskim frymarczenie groszem miejskim. Również i dążność cechów, wspólny objaw i w innych miastach w XIV i w. , do udziału w zarządzie miejskim, był jednym z powodów, ktore wywołały w r. 1333 powstanie cechów rzemieślniczych. Powstanie jednak, przebieg którego mało jest nam znane, zostało wkrótce stłumione, a przywódzcy śmiercią lub wygnaniem z miasta ukarani. Rok 1335 przyniósł miastu dwie ważne zmiany zrzeczenie się ze strony Polski przez Kazimierza W. praw do Szląska i śmierć ostatniego księcia wrocławskiego z domu Piastów Henryka, wskutek czego, na mocy dawniejszego układu, księstwo przeszło pod bezpośrednie rządy króla czeskiego, Rządy książąt piastowskich były dla W. korzystne. W przeciągu jednego stulecia stał się on możnem miastem, nie ustępującem wielu innym miastom współczesnym. Organizacya miejska otrzymała już tę formę, jaka przetrwała aż do r. 1741. Objawem rozwoju było i rozpoczęcie budowy obecnego ratusza w r. 1327, prawdopodobnie na miejscu pierwotnego, skromnego, o którym nie posiadamy wiadomości. Miasto rozciągało się od ujścia wschodniej Olawy aż na zachód po za ujście miejskiej Olawy do Odry. Wcześnie też włączono w obręb miasta obszar książęcy po lewym brzegu Odry, między Starem, Nowem Miastem i Odrą położony, t. j. Nowy Rynek Neumarkt z ulicami pobocznemi. Nawet część wyspy u augustyanów, stała pod juryzdykcyą miasta. Przez takie rozszerzenie aż do Odry utrzymano łączność z najstarszą częścią miasta na wyspach i na Elbing, chociaż ta część podlegała biskupowi. Co się tyczy materyału budowlanego, to starano się od końca XIII w. drewniane domy zastąpić domami z cegły lub kamienia i już ks. Henryk IV wydał stosowne rozporządzenie. Mimo to jeszcze długo znajdowało się w mieście wiele budynków z drzewa i z gliny. Jeszcze najokazalej przedstawiał się rynek, zabudowany wokoło. Na początku XIV w. , w celu poboru podatków, podzielono miasto na 4 dzielnice kupców, rzeźników, kuśnierzy i Nowe Miasto. Zwyczajne podatki wybierano w każdej dzielnicy przez dwóch wyznaczonych mieszkańców; nadzwyczajne musiano składać na ratuszu. Pobór podatków należał do atrybucyi rady; księciu a potem królowi płacono 400 grzywien srebra królewskiej renty i 160 grzywien srebra jako wynagrodzenie za nieprzebijanie monety Abegang albo Muenzgeld, w dwóch półrocznych ratach. Ale liczne były nadzwyczajne podatki na rzecz księcia lub króla i zmuszały do nakładania nowych ciężarów na mieszkańców. Bada miejska ciągnęła też znaczny dochód z monopolów, sprzedaży i wyszynku wina i obcego piwa Schrotamt, ważenia i pobierania opłaty od przywożonego ołowiu, sprzedawania soli. Niejednokrotnie rada prowadziła handel zbożem, ażeby miastu dowóz zboża zabezpieczyć. Największą część dochodów po

Wrocław