czący narzędzia oguiowe. W bocznjch ulicach znajduje się synagoga żydowska i dom modlitwy, szkoła elementarna, apteka, urząd gmiuny, posterunek straży pograuicznej i posterunek żandarmeryi. Ludność wynosi 2300 dusz 1180 męż. i 1120 kob. , w tej liczbie żydów 960 dusz. W r. 1827 było 139 dm. , 964 mk. Ludność katolicka odznacza się niezwykłą, w miasteczkach iuteligencyą, zamożnością i zamiłowaniem porządku. Ludność ta trudni się kamieniarstwem, wyrobem gwoździ i mularstwem. Mularze corocznie na wiosnę opuszczają osadę i udają się do Warszawy i innych miast dla zarobków i dopiero w końcu jesieni powracają do domów, przynosząc często znaczne zarobki. Wielu z nich upraia grę na różnych instrumentach, ztąd w zimowej porze tworzą orkiestry grywające po dworach okolicznych. Kobiety pozostające w domach zajmują się uprawą roli na małych działkach miejskich, Ilodują różne ogroduwizny na sprzedaż lub tkają płótno na domowych warsztatach. Cały handel znajduje się w rękach żydów, utrzymujących tu do 100 sklepików i kramnic. Towar w nich lichy, dawniej zasilany kontrabandą z Galicyi. Gruntów mieszczańskich osada ma 382 mr. ; gleba przeważnie piaszczysta lub podmokła, jednakże wskutek silnego nawożenia i dobrej uprawy daje dobre plony i ceny ziemi pod osadą dochodzą do 500 rs. za morgę i wyżej. Rezydencya i zarząd właścicieli dóbr Z. mieszczą się we wsi Zdziechowice, odl. 3 w. od Z. Dwa cmentarze chrześciański i żydowski, są oba starannie ogrodzone i zadrzewione. Dom schronienia dla starców i kalek przy kościele parafialnym, uposażony kapitałem dającym rocznie 42 rs. procentu. Przywileju erekcyjnego Z. nie posiada, gdyż takowe zaginęły, znanym jest tylko jeden przywilej z 1593 r. przez Marcina Gniewosza dziedzica dóbr nadany, powołujący się na poprzednie przywileje Stanisława Zakliki, przez Zygmunta Augusta i Zygmunta III potwierdzono, podług których mieszkańcy Z. mają nadane na własność role, łąki i ogrody i część lasów dworskich od strony południowej na przestrzeni 500 morgów. Lasy te w czasach późniejszych zostały ptzez dziedziców samowolnie odebrane, a mieszkańcom osady Z. przyznano służebności leśne i pastwiskowe w lasach dziedzicznych. Początek osady odnieść należy do casasów Władysława Jagiełły i ówczesnej kolonizacyi leśnych przestrzeni nad Sanem. Nazwę osadzie dał ród Zaklików h, Topor a mianowicie ta gałąź, która się pisała z Czyżowa położonego w pobliżu na obszarze ziemi sandomierskiej. Wspomniany wyżej Stanisław Zaklika był synem sławnego bojownika kresowego Hieronima z Wojsławic, który podług ówczesnej pieśni gnał Tatarów od granic. Później władał dobrami syn tegoż Stanisława Zygmunt, kasztelan bełzki. żonaty z Anną Koniecpolską. Po wygaśnięciu tego ro du dobra przeszły we władanie możnego rodu Gniewoszów h. Kościesza, piszących się z Dalewic w sandomierskim. Piotr Gniewosz był fun datorem kościoła a syn jego Marcin, podkomo rzy lubelski, wydał dla Z. wspomniany wyżej przywilej r. 1593. W r. 1676 płaci tu pogłówne 75 mieszczan i 19 żydów. Ogólna wiec lu dność mogła dochodzić z dziećmi do 150 dusz. Ze dworu płaci Załuski, łowczy rawski od 4 osób. Około połowy XVIII w. dobra przeszły w ręce Małachowskich. W r. 1780 osada ma 130 domów. Małachowscy sprzedali dobra Pucha łom. Po Jozefie Puchale przeszły na żonę i jej ro dzinę Szlubowskich od których nabyła dobra obej mujące około 500 włók w r, 1872 spółka oby watelska za 102, 000 rs. Dobra Zaklików Zdziuchowice składały się w r. 1885 z fol. Zdziecho wice Zaklików. Karkowka, Józefów, Antoniowka, Łążek, attyu. leśne Dubisz, Zarogi, Kamienna, Góra rozl. mr. 11377 fol. Z. Zdziechowice gr. or. i ogr. mr. 399, łąk mr. 153, past. mr. 200, zarośli mr. 20, wody mr. 10, nieuż. mr. 83; bud. mur. 7, drew. 26; płodozm. 6 i 9poL; fol. Kar kówka gr. or. i ogr. mr. 583, past. mr. 51, nieuż. mr. 15; bud. drew, 11; płodozm. 12pol. ; fol. Józefów gr. or. i ogr, mr. 435, pastw. mr. 10, zarośli mr. 2, nieuż. mr. 9; bud. mur. 1, drew. 8; fol. Antoniówka gr. or. i ogr. mr. 166, łąk mr. 63, past. mr. 3, lasu mr. 93, wody mr. 38, nieuż. mr. 13; bud. mur. 1, drew. 6; folw. Łążek gr. or. i ogr. mr. 71, łąk mr. 41, zarośli anr. 9, wody mr. 11, nieuż. mr. 10; bud. drew. 19; w lasach mr. 8684, wody w lasach mr. 12 i w nieuż. mr. 193, razem mr. 8889; lasy urzą dzone. Pokłady wapna, gorzelnia, fabryka żela zna w Irenie, trzy młyny wodne, cegielnia, piec wapienny, fabryka gontów. Wś Zdziechowice os. 115, mr. 1875; wś Łążek Zaklikowski os. 29, mr. 594; wś Irena os. 90, mr. 151. Parafia Z. obejmuje całą gminę, z wyłączeniem wsi Łysa ków, liczy 3600 dusz. Do kościoła należy ka plica św. Jana Nepomucena, stojąca pod folw. Antoniówka. Gmina Z. należy do sądu gm. okr. III w Potoku, st. pocz. w Bachowie, Gmina ma 22800 mr. obszaru i 6623 mk. Śród stałej lu dności jest 3 prawosł, i 1343 żydów przewa żnie w osadzie Z. . W skład gminy wchodzą Zdziechowice wś z fol Józefów, Karkówka, An toniówka, Łążek Zaklikowski, Łysaków, Baraki, Lipa, Goliszowiee, Podłychów, Maziarnia, Belkowszczyzna, os. miejska Zaklików i os. fabr. Irena. E, Frz, Zakluczyn, fol, pow. nowogródzki, w 5 okr. pol suowskim, gm. i par. katol. Darewo, o 75 w. od Nowogródka, własność Dzierdziejewskich, ma 171 dzies. ; grunta szczerkowe urodzajne, lasu niewiele w okolicy, A. Jel

Zakluczyn

Zakluczyn