81 i 82. Po oblężeniu ziemi król kazał zamek W. zaraz zburzyć. W. H. Wołfa, rzka, w pow. mozyrskim, ob. Wołcha. . Wołga, w starozytności Ra, Oaros al. Rhos, w czasie wielkiej wędrówki narodów Atel, Etil, Itil, największa rzeka nietylko w Rossyi lecz i w całej Europie, dopływ m. Kaspijskiego. Bierze początek z niewielkiego błotnistego źródła pod wsią Wołgino Wierchowie w pow. ostaszkowskim gub. twerskiej położoną na wzgórzach Wałdajskich. Początkowo płynie w kierunku płn. wsch. jako strumień błotnisty, lecz przeszedłszy przez jeziora W. i M. Werchota, Stierż, Wsieług, Pieno i Wołgo staje się rzeką spławną. Oprócz gub. twerskiej zrasza gubernie jarosławską, kostromską, niżegorodzką, kazańską, Symbirską, saratowską, samarską i astrachańską, nadto na nieznacznej przestrzeni dotyka się gub. moskiewskiej. Oprócz wymienionych dorzeczem swem obejmuje jeszcze 12 gubernii. Nad jej brzegami leży 39 miast, 6 osad i przeszło 1000 wsi. Długość biegu wynosi 3343 w. , odległość zaś źródła od ujścia w linii powietrznej 1565 w. ; dorzecze jej obejmuje 1284920 w. kw. Przybiera około 200 rzek, pomiędzy któremi 38 żeglownych. Z dopływów W. najważniejsze, od prawego brzegu Wazuza, Dubna, Oka najznaczniejszy prawy dopływ, Sura, Świaga i Sarpa, od lewego zaś Twerca, Mołoga, Szekszna, Kostroma, Unża, Wetługa i Kama al. Mała Wołga najznaczniejszy lewy dopływ. Za pośrednictwem kanałów Wyszniewołockiego, Tychwińskiego, Maryińskiego i ks. Wirtembergskiego W. utrzymuje komunikacyę z systemamatem rzek bałtyckich i białomorskich. Bieg W. można podzielić na trzy części górny, do ujścia Oki, środkowy do rz. Sarpy i dolny do jej ujścia do m. Kaspijskiego. W górnej części W. jest bardzo wazka, płytka i tylko podczas pełnej wody zdolna do spławu. Między Tworem a Rybińskiem staje się daleko szerszą 100 do 300 sążni i głębszą, lecz tu utrudnia jeszcze żeglugę około 70 mielizn. Poniżej Rybińska, do ujścia rz. Oki, szerokość W. dochodzi w niektórych miejscach do 800 sążni i tu dogodną już jest dla żeglugi większych statków. Środkowa część W. , zwiększona wodami rzek Oki i Kamy, ma w wielu miejscach około 15 sąż. głębokości, szerokość zaś, wynosząca średnio około 850 sąż. , dochodzi pod Saratowem do 2150 sąż. W dolnej części, od ujścia rz. Sarpy, W. wstępuje na wielką równinę i rozdziela się na liczne koryta; z tych niektóre łączą się napowrót z głównem korytem, inne płyną oddzielnie do samego morza. Do tych ostatnich należy Achtuba, oddzielająca się od W. niedaleko ujścia Sarpy. Między odnogami znajduje się mnóstwo wysp, mających grunt bardzo żyzny. W. obfituje w ryby, zwłaszcza porą wiosenną. Wołga, os. włośc, pow. konecki, gm. i par. Gowarczów, odl. od Końskich 9 w. , ma 202 mr. Powstała na gruntach poduchownych, Wołgińska, karczma flisacza napraw. brzegu Prypeci, pow. piński, w gm. Płotnica, w pobliżu toru dr. żel. przerzynającej tu Prypeć. Wołgo, jezioro w pow. ostaszkowskim gub. twerskiej, o 30 w. na płd. od Ostaszkowa, mado 6 1 2 w. długości i od 1 do 2 w. szerokości. Przepływa przez nie rz. Wołga na 85 w. swego biegu. Wołgoszcz, niem. Wolgast, jezioro w pobliżu Frydlandu Marchijskiego, tak zwane w dok. z r. 1314 ob. Pow. wałecki przez Calliera, str. 55. Wołgoszcz, niem. Wolgast, miasto portowe i handlowe nad ujściem Pieni odnogi Odry do Baltyku, w pow. gryfijskim, w obwodzie reg. stralsundzkiej. Pienia tworzy tuport wygodny, milę od morza odległy. Miasto posiada szkołę żeglugi, warsztaty okrętowe, szkołę realną, główny urząd celny, filią banku rzeszy, trzy wice konsulaty holenderski, duński i szwedzki. R. 1878 miało miasto 79 statków, między niemi 3 parowe. Obszaru obejmuje 1603 ha 1124 roli orn. , 252 łąk, 81 lasu. R. 1885 było 942 dm. , 1954 dym. , 7485 mk. 7405 ew. , 35 kat. , 35 dyssyd. , 10 żyd. . Ludność trudni się budową statków, żeglugą, handlem, połowem ryb i rolnictwem. W. jest miastem bardzo starożytnem. Około r. 1127 przebywa tu Otto bamberski. W XII w. był tu gród warowny, później rezydencya książąt wołgoskich. Należało do hanzy. R. 1628 zdobył je Wallenstein. Dnia 28 lipca 1630 r. przybył tu Gustaw Adolf, którego zwłoki 2 lata później ztąd odwieziono do Sztokholmu. R. 1675 zdobył je wielki elektor brandenburski; r. 1713 zostało zburzone i spalone przez wojsko rossyjskie, a r. 1715 ponownie przez Szwedów zdobyte i dopiero r. 1720 mocą traktatu sztokholmskiego połączone z królestwem pruskiem. Wołgsk, ob. Wolsk Wołhowne, uroczysko na gruntach wsi Oszczów Woszczów, w pow. włodzimierskim. Wołk, , rzeczka w pow. mińskim, lewy dopływ Suły, przepływa pod wsią Sosenka, osadą Kameszy i ma ujście pod wsią Nowosiółki. Wołk, Wowk, rzeka, w gub. podolskiej, prawy dopły Bohu. Ma źródła w błotach leżących na pograniczu pow. latyczowskiego i proskurowskiego, między wsiami Karpowce, Szumowce i Rożyczna, pod wsią Wołkowce Wyższe, płynie łąkami podmokłemi z zachodu na wsch. do mka Derażni, mija wsi Wołkowce Niższe, Rososze, Rożyczankę, Karpowce, Szumowce, Świnnę, Kołybanie i mko Derażnię, odtąd wykręca ku północowschodowi, oblewa wsi Niżna, Czereszenkę, Śnitówkę, Rudnię, Zawołk i pod Latyczowem, pod którym tworzy znaczny staw, ma ujście. Okolice nadbrzeżne W. są błotniste, koryto w wielu miejscach zarosłe trzciną; w czasie wez Wołfa Wołfa Wołga Wołgińska Wołgoszcz Wołgsk Wołhowne Wołk