wś W. , w par. Marcyporęba miała łany km. , zagrodników, karczmy, z których płacono dziesięcinę po groszu z łanu proboszczowi w Porębie Długosz, L. B. , U, 53. Według reg. pobor. pow. szląskiego z r. 1581 wś W. miała w części Stan. Palczowskiego 1 kom. z bydłem, 1 bez bydła, 8 zarębników na kwarciech, 2 kom. z bydłem i 2 kom. bez bydła. Ciż Palczowscy mieli swe działy w Brzeźnicy i Porębie Markowej Pawiń. , Małop. , 102. Wysoka, szczyt górski 979 mt. w hr. orawskiem nad pot. Półhoranką. Wysoka, niem. Wissek, miasteczko, w pow. wyrzyskim, leży na zach. płn. Wyrzyska i Nakla, między Miasteczkiem i Łobżenicą, urz. st. cyw. , poczta, szkoły i parafie w miejscu, st. kol. w Białośliwiu Weissenhoehe, sąd w miejscu. Obszaru 931 ha, 118 dym. , 1044 dusz 409 prot. i 41 żyd. . W r. 1260 Bolesław ks. Polski nadał W. Mikołajowi swemu podkomorzemu. W r. 1348 wspomniana dziesięcina z W. w ugodzie między dziedzicami Dzwonowa i proboszczem z Dąbrówki Kościelnej. R. 1366 król Kazimierz nadaje W. Jakubowi, Walterowi i Heningowi z wraz z wielu przywilejami. Już w r. 1520 była W. miastem. Dawniej leżała na wzgórzu, ztąd nazwa, teraz u stóp wzgórza. Fundacya kościoła Augustyanów spowodowała przeniesienie osady w dolinę. Miasto posiadało prawo magdeburskie, ale ponieważ dokumenty się spaliły, w r. 1722 dziedziczka Apolonia ze Smoguleckich Tuczyńska wystawiła nowy przywilej. Wedle niego apelacya od magistratu szła do dworu. Dziedziczka zobowiązała burmistrzów, żeby dbali o naukę dla dzieci. Zastrzeżono także w przywileju, żeby co niedziela burmistrz z sędzią miejskim z całym magistratem bywali na mszy rannej. Ztąd mszę ranną nazywano mszą literatów. Mieszkańcom wolno było warzyć piwo i palie wódkę. W r. 1772 przeszła W. pod panowanie pruskie. Dostał ją minister Goerne, później była domeną, znów własnością Wiesego. W r. 1788 liczono w W. 63 domów i 346 dusz. W początku XIX w. 500 dusz, ale w r. 1816 było ich tylko 208, z tych 121 katol, 5 żydów. Dymów było 63. W r. 1837 było dusz 755 w 80 domach, kościół katol. i lut. modlitewnia. W r. 1843 podają tylko 250 dusz. W r. 1846 W. spaliła się zupełnie, ale już r. 1850 było 103 domów i 1055 dusz, z tych 504 katol. , 128 żydów. Jarmarków jest 4. Kościół katolicki pod wezw. św. Marcina istniał juz przed r. 1500. Do tego kościoła w początku w. Apolonia ze Smoguleckich Tuczyńska sprowadziła augustyanów, którym nadała wsio Dębówkę i Jeziorki i summę 6000 tynfów pol. , którą to fundacyą zatwierdził arcyb. Teodor Potocki r. 1729. Augustyani zbudowali nowy kościół murowany, kryty dachówką, z wieżą, a kś. Józef Kraszkowski, sufragan gnieźn. poświęcił go r. 1729. W r. 1578 należały do wsi Wysoczka, Bądecz, Rudno, Czajcze a w Młotkowie udziały Adama Młotkowskiego, Białośliwskiego i Piotra Tłukowskiego. W r. 1581 W. własność kasztelana poznańskiego, płaci pobór od 121 2 łan. os. , 2 ratajów, 20 rzemieśl. , 2 komorn. , 2 komorn. , z przedmieścia, 3 łan. pust. , szosu podwój. 6 zł. 12 gr. , od beczek gorzałki 3, od 6 zagrodników, od 1 owczarza z 70 owcami W r. 1793 jest dziedzicem Aleks. Potulicki na Więcborku. 2. W. al. Julienfelde, tez Gr. Wissek, domena król. pod W. ma urząd okr. w Białośliwiu. Obszaru 632 ha, 9 dym. , 149 mk. 68 katol. . 3. W. Wielka, wś gospod. , tamże, ma obszaru 409 ha, 24 dym. , 217 dusz, z tych 135 katol. 4. W. a, wś gospod. , w temże położeniu, ma obsz. 188 ha, 13 dym. , 121 dusz, z tych katol. 50. 5. W. Mała, wś dworska, tamże, ma obszaru 561 ha, 9 dym. , 159 dusz. 67 katol. . W r. 1578 miała 17 łan. , 3 zagr. , i rzemieśln. W r. 1793 posiadał ją Karol z Wrbna Rydzyński na Wyrzysku. 6. W. , wś dwor. , w pow. wągrowieckim, okr. urzęd. Skoki, st. kol. w Pobiedziskach, urz. poczt. w Kiszkowie, szkoły w Bliżycach, paraf. katol. w Dąbrówce Kościelnej, sąd w Wągrówcu. Ma obszaru 338 ha, 9 dym. , 105 dusz. Leży na północ Kiszkowa, płn. wschód Dąbrówki. W r. 1523 są tu role dziedziczne, z których część uprawia dwór a drugą kmiecie, 2 łany oddają dziesięcinę do Dąbrówki, reszta kapitule w Gnieźnie. W r. 1580 jedna część W. ma 11 łana os. i 2 zagr. , druga Wierzejskiej 1 łan. os. W r. 1620 Jadwiga Wierzejska ma 1 łan. folw. , 2 zagr. a Stefan Wysocki 11 2 łan. os. a 2 zagr. W r. 1793 siedzi tu Maksym. Złotnicki, następnie 1840 72 Skoraczewscy, r. 1884 Józef Kolski. Wieś ta przeszła obecnie w posiadanie komisyi kolonizacyjnej. Istnieje tu od r. 1853 szpital katol. na 2 osoby. Właściciel wsi ma dawać szpitalowi wolny opał, pościel, pomieszkanie i żywność. 7. W. al. Wysokie, w dok. Wisoczka, Wisoka, Chochowald, wś niegdyś parafialna, na płd. zach Międzyrzecza, należała w r. 1259 do klasztoru paradyskiego. Po r. 1580 kościół tutejszy afiliowany został do Kalawy. Dawniej też wś stała na innem miejscu bliżej Kalawy. Dziś leży w pow. i okr. urzęd. międzyrzeckim, urząd st. cyw. w Paradyżu, st. kol. w Międzyrzeczu, poczta w Liebenau, szkoły w miejscu, par. katol. w Kalawie, ewang. w Seeren, sądy w Międzyrzeczu. Obszaru 1572 ha, 54 dym. , 372 dusz 46 ew. , 1 żyd. Jezioro miało być dawniej bagniste. Znajdują na dnie jego pale, o których lud mówi, że na nich stał most. Wydobywają też z jeziora dęby olbrzymie i inne drzewa. Niekiedy wyławiają rybacy orzechy laskowe jakich juz niema w lasach Wysockich, Są to zapewne szczątki nawodnych

Wysoka