sianożęci, 38 błot, 273 dz. 378 sąż. kw. pod ogrodami, 40 dzies. pod Dźwiną, Wićbą, jeziorem, 2 dzies. pod droga brzegową biczownik, 3 dzies. 900 s. kw. pod kościołami, cmentarzami i klasztorami, 16 dzies. pod ulicami i droga, ra zem 451 dzies. 1278 saż. kw. W 1808 r. miasto miało 10803 mk. 5398 I męz. i 5405 kob. , w tej liczbie 110 duchowieństwa. 222 urzędników, 71 szlachty, 1180 kupców chrześcian, 128 kupców żydów, 6242 mieszczan chrześcian, 2850 mieszczan żydów. W tym samym roku było 2 cerkwie prawosł. murowane, 1 drewniana, 6 kościołów katolickich murow. , 1 drewn. , 11 cerkwi unickich murow. , 6 drewn. , 4 szkół żydowskich drewn. , 98 domów murow. , 1936 drewn. , 24 fabryk, 3 młyny. W r. 1860 było 29496 mk. w tej liczbie 14315 męż. , mianowicie 3207 szlachty, 325 kupców, 23745 mieszczan, 561 cechowych; podług wyznań zaś; 10383 prawosławnych, 156 jednowierców, 124 rozkolników, 3769 katolików, 70 protestantów, 15004 żydów. Podług spisu jednodniowego z d. 31 grud. 1863 r. w W. było 27868 mk. 13301 męz. i 14567 kob. , mianowicie podług wyznań 9416 prawosławnych, 375 jednowierców, 405 rozkolników, 2741 katolików, 195 protestantów, 14736 żydów; podług stanów 1833 szlachty dziedzicznej 1222 osobistej, 341 duchowieństwa prawosł. świeckiego, 2 zakonnego, 26 jednowierczego, 47 katolickiego, 18 żydowskiego, 87 obywateli honor. dziedzicznych, 209 osobistych, 819 kupców, 19278 mieszczan, 258 włościan skarbowych, 1248 uwłaszczonych, 138 b. dworskich ludzi, 1057 wojska regularnego, 25 nieregularnego, 3 bezterminowych urlopow. , 1001 dymissyonowanych, 68 dzieci żołnier. i kantonistów, 74 cudzoziemców, 96 innych stanów. Podług wieku było do 5 lat 3924, od 5 10 lat 3308, od 10 20 lat 4946, od 20 30 lat 4830, od 30 40 lat 4230, od 40 50 lat 3037, od 50 60 lat 1757, od 60 70 lat 997, od 70 80 lat 320, od 80 90 kt 62, od 90 100 lat 6, wyżej 100 lat 5, niewiadomych lat 450. Istniały wówczas następujące zakłady naukowe męzkie gimnazym z wydziałem mierniczotaksatorskim, seminaryum, szkoła powiatowa 3klasowa, szkoła duchowna i parafialna lklasowa, dwie szkoły żydowskie 1go stopnia, dwie szkoły żydowskie dla ubogich talmud tor, 73 szkoły żydow. domowe chedery; żeńskie szkoła 4klasowa p. Kruze, pensya prywatna p. Koszko, trzy szkoły pryw. jednoklasowe, szkoła dla dziewcząt stanu duchownego, szkoła żydow. 3klas. Oprócz tego, dla dzieci obojej płci ochrona, 2 szkoły przy cerkwiach jednowierczych. W zakładach tych było 148 nauczycieli, 18 nauczycielek, razem 166; uczących się 1434 chłopców, 303 dziewcząt, razem 1737. W r. 1881 było w Witebsku 48206 mk. 26462 mężczyzn i 21744 kobiety, w tej liczbie podług wyznań 16954 prawosławnych, 633 jednowierców, 384 roskolników, 5567 katolików, 497 protestantów, 24171 żydów; podług stanów zaś szlachty dziedzicznej 1767, osobistej 3028, duchowieństwa prawosł. świeckiego 137 53 m. , 84 k. , zakonnego 3, jednowierczego 12, katolickiego 5, ewang. luterskiego 4, żydowskiego 2, obywateli honorowych dziedzicznych 169, osobistych 83, kupców 728, mieszczan 32838, włościan skarbowych 194, uwłaszczonych 1071, wojska regularnego 5073, urlopowanych bezterminowo 686, dymisyon. , żołnierskich żon i córek 1948, żołnierskich synów i kantonistów 106, cudzoziemców 78, innych stanów 274. Na 1 stycznia r. 1883 było w W. domów i placów 1 domów, należących do chrześcian 72 murowanych na własnej ziemi, 21 na ziemi dzierżaw. , 246 drewnianych na włas. ziemi, 1211 na ziemi dzierż. , razem 1550; 2 domów należących do żydów murowanych na własnej ziemi 180, na ziemi dzierżaw. 61, drewnianych na włas. ziemi 211, na ziemi dzierżaw. 1360, razem 1812; 3 placów próżnych chrześciań. 24, żydowskich 20, w ogóle 3406 nieruchomości. W r. 1885 było 54916 mk. 29317 męż. i 25599 kob. , mianowicie 1 szlachty dziedzicznej 1008 m. , 1083 k. , osobistej 1650 m. , 1785 k. ; 2 duchowieństwa prawosław. świeckiego 66 m. , 87 k. , zakonnego 3 m. , jednowierczego świeckiego 4 m. , rzymskokatolickiego 3 m. , ewang. luter. 1 m. , 6 k. , żydowskiego 4 m. ; 3 stanu miejskiego obywateli honor. dziedzicznych 84 m. , 106 k. , osobistych 192 m. , 217 k. , kupców 370 m. , 394 k. , mieszczan 19732 m. , 19632 k. ; 4 włościan 561 m. , 739 k. ; 5 stanu wojskowego wojska regularnego 3703 m. , beztermin. urlopowanych 869 m. , dymisyonowan. niższych stopni, żołnierskich żon i córek 879 m. , 1193 k. , żołnierskich synów i kantonist. 98 m. ; 6 cudzoziemców 87 m. , 117 k. ; innych stanów 6 m. W t. r. podług wyznań było prawosławnych 10205 m. , 7697 k. , jednowierców 378 m. , 386 k. , rozkołów 252 m. , 231 k. , katolików 3344 m. , 3432 k. , protestantów 227 m. , 219 k. , żydów 14911 męż. , 13394 kob. W r. 1888 liczba mieszkańców wzrosła do 58179 osób 31417 m. , 26762 k. , a w r. 1891 do 59403 osób prawsł. 24597, jednowier. 832, rozkolników 813, katolików 6749, żydów 24945, mahometan 288, innych wyznań niechrz. 12. W r. 1860 było w mieście 29 cerkwi prawosł. , 2 jednowier. , 3 kościoły katolickie, 3 kaplice, 1 kościół protest. , 2 synagogi żydow. , 41 domów modlitwy żyd. ; 2746 dm. 178 murow. , 22 składów towarow. , 644 sklepów, teatr, szkoły powiatowa i parafialna, ochrona, szpital na 170 łóżek. Miasto posiadało 1087 dzies. ziemi 503 dzies. pod miastem. Dochody miejskie wynosiły 19232 rs. Pod względem fabrycznym znaj

Witebsk