nieprzewidziane wydatki 398. 385 mk. , ogółem 12, 702, 720 marek. Długi miejskie wynosiły 36, 708. 375 marek. procent od tychże 1, 451, 297 mk. , amortyzacja 1, 264, 500 marek. Etat podatków za r. 1894 5 podatek dochodowy 3, 076, 075 mk. dla państwa. 4, 889, 446 dla miasta od osób wojskowych 11, 993 mk. dla miasta; domowy 1, 314, 196 mk. dla państwa, 975, 000 dla miasta; gruntowy 6, 731 mk. dla państwa, 5, 250 dla miasta przemysłowy 619, 308 mk. dla państwa, 312. 700 dla miasta; zarobkowy 41, 385 mk. dla państwa; od psów 65, 660 mk. dla miasta; od widowisk 60, 000 mk. dla miasta. akcyza od mięsa 1. 488, 890 mk. dla miasta; od piwa 75, 555 mk. dla msta; od browarów 433, 340 mk. dla państwa, 216, 670 dla msta; od zwierzyny 40, 000 mk. dla mista. Ogółem podatki państwowe 5, 491, 035 mk. , opłaty miejskie 8, 141, 664 marek. Na jednego mieszkańca przypadało podatków państwowych 15, 2 mrk. . a miejskich 22, 54 mrk. Wodociągi, oświetlenie i kanalizacya. Długość rur wodociągu wynosiła 191, 730 mt. ; ilość studzien o wodzie źródlanej 41. , ilość zużytego gazu 13, 320, 900 mt. sześć latarń gazowych było na ulicach i placach 5, 463 długość kanałów murowanych wynosiła 50, 828 mt. ; długość kanałów w rurach 220, 121 mt. Przemysł fabryczny i rzemieślniczy. Przemysł W. jest znaczny. Szczególnie rozwinięte są budowa maszyn, budowa wagonów, fabrykacya mebli, cygar, piwa, spirytusu, materyi bawełnianych i wełnianych, ubiorów, bielizny, dywanów, wyrobów ze srebra i złota, szaf kas pieniężnych, instrumentów muzycznych, bilardów, malowideł na szkle i porcelanie; dalej sa wielkie młyny wodne parowe, rafinerye oleju, odlewnie dzwonów, fabryki czekolady, kapeluszy, wyrobów ze słomy, rękawiczek, parasoli, mydła, cykoryi, świec, obić i papieru. Również i ogrodnictwo stanęło na wysokim stopniu rozwoju i płody jego stanowią artykuł wywozu. Handel. Znacznym jest również handel W. , bo sprzyja temu i położenie miasta nad spławną rzeka, w środku bardzo ludnej, bogatej w płody i przemysł prowincyi i ilość kolei żelaznych, które się tu schodzą. Handel jest bądź tranzytowym bądź też eksportowym. Przedmiotem ostatniego wywozowego handlu jest wełna rocznie 40 50, 000 cent. metr. . zboże, produkty górnicze a to węgle, wapno, żelazo. cynk, dalej tkaniny, spirytus, cukier, masło i t. d. a wreszcie wyroby przemysłu wielkiego. Sławnym z dawna jest coroczny jarmark na wełnę. Oprócz tego jeszcze jarmarki na maszyny, bydło rogate, konie, len, skórę, miód i codzienne targi zboża. Żegluga na Odrze cierpi z powodu braku portu wygodnego w mieście, ale i pod tym względem nastało polepszenie przez utworzenie dogodnych przystani do ładowania i zarazem otwarcie kanału odrzańskosprejskiego wpłynęło na ożywienie żeglugi. W obrocie pieniężnym wspierają handel liczne instytucje finansowe, jak filia banku państwa, bank miejski, szląski związek bankowy Schlesischer, bank dyskontowy, bank wekslowy, następnie sześć kas oszczędności, liczne towarzystwa pożyczkowe i stowarzyszenia konsumcyjne. Zakłady dobroczynne i szpitale. W. posiada liczne zakłady dobroczynne, których zasoby przedstawiają wartość 20 milion. marek, bez wliczenia tu fundacyi żydowskich. Szczególnie ważne są dom sierot ad matrem dolorosam, trzy domy sierot ewangielickie, liczne szpitale dla chorych i zakłady opieki dla starców, a szczególnie szpital powszechny Wszystkich Świętych, mieszczący rocznie do 9, 000 chorych, szpital św. Ducha, szpital Braci Miłosiernych, dwa szpitale sióstr Elźbietanek dla chorych płci żeńskiej, szpitalik im. Augusty dla dzieci ubogich, szpital im. Wacława Hanckego. Należą dalej tu fundacye prywatne, miejski zakład zastawniczy i kasy pogrzebowe. Zakłady naukowe. Na czele tychże należy wymienić uniwersytet o pięciu wydziałach. W r. 1892 3 było słuchaczów 1. 252, profesorów i docentów 142. Z uniwersytetem połączone są trzy seminarya teologiczne, jedno filologiczne, archeologiczne, germanistyczne, romańskoangielskie, historyczne, historyi sztuki, matematycznofizyczne, prawnicze i statystyczne. Z uniwersytetem połączony jest od r. 1881 instytut agronomiczny przeniesiony z Proszkawa i klinika zwierzęca. Biblioteka uniwersytecka liczyła w 1893 r. 300, 142 tomów, 3, 138 inkunabułów. 3, 906 rękopisów i około 30, 000 rycin. Powstała ta biblioteka ze zbiorów po zniesionych klasztorach, biblioteki połączonego w r. 1811 z uniwersytetem wrocławskim uniwersytetu w Frankfurcie nad Odrą; nadto mieści się w osobnych szafach bibliotheca Habichtiana a od r. 1886 i biblioteka Szląskiego towarzystwa Schlesiche fuer Cultur. Z przyrodniczych i medycznych instytutów posiada uniwersytet gabinet fizykalny, obserwatoryum astronomiczne, laboratoryum chemiczne, instytut farmaceutyczny, rolniczatechnologiczny, muzeum mineralogiczne, ogród botaniczny, instytut fizyologii roślin, muzeum zoologiczne, instytut anatomiczny, fizyologiczny, patologicznoa natomiczny, farmakologiczny i hygieny. Tu należą również kliniki medyczna, chirurgiczna, położnicza i dermatologiczna. Do instytucyi kształcących należą ogród zoologiczny, muzeum sztuk pięknych, zbiory przyrodnicze Towarzystwa szląskiego, ogród botaniczny szkolny, muzeum szkolne i archiwum państwowe. Liczbę szkół wyższych czyli średnich i szkół ludowych wymieniliśmy już wyżej w dziale statystycznym. Prócz biblioteki uniwersyteckiej istnieją jeszcze biblioteka miejska, zawierająca 150, 000

Wrocław