Żółkiewskich r. 1610 a potem Daniłowiezów r. 1630. którą składają, m. Boryspol na wierzchowinie Alty, mające r. 1628 dym. rynk. 10, uliez. 20, ubog. 40, rzem. 3, pop l, oraz m. Baryszów na Trubeźu dym. ryn. 20, ul. 40, ub. 30, ogr. 20, rzem. 2, pop 1. Nadto należą tu osady Iwanków na Alcie, Ostrołucze na Trubeźu. Dalej na południozachód od horyspolskiej, po górnym biegu Karani, aż do Dniepru, włość woronkowska, 10 z górą mil kw. obejmująca, pierwej od r. 1525 jako ziemia Żerebiatyńska Łozków, potem r. 1628 Olizarów. W obrębie tej włości, tak dogodnie bliżej Dniepru i Kijowa położonej, spotykamy też liczniejsze względnie niż gdzieindziej osady. Oto, poczynając od północy Rohozów bliżej Alty, od którego na południo zachód ku Karani Woronków na Ikwie, a dalej u DniepruProców na Pawłówce i Salków, na Karani zaś Zerebiaytyn i Soszników Sozników. Na samym Dnieprze, przeciw Trypola leżący Kojłów r. 1628, razem ze Stajkami ks. Koreckich. Niżej na Karani położone dobra monasteru pustyńskiego, podobnie jak bliższe Kijowa Kniażycze, spustoszone r. 1628. Starostwo perejasławskie ogarnia przeważnie dolny bieg Trubeza z dopływem onego Nedrą, całe prawie dorzecze Supoju a nadto wierzch. Złotonoszy oraz Czumhak z ujściem onego do Orźycy, obszar 100 z górą mil kw. Sam Perejasław, wzniesiony na starem popielisku nad Trubeźem r. 1585, jest już po upływie lat 10 niespełna r. 1594, za świadectwem Er. Lassoty, duźem miastem; w r. 1616 ma ono domów miejskich posłusznych nr. 300, kozackich 700. W czasie tym wsi żadnych do starostwa tego nie masz, prócz futorów miejskich, których więcej zasiedli kozacy, gdyż ich jest w liczbie więcej, aniżeli poddanych posłusznych, jednak mają też i mieszczanie w nich części swe. .. . Należą do starostwa nadto mstka Berezań na Nedrze i Jahotyn na Supoju, gdzie domów posłusz. jest 50 i kozaków tyleż, a oprócz nich na słobodzie jeszcze siedzące m. Gielmazów Hlemiazów, 1613 osadzone i mające już domów posłusz. 40, koz. 100, i długo pozostające, łącznie z sąsiednią Basanią, w różnych rękach prywatnych, po Ostaf. Daszkowiczu i koło r. 1607 przywrócone od Chodyków do dóbr królew. Byków, tylko co osadzane, o 30 już dom. posłusz. i 25 kozac. Obydwa te mstka podobnież na Supoju, jedno niżej, drugie wyżej Jahotyna; zaś Jabłonów, od roku dopiero osiadający na Orżycy, dopływie Suły, ma już dom. posł. 50, kozac. 30. Z r. 1622 znamy już po imiennie wsi albo futory do tego ststwa należące. Z tych na Trubeźu wyżej Perejasławia, po prawej stronie Borszczowa, Prystromy, Wołczkowo, Hlaniszowo; na Alcie Lubarów, Skopce, Wojtowo, Charkowo; na Karani Stułpiaki Stołpiahy. Po lewej stronie Trubeźu przy Browarce Karatula; zkąd na wschód Stronowa i Pomokłe, na południe Juniszcze Winniszcze, Hrodyszeze i Cyble. Na Supoju Lis sioło przy Jahotynie Lesniaki; niżej Sosnowa, Denisowa, Poleźaje, Bezpalce, Kalenikowo Kalenki. Na Perewodzie, dopł. Udaju Popowce. Nadto kilka rozproszonych osad, jak Machowo, Dubniki, Łazorczyc. W tych wsiach pomienionych jest r. 1622 poddanych posłusznych nr. 280, kozaków zaś więcej niż tysiąc. Na południu ststwa perejasławskiego, rozciągający się po nad Dnieprem, od ujścia Trubeźu niemal do ujścia Supoju, niewielki obszar, bo 10 mil kw. , pozostał i nadal, po wytworzeniu się tegoż starostwa, przy ststwie kaniowskiem. Należały tu 1622 do niego wsi Leplawy, Kereberdye Keleberda i Proehorowo; Rzeszotki, na północ od nich, trzymali kozacy, Bubnów 1628 o 8 dym. Bałakierów. Po za ujściem Supoju, z biegiem Dniepru aż po za Orelę rozciąga się Czerkasczyzna, uszczuplona już obecnie, ograniczona do pasa naddnieprzańskiego, lecz i ten przez włoście prywatne został poprzerywany. Na wstępie tu nawet spotykamy włość prywatną, mianowicie t. . grunt Domontowski, rozpostarty na przestrzeni 10 mil kw. , na dolnym Supoju i średnim biegu Złotonoszy, od granicy perejasławskiej do Dniepru. Dawna, dziedzina Czerkaszan kn. Domontów Moszeńskich, lecz na początku XVII w. już rozdrobiona. W r. 1628 już tylko samo miasteczko Domontów, u Dniepru dym. 20, ogr. 7 należy do nich; Pieszczanę bowiem, na Supoju dym. 6, ogr. 5 trzymają Oleksicze Gieranowscy, zaś Złotonoszy połowa dym. 6, ogr, 2 z Antypówką dym. 3 zostaje w posiadaniu tychże Oleksiczów, druga zaś dym. 5, ogr. 2 Chałaimów. Na wschód od włości domontowskiej, na dolnej Złotonoszy z Kropiwną, oraz Irkleju, od rubieźu perejasławskiego do samego Dniepru, zalegała, ciążąca jeszcze i nadal po rozdaniu pustyń za Czerkasy do tego zamku jedna z dzielnic starostwa, którą Irklejską, dla wyróżnienia od innych, nazwaćby można. Zajmuje ona obszar około 30 mil kw. Na obszarze tym znajdujemy w r. 1616 już dwa, na słobodzie siedzące, miasteczka Arklej Irklej nad rzeką t. n. , dopł. Taśminy, mające domów posłusznych 70, kozaków przeszło 300 zaś w r. 1622 posł. 50, koz. z górą 400, oraz Kropiwnę, nad dopł. Złotonoszy tejże nazwy, o 30 dm. posł. i 60 koz. w 1622 dm. posł. 60, koz. z górą 200 i Bohuszkową słobodą nad rz. Złotonoszką, mającą w r. 1622 domów posł. 5, Koz. 40. Nadto 1622 kilka chutorów wsi bliżej Dniepru, wyraźnie zaznaczonych, jak Lipowskie. Źeliskowo Żelezna, Mutyszyno u ujścia Złotonoszy i Piszczykowo na Irkleju, nadto Popowo i Taranowo.

Zadnieprze