Wołożynki al Wołożonki, wś, pow. dzisieński, w 2 okr. pol, gm. Jody o 10 w. , okr. wiejski i dobra, Święcickich, Terezyanów, o 68 w. od Dzisny, 6 dm. , 48 mk. w 1865 r. 15 dusz rewiz. Wołpa, mko przy ujściu rzki Wołpy al. Wołpianki do Rossy, blisko lewego brzegu Niemna, pow. grodzieński, w 3 okr. poL, gm. Wołpa, st. poczt. Łunna o 12 w. , odl. o 57 w. na płdwsch. od Grodna, ma 110 dm. , 2027 mk. w 1886 r. 1634 mk. , zarząd gminy, cerkiew par. , 2 kaplice prawosł. , kościół katol. paraf. , synagoga, 2 domy modlitwy żydowskie, szkoła gminna, 25 sklepów, kilka drobnych zakładów przemysłowych browar, 2 garbarnie, farbiarnia, targi tygodniowe, 5 nieznacznych jarmarków rocznie. Mko ma 923 1 2 dzies. ziemi włośc. 107 łąk i past. , 18 nieuż. , 54 dzies. należącej do różnych właścicieli, 59 1 2 dzies. stanowiących uposażenie cerkwi i 37 1 2 należących do kośc. parafial. Wołpiańska juryzdyka ma 264 dzies. 62 łąk i pastw. , 12 nieuż. . Leśnictwo rządowe Wołpa, ma wraz z leśnictwem mostowskiem i komarowskiem 4436 dzies. Parafia praw. , dekanatu błagoczynia wołkowyskiego, 3021 wiernych. Kościół paraf. katol. , p. wez. św. Jana Chrz. , założony został pierwotnie przez Aleksego ks. Holszańskiego, wwdę wileńskiego, kanclerza króla Kazimierza. Biskup wileński Paweł Algimunt ks. Holszański około 1550 r. fundował przy kościele mansyonarzy. Obecny, drewniany, wzniesiony został w 1773 r. przez bisk. Kossakowskiego. Parafia katol. , dekanatu wołkowyskiego, 2061 wiernych. Gmina, położona w płd. wsch. części powiatu, graniczy od zachodu i płn. z gm. Gudziewicze i Dubno, od płn. wsch. z gm. Mosty, od wschodu i płd. z gm. Roś pow. wołkowyskiego, obejmuje 25 miejscowości, mających 728 dm. włośc. obok 157 należących do innych stanów, 4990 mk. włościan, uwłaszczonych na 10291 dzies. Własność niegdyś ks. Holszańskich, z których Aleksander, kasztelan wileński, darował królowej Bonie a ta utworzyła tu sstwo, które Lew Sapieha, kanclerz w. lit. , na mocy uchwały sejmowej nabył na imię syna swego Kazimierza Leona. Tenże Kaz. Sapieha, marszałek nadw. lit. , przyjmował tu 1643 r. Władysława IV i Cecylią Renatę, jadących do Wilna. Sstwo w wr sumie złp. 100000 na mocy konst. sejmu r. 1661 Pawłowi Sapiezie, wwdzie wileńskiemu, zastawione zostało. W W. 1662 r. rozstrzelany tu został przez zbuntowane wojsko Wincenty Gosiewski, hetman polny litew. Stefan Batory często przyjeżdżał do W. z Grodna i w lasach tutejszych jeszcze na tydzień przed śmiercią polował. Po 1831 r. W. przeszła na skarb. Oprócz własności prywatnej Sapiehów istniało sstwo niegrodowe wołpiańskie, położone w pow. wołkowyskim wwdztwa nowogródzkiego. PoSłownik Geograficzny T. XIII. Zeszyt 156. dług Vol. leg. obejmowało w 1772 r. mto W. , klucz Dubno, Stary Dworzec i Kołodzież w pow. grodzieńskim, które z przyległościami posiadał ks. Jabłonowski, wwda nowogródzki, opłacając 6016 złp. 15 gr. kwarty. Na sejmie z 1773 5 r. Stany Rzpltej przez oddzielną konstytucyę nadały te dobra Wincentemu Platerowi, pisarzo wi polnemu w. ks. lit. , w posiadanie emfiteuty czne. J. Krz. Wołpajnie u Buszyńskiego, w spisie urzęd. Wojnajnie, wś, pow. rossieński, w 1 okr. poL, gm. i par. Kroże. Wołsnów, pow. opatowski, par. Słupia, ob. Walsnów 2. W 1827 r. było 6 dm. , 29 mk. Wołsta, rzka, w gub. smoleńskiej, lewy dopływ rz. Ugry. WołstoPiatnice, wś nad rzką Ozierną, pow. juchnowski gub. smoleńskiej, gmina w miejscu, o 15 w. od Juchnowa, 36 dm. , 165 mk. , zarząd gminy, cerkiew, dom przytułku, 2 jarmarki. Wołswin z Hrudnem, Narudną i Wołświnkiem, wś, pow. sokalski, 18 klm. na płd. od sądu powiat. w Sokalu, tuż na płn. zach. od urz. poczt. w Jastrzębicy. Na pln. leży Bendiucha Poturzycka i Poździmierz, na płd. wsch. Ja strzębica, na zach. Horodyszcze Bazyliańskie i Parchacz. Zach. część obszaru przepływa Bug dzieląc się na liczne ramiona. Zabudowania wsi leżą na płn. Własn. więk. ma roli or. 1, Iak i ogr. 92, past. 19, lasu 1436 mr. ; wł. mn. roli or. 778, łąk i ogr. 1014, past. 324, lasu 102 mr. W r. 1890 było 185 dm. , 1181 mk. w gm. , 2 dm. , 18 mk. na obsz. dwor. 1130 gr. kat. , 18 rz. kat. , 51 izr. ; 1128 Rus. , 71 PoL. Par. rz. kat. w Sokalu, gr. kat. w Jastrzębicy. We wsi jest cerkiew. Dawniej były tu dwa klaszto ry bazyliańskie, męzki i żeński. Bazylianie spra wowali urząd parafialny aż do r. 1796. We wsi jest szkoła lklas. Za czasów Rzpltej należała wieś do dóbr kor. , dzierżawy Jastrzębicy w pow. buskim. Lu. Dz. Wołsza, rzeczka, ob. Wołka. Wołszontowicze, wś, pow. szawelski, w 4 okr. pol, gm. Skiemie, o 60 w. od Szawel. Wołszyna al. Jacka, u Kopernickiego Rzeki i jeziora Wołominów, zapora na Dnieprze, poniżej Kudaku, nie wspomniana ani u Konstantego Porfirogenity ani teź u Beauplana. Wołta, rzeczka, w pow. dzisieńskim, lewy dopływDźwiny. Bierze początek pod wsią Mniuchy, przepływa pod wsiami Suchoworże, Gusaki, Kryki, Kowalewszczyzna, Kruki, Franopol, Polaki, Pohorce, Gowarcze, Michasinki, Zajcowo, llmeńki, Maśniki, Dowalewo, Łysagóra, Kipczewka i po za wsią Kapłanowszczyzna al. Smulki ma ujście. Wołtuchowo, wś nad rz. Serwecz, pow. nowogródzki. 58

Wołożynki

Wołpa

Wołpajnie

Wołsnów

Wołsta

Wołsto

Wołswin

Wołsza

Wołszontowicze

Wołszyna

Wołta

Wołtuchowo