szlachty, przeszkodziły potwierdzeniu tego zbioru. Z tego powodu zwołano ponownie sejm w r. 1536. Marszałkuje mu Piotr Goryński, wojew. i wiceregent mazow. Przejrzano na niem ponownie zbiór poprzedni i ze zmianami korzystnemi dla szlachty zatwierdzono a następnie ogłoszono drukiem w Krakowie 1540. Miasto uzyskuje, od czasu do czasu, drobne jedynie ulgi u króla który rzadko bardzo gości w Warszawie powtórnie w r. 1544. R. 1530 potwierdza przywilej Janusza z r. 1525 na wolny handel suknem i trunkami, r. 1531 zmniejsza szos z 144 na 50 zł. na reparacyą murów, r. 1538 nadaje Nowemu Miastu łaźnię i wagę osobną a następnie r. 1546 pozwala wybudować cztery jatki rzeźnicze, z których czynsz przeznacza na mury, z czynszu książęcego płaconego przez mieszczan Starej Warszawy w ilości 80 pierwotnie 60 grzyw. opuszcza w 1537 r. 5 grzyw. , na reparacyą murów miasta, w r. 1518 z powodu pożaru przeznacza połowę cła królewskiego w ilości 60 zł. na korzyść miasta a drugą połowę na utrzymanie murów. Jak widzimy król troszczy się jedynie o obronność miasta. Jako centr Mazowsza ściągała W. dla rozmaitych spraw okoliczną szlachtę. Możniejsi, zwłaszcza dostojnicy mający częstą styczność z dworem książęcym, zapewne już w XV w. zaczęli stawiać sobie pod miastem dwory, nabywać place i folwarczki od mieszczan. Lustracya z r. 1564 wylicza cały szereg pańskich i szlacheckich dworów. Biskup poznański ma swą kamienicę. Dwory zaś mają Uchański wojew. płocki, Radziejowski Mikołaj kasztel. gostyński, Oborski Stanisław ststa piasecki, Zawisza starosta liwski, Borek starosta sochaczewski, Sobek z Sulejowa, ststa warszawski i solecki, Wodzyński, Miński, Leśniowolski, Obrąpalski, Wawrzyszewski, Pilichowski. Nabywanie gruntów miejskich przez szlachtę i zakładanie na nich dworów, sprowadziło zamęt w stosunkach prawnych i administracyi, ponieważ panowie i szlachta wyłamują się z pod juryzdykcyi miejskiej i nie chcą płacić podatków. Wyłączenie to rozciągają do wszystkich jakiegokolwiek stanu mieszkańców, osiadłych na ich gruntach szlacheckich, przywłaszczjąc sobie nad niemi juryzdykcyę. Swoboda od opłat miejskich zachęca rzemieślników, kupców i przemysłowców, do osiedlania się w powstających tym sposobem nowych osadach, z krzywdą miasta. Ztąd na prośby mieszczan król Zygmunt I na sejmie r. 1544 stanowi, iż wszyscy mieszkający w mieście i okolicy miasta, nawet i podlegający prawu ziemskiemu t. j. szlachta zależą od juryzdykcyi miejskiej i winni są wnosić opłaty miejskie. Rozporządzenie z r. 1558 rozciąga juryzdykcyę miejską i obowiązek płacenia podatków na wszystkich siedzących na gruntach i placach dawniej miejskich a należących do duchownych lub świeckich, zastrzegając, iż żadne wyłączenia nigdy nie będą przyznawane komukolwiek. Postanowienie z r. 1570 znosi wszelkie juryzdykcye ustanowione przez duchownych lub świeckich właścicieli. Konstytucya z r. 1616 potwierdza to postanowienie. Wszystkie te uchwały szły jednak w zapomnienie a wzrastające w potęgę możnowładztwo, zakładając coraz nowe siedziby pod Warszawą, nie będzie się krępowało niedogodnemi dla siebie prawami, lecz osiedlać będzie dokoła swych okazałych dworów całe dzielnice. Ucierpi przez to Stare Miasto, lecz temu zawdzięcza swój początek nowa, szeroko rozpostarta Warszawa. III. Centr życia państwowego 1556 1795 Położenie centralne, przy dogodnych warunkach komunikacyjnych, uczyniło W. zarówno ważnym punktem handlowym, jak i ogniskiem życia politycznego. Zygmunt August już rzadko i na krótko zwykle, gości w Krakowie, dość często zaś nawiedza W. , w której spędza całą zimę r. 1570. Tu przyjmuje d. 20 kwietnia 1571 poselstwo od Iwana Groźnego, tu pisze swój testament w r. 1572. Mieszka tu jakiś czas Bona od r. 1548 po owdowieniu i przebywają siostry królewskie. Anna Jagiellonka stale tu zamieszkała. Przy końcu 1556 r. zbiera się w W. pierwszy sejm, którego działalność nie jest dotąd znaną i ztąd nie można wyjaśnić jogo stosunku do sejmu z r. 1557. Drugi sejm odbywa się w r. 1564. Sejm lubelski z r. 1569 przeznacza W. na stałe miejsce odbywania obrad. Zygmunt August buduje pod W. wielkim nakładem przez lat pięć 1568 1573 pierwszy stały most na Wiśle, w celu zapewnienia trwałej komunikacyi dla północnowschodniej połowy Rzpltej z nowym centrem państwowym. Po śmierci Zygmunta Augusta zbierają się panowie i przedstawiciele szlachty w Kaskach w pobliżu Warszawy a sejm r. 1578 przeznacza W. na miejsce elekcyi królów. Pierwsza elekcya Walezego odbywa się na polach starożytnej wsi Kamień na prawym brzegu Wisły, wprost Solca pod Warszawą, następne na suchem płaskowzgórzu Woli na płnzach. od W. . W r. 1578 d. 26 lutego Jerzy Fryderyk margrabia z linii Anspach, składa w W. hołd królowi. Batory daleko częściej przebywa w W. niż w Krakowie, gdyż ztąd łatwiej mu kierować sprawami państwa i przygotowaniami do wielkich wypraw. Przybycie Zygmunta III do W. z całym dworem w d. 18 marca 1596 r. było ostatecznem uznaniem dawno już spełnionego faktu, przeniesienia się do W. ogniska życia państwowego.

Warszawa