słania Bucha św. , na wyniosłej górze z muru wzniesiony został w 1793 r. przez Adama Rzyszczewskiego, wnosząc jednak ze stylu budowy, należy przypuszczać, że daleko dawniejszych czasów sięga a przez Rzyszczewskiego został wyrestaurowany i odnowiony. Jest on niewielkich rozmiarów, bez wieź i kopuły. Znajduje się w nim kilka wcale dobrego pędzla portretów rodziny Rzyszczewskich, oraz w wielkim ołtarzu piękny obraz, wyobrażajacy Zesłanie Ducha św. , pędzla włoskiego, w zakrystyi zaś zbiór dawnych sztychów. Parafia katol. , dekanatu krzemienieckiego, 853 wiernych. Filia w Musorowcach, dawniej też kaplica w Żukowcach. Gmina, położona w płd. zach. części powiatu, graniczy od zach. i płn. z gm. Wierzbowiec, od wschodu z gm. Białoziorka, od płd. przylega do granicy Galicyi, obejmuje 14 miejscowości, mających 886 dm. , włośc. obok 195 należących do innych stanów, 10899 mk. włościan, uwłaszczonych na 8217 dzies. ziemi. Nadto w obrębie gminy znajduje się 5544 dzies. większej własności 3471 ornej i 376 cerkiewnej 303 ornej. Podług przypuszczenia Karamzina t. II, przyp. 192, podzielanego przez Teodorowicza Opis eparch. , wołyń. , III, 240 1 na miejscu dzisiejszego W. za czasów Rusi w. książęcej był gród Wyhoszew, wzmiankowany w latopisach pod r. 1097 i 1152, co jednak podług Sołowiewa Hist. Ros. , przyp. 130 nie ma uzasadnienia. Pierwszą pewną wzmiankę o W. znajdujemy pod r. 1482, w którym trzej synowie kn. Wasila Zbarskiego, Fiedor, Michał i Symeon, podzielili się w listopadzie ojcowizną, przyczem kn. Fiedor otrzymał, między innemi, i Wyżgródek. Był on protoplastą ks. Poryckich i Woronieckieh. Jeden z synów jego Aleksander, otrzymawszy Poryck, przybrał od niego nazwę. Był on jednocześnie dziedzicem W. , który odtąd bez przerwy pozostawał w ręku ks. Poryckich przez sto lat przeszło. Podług reg. pobor. pow. krzemienieckiego z 1570 r. kn. Aleksander Poriczki z imienia swego mstka Wyszhrodka i wsi k niemu należnych, wnosi z 12 dm. rynkowych po 4 gr. , 14 dm. ulicznych po 2 gr. , 13 ogrodu. po 2 gr. , 4 rzemieśln. po 4 gr. , 37 pól miejskich po 10 gr. , 1 kotła gorzałcz. , 1 szynku gorzałcz. 6 gr. , 98 dym. miejskich, 16 bojar putnych, 72 ogrod. po 2 gr. , 5 kół młyn. po 24 gr. , 5 kół młyn. po 12 gr. , 1 karczmy. W r. 1583 tenże kn. Aleks. Porycki z samego Wyszgródka płaci z 13 dym. rynk. po 6 gr. , 11 dm. uliczn. , 35 nędznych chałup, 2 rzem. , 1 popa. W r. 1589 wdowa po nim ks. Anna z Tulin Baworowska wnosi z Wyszogródka 6 fl. 12 gr. szosu, 3 flor. z popa i 2 rzemieśl. i 20 flor. czopowego per. arend. , góle 29 flor. 12 gr. Jabłonowski, Wołyń, 27, 135, 157. Jedyna córka ostatniego z rodu kn. Aleksandra Aleksandrowicza, Zofia Izabela, wnosi drogą wiana majętność Poryckich Krzysztofowi Koniecpolskiemu, wwdzie bełzkiemu. Koniecpolscy wydając córkę swą Anielę Febronię za Jana Wielopolskiego, kanclerza w. kor. , przekazali jej w posagu Wyż gródek. Po bezpotomnem jej zejściu w 1661 r. odziedziczyła tę majętność Helena Zaborowska, druga córka Zofii Izabeli Koniecpolskiej, która całą fortunę ks. Poryckich zlała w dom Zabo rowskich. Wojciech Czacki, chorąży wołyński, pojąwszy za żonę Katarzynę Zaborowską, córkę Stefana, kasztelana wołyńskiego, stał się dziedzi cem W. w 1694 r. , poczem w 1721 r. czwarta część miasta z kilku włościami przeszła drogą kupna do Józefa Potockiego, strażnika koronne go. Resztę miasta z przyległościami dokupił w 1746 r. Franciszek Salezy Potocki, krajczy ko ronny, od Stefana Czackiego, łowczego wołyń skiego. W r. 1758 tenże Potocki, natenczas wwda kijowski, cały majątek wyżgródecki zamie nił z Wojciechem Rzyszczewskim, łowczym wo łyńskim, na kilka wsi w ziemi czerskiej położo nych. Odtąd W. z przyległemi dobrami prawie do 1880 r. pozostawał w ręku Rzyszczewskich, przechodząc kolejna na syna Wojciecha, Adama, kasztelana lubaczewskiego, następnie na wnuka Gabryela, generała b. wojsk polskich, wreszcie na jednego z trzech synów ostatniego hr. Józefa, ożenionego z hr. Stadionówną. W końcu około 1880 r. W. ze wsią Żukowce nabyła hr. Lueders Weimarn. Opisy W. podali Stecki Wołyń, II, 388 392, Sendulski Wołyn. eparch. wied. , 1880 i Teodorowicz Opis eparchii wołyń. , III, 239 245. J. Krz. Wyżłów 1. wś, pow. sokalski, 20 klm. na płd. zach. od Sokala, 8 klm. na płn. od sądu pow. i urz. poczt. w Bełzie. Na płn. leżą Dłuzniów i Rusin, na wsch. Rusin i Wierzbiąż, na płd. Ce błów i Przemysłów, na zach. Myców. Płn. wsch. część przepływa pot. Młynówka. Wieś tworzy jedną gminę katastralną z Mycowem. W r. 1890 było 52 dm. , 272 mk. w gm. , 3 dm. , 31 mk. na obszarze dwor. 278 gr. kat. , 19 rzkat. , 16 izrl. ; 266 Rus. , 37 Pol. ; Par. rzym. kat. w Żniatynie, gr. kat. w Dłużniowie. 2 W. , wś, pow. stryjski, 75 klm. na płd. zach. od Stryja, 40 klm. na płd. zach. od sądu pow. w Skolem, 10 klm. na płd. wsch. od urzędu poczt. w Klimcu. Na płn. zach. leżą Żupanie, na płn. Hutar, na wsch. Ławoczne st. kol. , na płd. królestwo węgierskie. Na płd. wsch. powstaje z kilku małych potoków Stryj i płynie przez płd, część obszaru w kierunku zach. , a potem płn. do Żupania, przyjmując w obrębie wsi z obu boków strugi, z których znaczniejsza Czarny Potok od praw. brzegu. Zabudowania wiejskie leżą na płd. zach. , w dolinie Stryja. Na płd. wznosi się Beskid Wielki do 966 mt. , a na płd. wsch. Jawornik Wielki 1132 mt. . Dolina Stryja wzn. 812 mt. Własn. więk. ma roli or. 72, łąk i ogr. 105, past. 24, lasu 1426 mr. ; wł. mn. roli or. 921, łąk i ogr. 361, pastw. 293, lasu 593 mr. W r.

Wyżłów

Wyżłów