Suchwozdach i Marszałkach. W w. XVIII wchodziły jeszcze w skład dóbr ul. Smorgońska w mku W. , wsi Izabelport, Konstantynówek, Mordasy, Bankowo, Doubienie, Pieszkurowszczyzna. Lasy rozróżniają sie puszczowe i polne, pomiędzy wsiami porozrzucane. Las puszczowy zaczyna sie od boku Bobrowickiego po prawym brzegu Isłoczy, składa się z uroczysk Litouka, Bratuki i Rudziszcza, ciągnie się dalej po lewym brzegu Isłoczy do granicy pierszajskiej, koło Wiałego nad rz. Wolka do granicy Kamienia i Bakszt, dalej po pr. brzegu Isłoczy koło zaśc. Rosaliszek, granicząc z lasami rządowemi Baksztańskiemi i Wiszniewskiemi hr. Chreptowicza do rz. Berezyny, dalej przylega do sianożęci i gruntów wsi leżących nad Berezyną i Wołożynką koło Żurawców, Czartowicz, Prudnik, Chwoszczówki aż do sianożęci w Połośnej i rz. Isłoczy. Obszar ten zawiera około 15500 dzies. , w tem 1 4 część pod błotami i rojstami, w 1 3 las jest młodociany, resztę stanowi budulec 1 las towarowy. Po lewym brzegu Isłoczy są uroczyska Zwirowa, Żółty Bereh, Ostupiec, Cygany, Borsuki Touszcze, Rowny Ostup, Zalidzika, Kuponiszcze, Mosty, Lipniak, Weliki Łuh, Jagodziny Bor, Sokolnik, Kołodyczny Bor, Wysoka Hora, Pienki, Stopiszcze, Miskowy Bor, Podłużne, Ciakowo, Warnowo, Kupaliszcze, Ponyrne i Zady. Każde z tych uroczysk ma jeszcze mniejsze i większe ostępy, mające właściwe nazwy Po pr. brzegu Isłoczy są uroczyska Wiałe, Supieckie, Osowica, Bukówka, Karczunia, Perelesanka, Załadzie, Dołhaja Hrada, Chwoszczawka, Pieskowy Bor, Antonicha, Podwołczja Jama, Kucharowy Terebez, Żukowska Hrada i Krywyj Bor. Za rz. Wołożynką znajdują się uroczyska Delei, Brohonyja Kruźki, Borkowa Doroha, Żurawskie Rojstwo, Culata, Hryniew Bród, Mokry Bor, Przyruta i Żurawiowa Hora. Lasy polne porozrzucane są między folwarkami i wsiami, a mianowicie Rodmag, Mostki, Cholerne Mogiłki, Staciwskie Końce, Pieślewica, łącząca się z Wołkownią, Hliniszczem, Krularyą, Lwipkami, Koniuchami, Wasyliszkami, Wodonas, Kudry i Zaległe, Popowszczyzna i Szyroka, Stary Zwieryniec, Kowalewszczyzna, łączące się z Budrowszczyzną, Hunia i Borki; obchody za Radynem składają się z Kołohrywca i Miranicki, Sawiszki, Mażutka, Rymowszczyzna, Horki, Kazinki, Tataryszki i Komaryszki. Obszar lasów polnych wynosi około 4000 dzies. Wartość lasu puszczowego na wyręb może wynieść minimalnie do 500000 rachując po 25 rs. za dziesięcinę. W lasach spotykamy sosnę, świerk, dąb, jasion, klon, brzost, lipę, osinę, olchę czarną i białą, jarzębinę, brzozę, czeremchę, leszczynę i in. Zwierzyna stale trzymająca się niedźwiedź, wilk, łoś, dzik, bielak, zając, lis, ryś, kuna, tchórz; przechodną są sarny. Ptactwo miejscowe głuszcze, cietrzew, kuropatwa, przelotne słomka, dubelt, krzyk, kuljony, kacz ka kryżowka, cyranka, podgorzałka, kilka ga tunków nurów, Żóraw, czajka i in. We wsi Białokorzec nad Moczą jest zwierzyniec z daniela mi i pałacykiem myśliwskim drewnianym. W Isłoczy do niedawna jeszcze mnożyły się bobry. Dobra wołożyńskie graniczą, poczynając od Pieslewicy w lesie najpierw z dobrami Słowieńsk hr. Chreptowicza, dalej idą dobra skarbowe Kraże, znów Słowieńsk, Zabrzezie, grunta cer kwi słowieńskiej, maj. Uzbłoć Komara, Józef pol Bażeranowa, znowu Uzbłoć, granica od maj. Sulistrowskiego, od maj. Szawlowskich, maj. Kobyłka kilku dziedziców, Chołchły Garbaniewa, maj. cerkiewnego Łosokiń, maj. Dory hr. Ben. Tyszkiewicza, maj. Kamień Plewaki, maj. skarb. Rakszt, nakoniec graniczy z dobrami Wiszniew hr. Chreptowicza, maj. Daugiewszczyzną oraz Pierszajami hr. Ben. Tyszkiewicza. W obrębie dóbr znajdują się osada szlachecka Mażejki i sianożęcia osady Giedrojć, dalej maj. skarb. Rudniki i ziemie 2 cerkwi wołożyńskich i dubińskiej. Pod względem komunikacyjnym przez obszar dóbr przechodzą dwie główne dro gi, z Wilna na Boruny do Mińska długa w obrębie dóbr 21 w. i z Wołożyna do st. dr. żel. lip. romeńskiej Mołodeczno dług. 13 w. . Prócz tego prowadzą większe drogi do Rakszt 15 w. , Nalibok 16 w. , z Oszmiany na Sakowszczyznę 29 w. i z Zabrzezia na Dubinę. Wszystkie te drogi, konserwowane środkami gminy, znajdują się w najopłakańszym stanie. Z rzek najważniej sza Berezyna Niemnowa Bereza, przybierająca Isłocz z Wołką, Świnkę, Siwiczankę, Siabrynkę, Litonką z Bobrowiczanką, dalej Wołożynkę z Rozakówką i Brudnicą, Dubinkę i Treściankę. Jezior niema. Z bogactw kopalnianych, nieeksploatowanych dotychczas, znajdują się tu dość znaczne pokłady rudy żelaznej zawierającej 47 żelaza w lasach nad rzką Wołką i Świn ką, dalej pokład kamienia ciosowego piaskowca w lesie za Żurawcami, wreszcie bogate pokła dy torfu, w miejscowości po wycięciu lasu nad rz. Isłoczą, koło zaśc. Wiałego. Pod względem archeologicznym przypadkowo odkryto na folw. Kaciuciach monety srebrne i złote, gdzieindziej sporo złotówek Jana Kazimierza i nieco troja ków Jana III. Lucyan Uziębło. Wołożyniszki, ob. Wołożaniszki. Wołożynka, rzeczka, w pow. oszmiańskim, prawy dopływ Isłoczy, lew. dopł. Berezyny Niemnowej Berezy. Bierze początek o 6 w. powyżej Wołożyna, pod wsią Brylki, przepływa pod Wołożynem, gdzie porusza młyn, wsią Ponizie, Chwoszczówka, Borki, Ewłasze, Kielewicze, Makarówka i pod zaśc. Rosaliszki ma ujście. Niespławna i wązka, płytka. Przybiera Rozakówkę pod Chwoszczówką i Brudnicę koło Borków,

Wołożyniszki

Wołożyniszki

Wołożynka