pobiera archidyakon uniejowski, ale kmiecie o1 sadzeni na rolach należących poprzednio do trzech dworów szlacheckich, płaca pleban, w Zadzimiu. Wś ta była pierwotnie częściowych właścicieli, którzy rozradzając, tworzyli nowe osady w pobliżu, jak Wola Zadzimska Flaszczyna Wola, Wola Sypińska Wiecławkowa, Wola Konopczyna dziś Zaleska. W r. 1552 w Z. sa trzy działy sors Hieronymi 1553 r. Jaroslai z 6 osad. na łan. , sors Nicolai Plias też Flaszka zwany z 5 osad. na 5 1 2 łan. , sors Johannis z karczma i 4 osad. Pawiń. , Wielkop. , II, 230. Altarya założona przy kościele w XV w. , zapewne została przeniesiona przed r. 1523 do Powidza. Fundatorem jej był jakiś Michał, dziedzic Budzisławia w pow. słupeckim a następnie dzierżawca Powidza Łaski, L. B. , I, 321, 386. Wzrastająca w zamożność szlachta sieradzka, która w ciągu XVI i pierwszej połowy XVII w. wyda długi szereg wybitnych rodów, bierze w opiekę kościół zadzimski, jako miejsce wiecznego spoczynku. Do ostatnich czasów mieściło się w podłodze kościoła ośm płyt kamiennych z wykutemi herbami Jastrzębiec, Zagłoba, Poraj, Rola, Kościesza, Dołęga. Obecny murowany kościół sklepiony, z podziemiami, wystawił r. 1624 Aleksander z Otoka Zaleski, podsędek sieradzki, później referendarz koronny. Arcyb. Jan Wężyk wyniósł kościół do godności prepozytury, ustanowił przy nim mansyonarzy i wcielił do parafii, jako filie, kościoły w Glinnie i Brodni później i Zygry. Nową erekcyą potwierdził Władysław na sejmie z r. 1641. Portret fundatora, Zaleskiego, naturalnej wielkości, wisi dotąd, mocno zniszczony, w kościele po lewej stronie. Z nagrobków za najstarszy uważany jest kamień grobowy Rudnickich z Rzeczycy w lewą ścianę wmurowany, z zatartym napisem polskim i herbami. Drugi, lepiej przechowany, jest grobowcem Bużeńskich, Jana z Buźenina, dziedzica Ralewic 1538, i zony jego Katarzyny z Dziatkowic 1526. Wystawił go Hieronim Buźenski, żupnik krakow. , sekretarz królewski. Inne nagrobki, późniejsze znacznie są pamiątką po właścicielach dóbr zadzimskich. Dobra te przeszły w XVIII zapewne wieku w ręce Dąmbskich z Lubrańca. Józef Dąmbski, spokrewniony ze Stanisławem Leszczyńskim, miał trzech synów, z których Karol, pułkownik wojsk koron. , wojewodzie sieradzki, otrzymał po ojcu Zadzim i tu osiadł. Wróciwszy z koronacyi Stanisława Augusta urządza stary dwór modrzewiowy, wedle wzorów francuskich, ściany okrywa obiciami zdobnemi w malowidła, ujętemi w ramy złocone, zdobi Wielkiemi lustrami i zegarami grającemi. Zakłada park, ze szpalerami, fontanami i zaczyna budować pałac, który nie wzniesie się po nad fundamenty. Drogą posagu przeszedł Z. w dom Jarocińskich. Wojciech Jarociński podniósł upadające gospodarstwo, odbudował folwark, dom, wzniósł gorzelnią, odnowił kościół i otoczył murem, 0czynszował włościan i odbudował im domy. Z. par. , dekan. sieradzki, 2945 dusz. Z. gmina należy do sądu gm. okr. w miejscu, st. poczt, w Szadku, ma 12591 mr. obszaru i 4043 mk. Śród stałej ludności było 25 protest. Br. Ch. Zadziory, os. leś. , pow. przasnyski, gm. Jednorożec, par. Chorzele, odl. o 26 w. od Przasnysza, ma 2 dm. , 14 mk. , 15 mr. Zadziów por. t. , 476 mylnie, ob. Zadiwieją. Zadziwię, fol, pow. ciechanowski, gm. i par. Opinogóra, odl. 6 w. od Ciechanowa, 1 dm. , 4 mk. , 93 mr. Zadżwieja al. Zadźwiej, dwie wsi i fol. nad rz. Dźwieją, pow. nowogródzki, w 4 okr. pol. mirskim, gm. Żuchowicze, o 46 w. od Nowogródka. Wś Z. al. Krzywe Sioło ma 23 osad; wś Z. al. Stare Sioło 24 osad. Folw. , własność Mierzejewskich, ma około 49 włók, w gruntach wybornych, łąki obfite. W r. 1777 Paweł Makuszyński zapisał na Z. 1050 rubli monasterowi bazylianek św. Trójcy w Wolnej ob. Ist. mińsk, ep. Archim. Mik. , 133. Istniał tu do r. 1866 kościół paraf. , dekanatu stołowickiego. W r. 1868 ustanowiono tu parafią prawosł. , należącą do 2go dekanatu błagoczynia pow. nowogródzkiego. W r. 1886 odbyła się tu specyalna misya władyki mińskiego ob. Mińsk. ep. wied. , Nr. 22, str. 541. O kościele w Z. ob. dzieło p. t. Biskupstwo mińskie str. 204. Zadźwińce, zaśc. szl. nad pot. Przesiełówką, pow. dzisieński, w 3 okr. pol. , o 32 w. od Dzisny, 1 dm. , 5 mk. katol. Za Dżwinie, jedna z pięciu części na jakie do 1772 r. dzieliło się mto Połock ob. t. VIII, 717. Zaekiau al. Zoekau, 1295 r. Socolow, wś i dobra, pow. kozuchowski, par. kat. Zoelling, ew. Kożuchów. W r. 1885 dobra miały 395 ha, 3 dm. , 29 mk. ew. Wś miała 183 ha, 48 dm. , 216 ew. Składa się z trzech części Ober, i. Zafilee, wś, pow. oszmiański, w 4 okr. pol, gm. Wołożyn, okr. wiejski Kibudźce, o 60 w. od Oszmiany, 6 dm. , 50 mk. praw. , 7 katol. 27 dusz rewiz. Zaforoszcze niwy, na obszarze Popielan, w pow. lwowskim. Zafraksztyn, niem. Za Frankenstein, kol. do Skępska, pow. wąbrzeski, st. p. Elgiszewo, 1885 r. 2 dm. , 22 mk. Zafrancuzka grobla, okolica nad rzką Bołoczanką, pow. ihumeński, w 4 okr. pol. i gm. Puchowicze, par. katol. Błonie; miejscowość poleska, łąk obfitości. A. Jel Zagać, grupa domów w Piwowszczyźnie, pow. sokalski.

Zadziory