tu gorzelnia, młyn parowy i tartak. Okazały paląc, stanowiący rezydencyę dziedziców, mie ści piękne zbiory archeologiczne, zawierające, między inuemi przedmioty wykopaue na ostrowie lednickim. Leży nad Wełnłanką, dopływem Weł ny, między Kłeckiem a Kiszkowem. W r. 1793 dziedzic Mikołaj Węsierski. 7. Z. , Zakref, Za, wś gosp, w pow. szremskim, okr. urz. , urz. stanu eyw. w Książu, tamże poczta i para fie obu wyzn. , st. kol. żel. w Chociczy Falkstaedt na linii PoznańJarocin, szkoły na Holen drach Zakrzewskich, sąd w Szremie. Obszaru 24 ha, 2 dym. , 14 dusz. 8. Z. , folw. do wsi Książek, w temże położeniu, ma 6 dym, , 148 dusz. 9. Z. Holendrzy w temże położeniu; ob szaru 322 ha, 28 dym, 240 dusz 109 ew. . stniała już r. 1793. Wś Z. , leżąca na płn. Ksią ża, nadana r. 1230 klasztorowi paradyskiemu, występuje w dypl. z lat 1236, 1240 i 1247. W r. 1256 zamienia klasztor Z. na inne włości. Wr. 1580 ma Z. 3 łanyos. , 1 komor. 10. Z. , ho lendry, w pow. poznańskim zachodnim, okr. urz. komornicki, ma urz. st. cyw. , pocztę i st. kol. żel na linii PoznańZbaszyń w Dąbrówce, szko ły w miejscu, paraf. katol, w Skórzewie, ew. w miejscu, sądy w Poznaniu. Obszaru 416 ha, 48 dym. , 358 dusz 127 katol. Z. to także nosi na zwę Cztery Wiatraki Vierwindmuehlen. 11. Z, . folw. do Redgoszcza, w pow. wągrowieckim, ma urząd okr. w Mieścisku Mietschisko, tamże pocztę i par. katol. , urz. stanu cyw. w Ja nowcu, st. kol. żel. w Rąbczynie, na linii Wągrowiec Inowroclaw, szkołę katol, w Wybranowie, ewang, w Eąbezynie, par. ew. w W. Mir ko wicach, sądy w Wągrowcu. Ma 10 dym, 141 dusz. Leży na wsch. płn. Mieściska, zach. płn. Janowca. W r. 1399 występujący w gronie szlachty z Włoszanowa, Łopienna, Stanisław de Sagrzewo, mógł ztąd pochodzić. W r. 1523 dziesięcinę snopową z ról dziedzicznych bierze prob. mieściski a kmiecie i karczmarz płacą mesznego czyli kolędy po groszu z dymu. W r, 1556 ma Z. 2 1 2 śl. os. i 4 zagrody. W r. 1798 należy do Żabiczyna. W końcu posiadali Z. Łąccy, obecnie Połczyńscy. Na obszarze Z. zachowały się nazwy Tumidaj, Mokitki, Stu dzienka, pola; Przystań, Wysoka Góra, Duży Ostrów, wzgórza. 12. Z. ,, pow. pieszewski, ob. zakrzew. W. Ł. Zakrzewo 1. niem. Kressau al. Cressau, dobra ryc, pow. grudziądzki, st. p. i par. kat. Radzyń; 379 ha 271 roli, 11 łąk, 52 lasu; 1885 r. 6 dm. , 17 dym. , 102 mk. , 80 kat. , 22 ew. Osada ta pojawia się po raz pierwszy w regestrach czynszowych krzyżackich z r. 1415, jako posiadłość w ręku lemana Clawco, który czynszu płacił 1 grzywnę. R. 1432 posiadał te dobra Erazm z Z. , ale zadłużywszy się, oddał je zakonowi krzyżackiemu, a komtur radzyński Mikołaj Goerlitz wyznaczył mu za nie 14 włók w Rywałdzie i dług mu opuścił. Wizyta Strzesza z r. 1667 72 opiewa, że Z. posiadał wówczas Jakub Zakrzewski. Pobór na symplę wynosił 1682 r. 1 fi. 20 gr. R. 1724 nabył Z. od Walentego Ostrowickiogo Jan Zaleski ob. Gesch. d. Graudenzer Kreises Proehlich, I, 355. R. 1885 posiadał je Herm. Gerth. 2 Z. , dok. Sackeraw, wś, pow. chełmiński, st. p. M. Czyste, par. kat. W. Czysto, 292 ha 280 roli orn. , 3 łąk; 1885 r. 15 dm. , 26 dym. , 149 mk. , 86 kat. , 63 ew. Dawniej własność benedykty nek w Chełmnie. R. 1761 pobierał klasztor od tutejszych włościan 492 zł. czynszu ob. Kla sztory żeńskie, p. ks. Paukidejsklego, str. 116. 3. Z. , niem. dorf, dobra ryc. w dwóch działach, tuż nad granicą Pomeranii, pow. wejherowski, st. p. Lubań, par. kat. Strzepcz, 559 ha 380 roli orn. , 22 łąk; 1885 r. 6 dm. , 10 dym. , 64 rak. , 25 kat. , 39 ew. ; własność powiatowej spółki oszczędności w Lęborku. Wtopogr. Goldbeoka z r. 1789 zapisane jako wś i fol szl o 14 dym. ; posiadaczami byli r. Weyher i v. Drywa ob. str. 263. Za czasów Rzpltej należało Z. do pow. mirachowskiego. R. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny a akcyzę potrójną, płacił tu Zakrzewski od 8 włók fol 8 fi, Siemirowski od 4 wł. folw. 4 fl ob. Rocz. , Tow. P. N. w Pozn. , 1871, str. 193. Według taryfy pobór, na symplę z r. 1717 płacili tn Marcin Gostomski 4 gr. , Lorencowa Kossowa 6 gr. , Andrzej Zaleski 4 gr, Kowalski i Dąbrowski 6 gr. , Waw. Zakrzewski 6, gr. Bogusław 8 gr, , Michał Drywa 4 gr. ob. Cod. Beln. , 99. 4. Z. , wś kośc, pow. złotowski, nad koleją pilslkoehojnicką, posiada st. p, i kol, szkołę kat. 2 klas. i 1212 ha obszaru 864 roli orn. , 87 łąk, 15 lasu; 1885 r. 160 dm. , 195 dym. , 1031 mk. , 815 kat, 206 ew. , 10 żyd. ; na kol Zakrzewko Neu nych 44 dm. , 269 mk. Wś ta dzieli się na trzy części w jednej mieszkają Polacy, w drugiej Niemcy katolicy, w trzeciej luteranie. Kościół jest z kamienia zbudowany, wieża w pruski mur. Pochodzi z r. 1839, konsekrowany 1842. Jest patronatu książęcego, p. w. św. Maryi Magd Wostatnich czasach został odnowiony i ozdobiony czterema oknami kolorowemi. Okna te, wyko nane w zakładzie Bednara w Wrocławiu, przed stawiają św. Maryą Magd, Pana Jezusa, Najśw. Maryą Pannę i św. Józefa. U dołu znąjdąją się stosowne napisy, świadczące o 4 dobrodziejach, którzy to okna sprawili. Przy kościele istnieje bractwo Niepok. Pocz. N. M, P. od r. 1851 i brać. trzeźwości od r. 1859. Kościoły filialne są w Głomsku i w Wiśniewce. Wsi parafialne Zakrzewo, Potulice, Łąkie, Osowo, Lipka, Koe nigsdorf, Oarlsdorf, Gr. , KI i MittelFriedrichs berg, Wersk, Prochy i Stalluhnermuehle, Tu tejsza parafia dek. kamińskiego liczyła 1894 r.

Zakrzewo

Zakrzewo