szej z nad Wisły tu przywędrował. Poświadcza to, nie tak podobieństwo imienia Polanie, mogące być wprawdzie przypadkowe, z przyczyny siedlisk obojga narodów w równych polach, jako raczej zgoda nazwiska Kijów i Kujawy, zm. Kijawy, u Polanów leskich Szafarzyk, Staroż. , słow. , tłum. Bońkowskiego, t. II, str. 168. Zresztą i dziś jeszcze sporo nastręcza się nad Wisłą nazw z Kijowem podobnie brzmiących, jako to Kijów, Kijowiec, Kijowice, Kije, Kijany ob. Słow. Geogr. , t. IV. Chorewica z czasem, jako znajdująca się na wyniosłości znacznej i nie łatwo dostępnej, nazwaną została Wyszogrodem, to jest grodem wysokim. Taż nazwa powtarza się i nad Wisłą w paru miejscowościach, jak np. Wyszogród, w gub. płockiej i drugi w gub. kieleckiej. Może to być wskazówką, że i W. nad Dnieprem musiał być jeszcze przez Polan tak nazwany. Polanie Dnieprowi, uciskani przez braci i sąsiadów swoich Drewlan, jak się zdaje około 780 800 r. popadli w zależność potężnych, ale przytem łagodniejszych niż inni barbarzyńcy i bardziej od nich wygładzonych Kozarów, w której to zależności zostawali aż do przybycia Waragów Askolda i Dira 864 r. . Z tego też czasu jeszcze, na lewym brzegu Dniepru, naprzeciw W. , zostały ślady Kozarów w nazwisku kilku uroczysk i wsi dotąd zachowanych, jak np. Kozarska Pożarnia, Kozarska Darnica, Kozarski Młyn, Kozarski Trościaniec Mapa gieneralnego sztabu. Ale i na prawym brzegu Dniepru znajduje się do dziś istniejąca wieś Kozarowicze. Po zabiciu Askolda i Dira przez Waraga Olega, Polanie dostali się pod moc ks. waragoruskich, którzy Kijów obrali za stolicę 882 r. Odtąd W. staje się grodem ruskim, jakby przygródkiem Kijowa, lub też jego dopełnieniem. Razem też z nim dzieli jego losy. Pierwsza wzmianka w latopisach ruskich o W. zachodzi pod r. 946 był bo W. Wolzin, mówi Nestor. Karamzin domyśla się, iż przez W. Wolzin trzeba rozumieć, iż ten gród był dzielnicą Olgi, na co nie ma dowodu, ile że Nestor o tem milczy, a tylko mówi, że gdy po śmierci Igora, syn jej Światosław podbił Drewlan i zmusił do płacenia dani, to dwie części takowej szły do Kijowa dla Światosława a trzecia na Wyszogród bo W. był gród Olgi. Prędzej przypuścić godzi się, że to nie była dzielnica Olgi, ale że tu ona miała jeno swój dwór, w składach którego gromadziła dań, którą dla niej zwozili Drewlanie, przeważnie złożoną z futer i miodu. Włodzimierz I, w. ks. kijowski, syn Swiatosława, do przyjęcia wiary chrześciańskiej utrzymywał w W. , mówi rocznikarz, 300 nałożnic Ławr. , 341. Tenże władzca, zostawszy chrześcianinem, w tymże W. 988 r. wybudował cerkiew św. Wasila. Włodzimierz życia dokonał w 1015 r. Synowie jego Borys i tegoz roku byli morderczo zgładzeni z podniety brata ich ks. Światopełka. Rocznikarz mówi Swiatopełk tedy przyszedł nocą do Wyszogrodu, wezwał potajemnie Pątszę i Wyszogrodzkich bojarów i rzekł im sprzyjacie mi z całego serca Rzekł tedy Pątsza z Wyszogrodzianami gotowiśmy głowy nasze za ciebie położyć. On zaś rzekł im nikomu nic nie mówiąc, pójdźcie, ubijcie brata mego Borysa. Oni natychmiast to uczynić Bielowski, Mon. pol. , Kronika Nestora, t. I, str. 680. I nad Altą spotkawszy Borysa ci mordercy, ubili go. Na imię im było Pątsza, Talec, Jełowicz i Lęszko. W ślad zatem Światopełk posłał innych oprawców dla zabicia drugiego swego brata Hleba. I tak w krótkim czasie książę ten pozbył się aż dwóch swoieh braci, których zwłoki zostały pogrzebane w W. , w cerkwi św. Wasila. Ale cerkiew św. Wasila w 1020 r. z gorzała i panujący wówczas w Kijowie w. ks. Jarosław I na miejscu dawnej, ale p. w. już św. Borysa i Hleba, wybudował nową cerkiew, do której też zwłoki świętych przeniósł. Tu w W. w. ks. Jarosław zaniemógł silnie, i rozdawszy dzielnice synom, r. 1054 umarł w Kijowie Ipat. letop. , 114. Atoli cerkiew Borysa i Hleba w W. przez czas nadniszczałą w. ks. Izasław dźwignął na nowo i zwłoki świętych do niej uroczyście przeniósł. Wtedy rządził W. bojarzyn Czudin, a cerkwią zawiadywał Łazor tamże, 127. R. 1078 W. był dzielnicą ks. Jaropełka. Była to siedziba lesista, W. otaczały wieńcem rozległe lasy i bory, które przepełniał zwierz gruby. W tych lasach nieraz ks. kijowscy używali łowów. Gdy r. 1091 Wsiewołod polował tu, meteor spadł z nieba i wnet wszystkich, mówi rocznikarz, trwoga obwiała gwałtowna tamże, 150. Tegoż r. Połowcy przyszli na worop zniszczenie i między Kijowem a Wyszogrodem pustoszyli drapieżnie. Światopełk Michał wyszedł przeciwko nim, ale pod Żelanami poniósł klęskę tamże, 154. Książe ten umarł w W. 16 kwietnia 1113 r. i ludzie jego przywieźli zwłoki do Kijowa. Na tronie kijowskim siadł Włodzimierz Monomach. On to na posadach starej cerkwi śśw. Borysa i Hleba, dźwignął nowa z muru tamże, 202. Tegoż roku książę ten zbudował most na Dnieprze Królew. latop. , 177. Podczas panowania ks. Monomacha w Kijowie, trzymał dzielnicę wyszogrodzką od 1117 do 1125 Mścisław Włodymirowicz. Po śmierci jego 1125, za panowania w. ks. Jaropełka siadł na Wyszogrodzie jeden z jego synów Wsewołod. R. 1136 d. 29 grudnia przeszli Dniepr Połowcy i zaczęli pustoszyć około Trypola, Wasylewa, Krasnego i W. , docierając aż pod Kijów do Łybedi Ipat. , letop. , 215. R. 1139 dokonał życia w. ks. Jaropełk i do Kijowa wszedł brat jego Wiaczesław. Wsewołod Olgowicz, z bratem swym Światosławem i Włodzimierzem Dawidowiczem, pośpieszyli do W. i stali tutaj; ale Wiaczesław podał im dłoń pojednania, nie chcąc rozlewu krwi; sam zaś u

Wyszogród